عقیق:مریم‌سادات آجودانی: رهبر معظم انقلاب هر ساله به زائران خانه خدا و دست‌اندرکاران حج توصیه می‌کنند تا از بازارگردی در ایام حج خودداری کرده و خود را برای سفری پربرکت و استفاده از فضای معنوی مکه و مدینه آماده کنند.
تا جایی که مقام معظم رهبری در 30 آذرماه سال 1393 با تأکید بر عدم بازارگردی در ایام حج فرمودند: «از جمله غفلت‌های احتمالی در حج، یکی این است که کسانی به جای شرکت در نمازهای جماعت، به جای طواف مستحبی، به جای حضور در فضای معطر مسجدالحرام یا مسجدالنبی... سراغ زرق و برق‌های بی‌ارزش و پوچ و بازارها و مغازه‌ها بروند، برای این که جیب دولتهای بیگانه ی لاابالی نسبت به منافع مسلمین را پُر کنند... به جای شرکت در نماز جماعت، به بازارگردی و دکان گردی بروند و اجناس را تماشا کنند. انسان متأسف می شود وقتی بشنود هنگامی که جمعیتِ باشکوه در مسجدالحرام یا مسجدالنبی مشغول اقامه جماعتند یا به اقامه جماعت می شتابند، تعداد معدودی حاجىِ ایرانی - یا مرد یا زن - سراغ بازارها بروند... سوغات، معنویتی است که شما در خودتان ذخیره می‌کنید و می‌آورید؛ اخلاق و روحیاتی است که با خودتان می آورید. ما دیده‌ایم کسانی را که وقتی از حج برمی‌گردند، چهره و رفتار و کلام و ظاهر و باطن آنها انسان را موعظه می‌کند و تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ این خوب است؛ این سوغات واقعی است».
ایشان همچنین سال گذشته در دیدار کارگزاران حج بر این مهم تاکید کردند و فرمودند: «پرهیز از بازارگردی؛ بنده مکرّر در مکرّر این معنا را عرض کرده‌ام. بازار، همه جای دنیا هست؛ در این تهران هم بازار هست؛ اجناس جورواجور، مُجاز و غیر مُجاز، در همه جا هست؛ در این تهران هم هست، در شهرهای دیگر هم هست. آنچه در تهران نیست، کعبه است؛ آنچه در تهران و در محیط زندگی شما نیست، مسجدالحرام است، مسجدالنّبی است؛ این است که [فقط] آنجا است؛ باید از آن استفاده کنید؛ وَالّا بازار و اشیاء گوناگون همه جا هست. وقت عزیز را صرف این چیزها نکنید».
پس از مطالبات مقام معظم رهبری مبنی بر پرهیز از بازارگردی، سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری اقدام به اجرای برنامه‌های فرهنگی متفاوتی در زمینه کاهش بازارگردی حجاج کردند تا جایی که به گفته مسؤولان برپایی حج کشورمان، نتیجه آن کاهش وزن بار زائران حج سال گذشته نسبت به سال‌های قبل بود.
امسال نیز بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت به منظور سهولت خرید سوغات و ملزومات لازم زائران خانه خدا و همچنین لبیک‌گویی به شعار سال مبنی بر حمایت از کالای ایرانی اقدام به راهاندازی پویش «برکت به خانه» کرده است.
در این پویش که با همکاری سایت دیجی کالا است، سعی شده تا وسایل مورد نیاز زائران خانه خدا پیش از سفر و حتی در حین و بعد از سفر در اختیار زائران قرار گیرد، تا جایی که حتی افراد می‌توانند با مراجعه به این سایت کالاهای مورد نیاز خود را برای سوغات (کفش و پوشاک، لوازم برقی، لواز آشپزخانه غیربرقی، لوازم آرایشی و بهداشتی، ورزشی، لوازم صوتی و تصویری، اسباب‌بازی، خوراکی و ...) به قیمت مناسب‌تری نسبت به عربستان نیز تهیه کنند.
اما در کنار تدابیر اندیشیده شده برای تهیه سوغات و اقلام مورد نیاز برای سفر حج، در این سایت برخی از وسایل مورد نیاز حجاج دیده نمی‌شود، تا جایی که افراد برای تهیه وسایل مورد نیاز خود مجبور هستند به فروشگاه‌ها و مغازه‌های موجود سری زده و وسایل مورد نیاز خود را تهیه کنند و همین امر موجب می‌شود، سایر وسایل را نیز از سایت مورد نظر خریداری نکنند.
البته قیمت‌های برخی محصولات عرضه شده در سایت دیجی کالا برای حجاج مناسب است تا زائران به راحتی و با تضمین خدمات پس از فروش اقدام به خرید اقلام مورد نیاز خود کنند، اما همین امر که امکان خرید تمامی وسایل مورد نیاز احرام و ملزومات حج در این سایت وجود ندارد، موجب نارضایتی برخی از زائران قرار گرفته است.
تا جایی که حسینی از کاروان زنجان معتقد است که سایت دیجی‌کالا برای زائران شهرستانی چندان مورد استفاده نیست چرا که به جای خرید اینترنتی همه ترجیح می‌دهند تا سری به بازار زده و از نزدیک محصولات را دیده و خریداری کنند.
مظفری یکی دیگر از زائران خانه خدا نیز می‌گوید: سایت دیجی‌کالا در برخی قسمت‌ها تمامی وسایل مورد نیاز حجاج را نداشته و زائران مجبورند برای خرید وسایل مورد نیاز به بازار مراجعه کنند که همین امر موجب خرید کمتر از این سایت و عدم رغبت افراد به خرید می‌شود که امیدواریم متولیان این امر در سال‌های آینده امکانات را مهیا کرده تا افراد بتوانند با مشارکت در طرح برکت به خانه، تمامی وسایل مورد نیاز خود را به صورت اینترنتی خریداری کنند.
این امر در حالی است که پیش‌بینی می‌شد سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری با تبلیغات گسترده‌ای که در زمینه خرید از داخل کشور داشتند، امکانات بهتری برای حجاج در نظر می‌گرفتند تا آنها با فراغ بال و بدون مشکل بتوانند از محصولات و اقلام مورد نیاز خود از طریق پویش برکت به خانه خرید کنند.
البته در کنار این مشکلات، نیابد از مزایای خرید سوغات از ایران غافل شد چرا که علاوه بر کاهش هزینه‌های متحمل شده توسط حجاج، افراد اقلام را با کیفیت‌های بهتری خریداری می‌کنند.
شاید بسیاری از زائران خانه خدا سوغات خود را از سایت دیجی‌کالا و پویش برکت به خانه خریداری نکرده باشند، اما بسیاری از آنها برای لبیک‌گویی به فرمایشات مقام معظم رهبری سوغات را از داخل کشور خریداری کرده‌اند تا علاوه بر عدم خروج ارز از کشور، از کالاهای داخلی و کارگر ایرانی نیز حمایت کرده باشند.
مرضیه‌نوردار یکی از زائران حج 97 با اشاره به اهمیت حمایت از کالای ایرانی می‌گوید: من و همسرم که به حج تمتع مشرف می‌شویم، سعی کردیم بسیاری از سوغات خانواده و حتی فرزندان و نوه‌ها را از ایران خریداری کنیم چرا که دوست نداریم پول و سرمایه کشورمان به جیب دشمنان اسلام برود و از این سرمایه به ضرر اسلام و مسلمانان استفاده شود.
فیروز مسلمی یکی دیگر از زائران حج 97 از کاروان کرج با لهجه شیوای ترکی نیز می‌گوید: من همه خریدهای احرام و ملزومات سفر و حتی سوغات را از بازار زنجان تهیه کردم. وقتی کشور خودمان اجناس خوب دارد چرا باید از کشور غریبه که هنوز تکلیف شهدای منا را مشخص نکرده، حمایت کنم و با خرید از آنها دل امام زمان(عج) را ناراحت سازم. من با یک چمدان کوچک به حج مشرف می‌شوم و قصد خرید چیزی جز یک یادگاری از سفر حج و آوردن آب زمزم ندارم.
خوشبختانه پویش «برکت به خانه» و کاهش بازارگردی در بین بسیاری از زائران دیده می‌شود اما با این حال افرادی نیز هستند که وقتی سخنی از خرید نکردن از عربستان می‌شود، بی‌توجه هستند و رغبتی به پاسخگویی در این زمینه ندارند.
به طوری که یکی از زائران 40 ساله که به حج مشرف می‌شد، می‌گوید: هدف اصلی زیارت است اما بدم نمی‌آید که خریدی هم داشته باشم و برخی وسایل را به عنوان سوغات و یادگاری و حتی تبرک از آنجا تهیه کنم.
با این وجود عدم بازارگردی در بین زائران حج 97 بسیار زیاد است و هر کسی سعی دارد از این سفر معنوی نهایت استفاده را ببرد و از رحمت الهی مستفیض شو، چرا که بسیاری از زائران بین 10 تا 14 سال است که در انتظار تشرف به حج تمتع هستند و حال که به آرزوی دیرینه خود رسیده‌اند، تمامی تلاش خود را برای بهره بردن از فضای حج و تقویت روحیه برادری در این ایام خواهند کرد.
یکی از روحانیون کاروان‌ها که 25 بار به مکه مکرمه مشرف شده‌است، نیز می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مزایای طرح خرید کالا و سوغات از ایران، سهولت حجاج در حمل بار است چرا که با خرید کمتر از عربستان، افراد راحت‌تر مسیرها را طی کرده و حتی با توجه به محدودیت میزان بار مسافر در فرودگاه، زائران با اضافه‌بار مواجه نمی‌شوند و متحمل هزینه اضافه نیز نخواهند شد.
وی می‌افزاید: علاوه بر این، بیشتر کالاهایی که در عربستان به فروش می‌رسد، چینی و درجه چندم هستند و ممکن است زائران پس از خرید متوجه خرابی یا مشکل در آن شوند و امکان تعویض یا عودت آن وجود نداشته باشد؛ در حالی که زائران خانه خدا می‌توانند با خرید از کالای ایرانی نه تنها از کارگران کشورمان حمایت کنند، بلکه از خدمات پس از فروش نیز بهره‌مند شوند.
در کنار این امور، از مهم‌ترین آسیب‌های خرید در ایام حج برای زائران خانه خدا می‌توان به خرید اجناس تقلبی و عدم امکان تعویض، ورشکستی کارخانه‌های داخلی و بیکاری جوانان کشور، تقویت بنیه مالی دشمنان، از دست دادن فرصت حضور در فضای سرزمین وحی، خستگی زیاد و احتمال گرمازدگی و همچنین خروج ارز و دارایی‌های کشور اشاره کرد.
در حالی که با خرید اجناس و سوغات از داخل کشور می‌توان علاوه بر ایجاد فرصت شغلی و رونق اقتصادی، موجب بازگشایی کارخانه‌های تعطیل یا ورشکسته شد. همچنین امکان تعویض کالا نیز در داخل کشور وجود دارد اما در عربستان این امر امکان‌پذیر نیست.
یکی دیگر از نکاتی که زائران خانه خدا باید به آن توجه کنند، عدم خریداری گوشی یا تبلت‌های سیمکارت‌خور است، چرا که این محصولات پس از تغییرات حاصل شده در سال جاری، در کشور ریجستر نمی‌شود و در صورت ریجستر شدن هزینه بالایی برای زائران خانه خدا خواهد داشت، به طوری که شاید هزینه تمام شده آن بیش از هزینه خرید آن محصول در داخل کشور شود.
بر همین اساس مسؤولان همواره توصیه می‌کنند که به جای بازارگردی و خرید کالا از عربستان، به زیارت و حضور در مسجدالحرام و شرکت در نمازهای جماعت توجه شود چرا که در حضور و حتی نیایش در خانه خدا و اطراف آن برکاتی نهفته است که نه تنها زائرانی که به این مکان مقدس مشرف می‌شوند، بلکه سایر افراد نیز از آن بهره‌مند خواهند شد.