ظلمتی که در نور امام (ع) محو شد
در قلمرو وسیع سلطنت عباسی اختناقی کامل حکمفرما بود، در آن فضای گرفته که به گفتۀ یکی از یاران امام رضا (ع) «از شمشیر هارون خون میچکید»، بزرگ‌ترین هنر امام معصوم ما آن بود که توانست درخت تشیع را از گزند طوفان حادثه به سلامت بدارد و مانع از پراکندگی و دلسردی یاران پدر بزرگوارش شود. پیش از ایشان، با ظهور امام کاظم (ع) این ظلمت و انحراف عظیم با نور امام (ع) مواجه شد و به تبع این نورافشانی الهی، ظلمت شکل گرفته در جامعه، در نور امام (ع) محو و مهار شد و وجهۀ آن مهدی موعودی که قرار بود در آینده قدم به دنیا بگذارد، در حد گستردهای به عالمیان معرفی شد.
از این رو امام رضا (ع) رویۀ روشنگری و هدایت را در مقولۀ مهدویت در پیش گرفتند، با توجه به شرایط جامعه در زمان امام رضا (ع)، نزدیک بودن دوران ایشان به ولادت امام مهدی (ع) و آغاز دوران دشوار غیبت امام (ع)، امام رضا (ع) تمام همتشان را در توجه دادن مردم به مقولۀ مهدویت و تبیین بیش از پیش ماهیت این اصل از برنامههای الهی قرار دادند و با بیان روایاتی در زمینۀ بشارت ظهور فرزندشان امام مهدی (ع)، معرفی ایشان و بیان ویژگیهای عصر ایشان پرداختند. (مجمع جهانی اهلبیت (ع)، پیشوایان هدایت، ترجمۀ سید حسین اسلامی اردکانی، ج10، ص226 ـ 229)
امام رضا (ع) از فضای موجود با این رفتار مناسب توانستند بیشترین بهره را به جامعه برسانند و فضای نامناسب جامعه را در حوزۀ مهدویت به ثباتی مناسب برساندند و این یعنی هنر و معجزۀ امام رضا (ع).
یکی از معضلاتی که امروزه در جامعه بعد از هزار و اندی سال با آن مواجهیم، این است که شناخت کافی از ائمه (ع) و تلاشهای هدایتگرانۀ آنان نداشته و نداریم، امروزه وقتی از امام کاظم (ع) صحبت میشود، همه به یاد زندان و غل و زنجیر میافتند و دیگر هیچ، چرا؟ آیا این تصور و تفکر برای یک شیعه صحیح است که اینگونه نسبت به امام خود؛ یعنی کسی که در شب قدر تمام امورات عالم و عالمیان را به إذن الهی رقم میزند، نگاه کند؟ آیا این نگاه قیمتی و مطلوب است؟ وقتی از امام صادق (ع) صحبت میشود، بحث دانشگاه علمی ایشان بیشتر مورد توجه قرار میگیرد، وقتی از امام رضا (ع) صحبت میشود، صرفاً بیشرمی مأمون در سم دادن به امام (ع) برایمان پررنگ میشود و از چیزی که گفته نمیشود یا کمتر به آن توجه میشود، نقش آن بزگواران در تبیین مقولۀ «مهدویت» و ویژگیهای سرزمین مهدوی است، این در حالی است که این موضوع که همان برپایی حکومت حقه است، از مهم‌ترین و شاید اساسیترین برنامۀ اهلبیت (ع) بوده باشد و به تبع، برای محبان و شیعیان آن حضرات نیز باید مهم‌ترین مسئلۀ در زندگی باشد و در فهم و معرفت پیدا کردن به آن باید بیشترین تلاشها را کنیم، این ایام بهانهای شد تا تنها گوشهای از تلاشهای مولایمان امام رضا (ع) را در هدایت مردم به سوی مهدویت بررسی کنیم.
حریم امام رضا (ع) یکی از مراکز صدور نور الهی به عالم و عالمیان است و آن رفتاری که لازم است که نسبت به تلاشهای بی صبرانۀ ائمۀ هدی (ع) و به ویژه امام رضا (ع) در هدایت مؤمنان و شیعیان داشته باشیم، حرکت در پرتوی رهنمودهای امام رضا (ع) است و برای رسیدن به این مهم باید خودمان را در معرض بیشتری از نور امام (ع) قرار دهیم تا این نور ما را با خود بالا برد و ارتفاع گیریم.
قدرت و قدرتمند در کلام امام خمینی (ره) به بارگاه نورانی امام رضا (ع) باز میگردد
امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی میفرماید: «شما خراسانیها! قدرتمند باشید، قدرتمند هم هستید الحمدللّه. شما یک پناهگاه دارید؛ پناهگاه اسلامى و آن بقعۀ مطهر امام رضا (ع) است. کسى که یک چنین پناهگاهى دارد، این قدرتمند است». «همه نیروها، همه قدرتها در هر جا هستند، محتاج توجه خاص حضرت رضا (ع) هستند. بنده امیدوارم انشاءالله به برکت آستان مقدس رضوی، جمهورى اسلامى همانطورى که تاکنون پیروزمندانه پیش رفته است، از این به بعد هم پیش رود و این جمهورى اسلامى با اسلامیت خود تا زمانى که به حضور بقیةالله این جمهورى مشرف شود، باقى باشد و مسائل را در خدمت ایشان حل کند».
باید برای شیعیان این مقوله مهم و پررنگ باشد که از حیات پربرکت امام رضا (ع) چه درسی باید گرفت و این همان رفتار صحیح شیعیان پس از شهادت این انوار الهی است و باید نسبت به آن اهتمام ورزید و این همان چیزی است که مقام معظم رهبری در اهمیت آن میفرماید: «پیام زندگى امام رضا (ع) چیست؟ ما که نباید فقط به مرقد امام رضا (ع) اظهار ارادت کنیم؛ او امام ماست، زندگى او براى ما درس است؛ از زندگى او باید درس بگیریم؛ زندگى او براى ما پیامى دارد، آن پیام چیست؟ من آن پیام را در یک کلمه خلاصه مى‌کنم، بدانید پیام زندگى پرماجراى امام رضا (ع) به ما عبارت است از «مبارزه دائمى و خستگى ناپذیر».
باید اعتراف کنیم که زندگی ائمه (ع) به درستی شناخته نشده و ارج و منزلت جهاد مرارتبار آنان حتی بر شیعیانشان نیز پوشیده مانده است. علیرغم هزاران کتاب کوچک و بزرگ و قدیم و جدید دربارۀ زندگی ائمه (ع)، امروز همچنان غباری از ابهام و اجمال بخش عظیمی از زندگی این بزرگواران را فراگرفته است.