وی با اشاره به اینکه فرصتها قابل حبس و نگه‌داری نیستند و به سرعت فرصتها در حال گذشتن است گفت: عامل اول تربیت این است که انسان درک کند فرصتها به سرعت در حال گذر است و آن را مغتنم بشمارد. فرصت خدمت، فرصت عبادات و فرصتهای دیگری که در زندگی برای انسان به وجود می‌آید همیشگی و پایدار نیست و باید انسان آن را دریابد.
حجت‌الاسلام ماندگاری عامل دوم تربیت را نصیحت‌پذیری دانست و افزود: اگر انسان موعظه‌پذیر باشد تمام عالم برای او معلم خواهد بود. همه عالم برای این است که انسان در مدرسه عالم دانش‌آموز موفقی باشد.
وی در توضیح عالم سوم تربیت انسان از دیدگاه قرآن گفت: انسان باید بداند که تربیت مربی می‌خواهد و احتیاج به استاد دارد. همانگونه که تربیت ورزشی معلم می‌خواهد و تربیت علمی، هنری و نظامی معلم می‌خواهد، تربیت دینی نیز احتیاج به مربی و معلم دارد.
حجت‌الاسلام ماندگاری با بیان اینکه مربی تربیت بشر انبیاء و اولیای الهی هستند گفت: اولین مربی انسان خداوند است و او انبیاء را فرستاده تا انسان را تربیت کنند. انبیاء آمده‌اند تا انسان را بنده خدا کنند و همه عالم ابزار است تا انسان انسان شود.
وی با اشاره به عامل چهارم که در قرآن به آن تأکید فروان شده است گفت: تفکر و تعقل از عوامل بسیار مهمی است که قرآن بیش از 250 بار متذکر شده است.
حجت‌الاسلام ماندگاری با طرح این سوال که علامت عقل چیست گفت: علامت عقل آخربینی است. انسان عاقل برای انجام عملی به عاقبت آن نظاره می‌کند و هیچگاه عملی که پشیمانی به دنبال خود داشته باشد انجام نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه عاقل در دنیا کسی است که آخر دنیا را در نظر بگیرد گفت: آخر دنیا آخرت است و عالم آخرت را از این جهت آخرت نامیدند که آخر عالم دنیا است. حال آدم عاقل در دنیا اگر عملی آخر آخرتی‌اش مناسب بود و منهی به بهشت شد آن را انجام می‌دهد اما اگر آخرش مناسب نبود آن را انجام نمی‌دهد.