جریان نزول آیات نخست این سوره بدینگونه است:
آنگاه که رسول خدا(ص) دعوت خود را آشکار ساخت، قریش نزد ابوطالب جمع شدند و
گفتند: «ای ابوطالب! برادر زاده‌ات عقاید ما را سفیهانه می‌خواند و خدایان
ما را ناسزا می‌گوید. او جوانان ما را فاسد کرده و جمعیت ما را متفرق
ساخته است. اگر فقر و ناداری او را بر این کار واداشته است، ما برای او آن
قدر مال جمع می‌کنیم که ثروتمندترین مرد قریش گردد و او را فرمانروای خود
می‌کنیم.»
ابوطالب جریان را به رسول خدا(ص) خبر داد. حضرت فرمود: «اگر
خورشید را در دست راستم بگذارند و ماه را در دست چپم، نمی‌پذیرم. اما من از
آنان کلمه‌ای می‌خواهم تا به سبب آن، عرب فرمانروا شود وغیر عرب به دین
آنان بگروند و پادشاهانِ بهشت شوند.»
آنان پذیرفتند و گفتند: «می‌پذیریم. به جای یکی، ده کلمه از ما بخواهد.»
پس رسول خدا(ص) بدیشان فرموئ: «شهادت دهید که خدایی جز الله نیست و اینکه
من فرستاده خدا هستم.» آنها گفتند: «شگفتا! آیا سیصد و شصد خدا را رها کنیم
و تنها یک خدا را بپرستیم؟»
در آیه 17 خداوند پیامبر گرامی
خویش را امر می‌کند که در مقابل سخنان باطل و آزار کفار استقامت و پایداری
ورزد. سپس سرگذشت بندگان شایسته خویش چون: حضرت داوود، حضرت سلیمان و حضرت
ایوب و حضرت ابراهیم(ع) را یادآور می‌شود و آنان را بندگان نیکوی الهی
معرفی می‌کند که از دل و جان رو به سوی خدا داشتند.
آیه 29 هدف و قصد خداوند از فرو فرستادن قرآن را چنین بیان می‌کند:
(]این قرآن[ کتابی است مبارک که آنرا به سوی تو فرو فرستادیم تا ]مردم[ در آِات آن بیندیشند و خردمندان متذکر شوند.)
در این آیه چند نکته مهم و قابل توجه وجود دارد:
1- قرآن کتابی مبارک است. «مبارک» یعنی پر خیر و برکت؛ به صورتی که پیوسته
منشا خیر است. آری قرآن با تعلیمات آسمانی و دستورات و برنامه‌های الهی؛
انسان را به سوی سعادت دنیا و آخرت رهنمون می‌گردد و هرآنچه خیر و سعادت
انسان در آن است به او نشان می‌دهد.
2- هدف از فرو فرستادن قرآن، تدبر و اندیشه در آیات آن است.
3- همچنین هدف از فرستادن قرآن، تذکر و عبرت و بیدرای انسان‌ها صاحب
اندیشه و خردمند است. آنان با بهره‌گیری از آیات قرآن از خواب غفلت بیدار
می‌شوند و از سرگذشت پیشینیان و از وضع انسان‌ها در آخرت که در قرآن آمده
است درس‌ها و عبرت‌ها می‌گیرند. حال آنان، حال بیداران در میان خفتگان است.
پی نوشت:
کتاب گلستان سوره‌ها – ص 11
محمدحسین جعفری
منبع:تسنیم