به بهانه چهلمین روز درگذشت مرحوم استاد علامی؛
مرحوم استاد «ابوالفضل علامی» قاری، مدرس، مولف، محقق و پیشکسوت قرآنی که سال‌های سال از عمر پرثمر خود را در امور قرآنی صرف کرده بود در کلام اساتید و پیشکسوتان قرآنی، قاریان قرآن و شاگردانش زبان‌زد در رفتار و گفتار بود.
عقیق:زنده‌یاد استاد «ابوالفضل علامی» قاری، مدرس، مولف، محقق و پیشکسوت قرآنی
که سال‌های سال از عمر پرثمر خود را در امور قرآنی صرف کرده بود در کلام
اساتید و پیشکسوتان قرآنی، قاریان قرآن و شاگردانش زبان‌زد در رفتار و
گفتار بود و از نگاه فعالان قرآنی، نبود این استاد فقید، فقدان بزرگی برای
کشور به ویژه در امر آموزش قرآن کریم است. استاد علامی، سال‌های سال از عمر
خود را برای شاگردپروری سپری کرد.وی متولد 1337 در شهر مقدس قم بود. از
دوران کودکی و نوجوانی علاقه زیادی به یادگیری قرآن داشت و تمامی تلاشش بر
این بود تا بتواند در مسیر قرآن، گام بردارد و عضوی از جامعه قرآنی باشد.
در
سن 22 سالگی که وارد حوزه علمیه قم شد در کنار آموزش دروس طلبگی از
فراگیری قرآن نیز غافل نماند و همزمان موفقیت‌های زیادی در هر دو حوزه به
دست آورد. تدریس تجوید و علوم قرائت قرآن کریم از جمله فعالیتهای این
استاد فقید در حیطه قرآن بود؛ همچنین تألیف کتب قرآنی و آثار پژوهشی و
طراحی نرم‌افزارهای قرآنی نیز برگ دیگری در کارنامه درخشان این استاد فقید
است، فردی که در اخلاق نیک، زبان‌زد همگان بود.
تلاوت وی در حسینیه
جماران در سال 1361 در محضر امام خمینی(ره) و در جمع قاریان کشورمان،
فراموش نشدنی است و یکی از افتخارت استاد علامی محسوب می‌شود. می‌توانید
ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی این استاد فقید را در کلام اساتید و پیشکسوت
قرآنی کشورمان جستجو کنید که در ادامه می‌خوانید؛
سیدمحسن موسوی‌بلده،
پیشکسوت قرآنی که سال‌های سال در کنار مرحوم استاد علامی در جهت آموزش،
توسعه و ترویج قرآن کریم فعالیت کرده است، درباره مرحوم علامی چنین
می‌گوید: «در وصف این فقید فرزانه چه می‌توانم بگویم - حاصل سالیان انس در
سفرها، جلسات، دوره های آموزشی و داوری و ...؛ الا اینکه در یک کلام به
تأسی از اسوة حسنه عالمیان، حضرت رسول اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم، کان
خُلقهُ القرآن؛ این چکیده شخصیت قرآنی استادی بود که عمر نه چندان طولانی
خویش را اما مدام و به شایستگی تمام در خدمت گسترش معارف امام اکبر، کلام
الله کریم، حضرت قرآن عظیم قرار داد».
موسوی‌بلده
عنوان می‌کند: «در فقدان استاد علّامی عزیز، قلبمان، تمامی وجودمان گواهی
می‌دهد که این عبد صالح خدا پس از عمری تلاش بی‌وقفه در راه گسترش و تعمیق
فرهنگ قرآن و عترت پاک پیامبر اعظم، آنک آن سو، در جوار رحمت خدای قرآن و
عترت به آرامش رسیده است و خداوند آگاه‌تر است».
محمدعلی دهدشتی، از
پیشکسوتان قرآنی استان قم نیز که این استاد فقید را از نزدیک می‌شناخت،
درباره ویژگی‌های شخصیتی مرحوم علامی می‌گوید: «استاد در کار خود بسیار جدی
بود و همواره در جلسات قرآن و دیگر محافل قرآنی شاهد بودیم که ایشان با
تأنی و شمرده شمرده صحبت می‌کرد و خیلی آرام بود. مرحوم علامی با وجود
شخصیت آرامی که داشت، همواره حرف‌های علمی و مستند می‌زد و بسیار خوش‌فکر
بود و در اخلاق و تقوا زبان زد جامعه قرآنی بود».
وی ادامه می‌دهد:
«مرحوم علامی به معنای واقعی یک انسان وارسته، متقی و قرآنی و از قاریان
قدیمی بودند و زمانی که بنده به وادی قرائت آمدم، ایشان سابقه خوبی در
قرائت قرآن و شرکت در جلسات قرآن داشتند و جزو پنج نفری بودند که در محضر
امام خمینی(ره) قرآن خواندند».
دهدشتی
با تأکید بر اینکه مرحوم علامی یک شخص انقلابی بود، اظهار می‌کند: «اگر
کسی برخلاف امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری حرفی می‌زد، تمام‌قد مقابل او
می‌ایستاد و همواره مطیع ولایت فقیه بود. ایشان در دوران جنگ تحمیلی به
درجه جانبازی نائل شد و بیماری قلبی نیز یادگار آن دوران برای ایشان بود».
حمیدرضا
صفارهرندی، از اساتید قرآنی و از نزدیکان مرحوم علامی با بیان اینکه ایشان
نسبت به ولایت به مفهوم تام و تمام آن معتقد بود، می‌گوید: «استاد علامی
فردی نبود که فقط حرف از ولایت بزند، بلکه در زمان امام خمینی(ره) و بعد از
آن مقام معظم رهبری، عنایت کاملی به فرمایشات ایشان داشت».
وی که
رفاقتی 32 ساله با علامی داشته است، انضباط و دوری از ریا را از ویژگی‌های
بارز او می‌داند و عنوان می‌کند: «استاد علامی در عمل به فرمایش امام
علی(ع) در نهج‌البلاغه در زمینه نظم بسیار جدی بود و حتی گاهی این جدیت
ممکن بود باعث دلخوری برخی افراد هم بشود؛ اما پایبندی به قول و رعایت نظم
را جزء دستورات دینی می‌دانست».
حسن
فرقانی، فعال قرآنی استان قم و از شاگردان مرحوم استاد علامی، درباره
ویژگی‌های این استاد فقید می‌گوید: «مرحوم استاد علامی به معنای واقعی کلمه
متخلق به اخلاق قرآنی بود و تمام افرادی که حتی از دور، استاد علامی را
می‌شناختند، می‌دانند که شخصیت ایشان، قرآنی بود؛ ایشان بسیار پرهیزکار و
نمونه واقعی ادب و تقوا بود».
فرقانی مهم‌ترین دغدغه مرحوم علامی را
حدیثی از امام هادی(ع) «کونُوا لَنا زَیْناً وَ لا تَکونُوا عَلَیْنا
شَیْناً» می‌داند و عنوان می‌کند: «مهم‌ترین دغدغه و توصیه استاد علامی به
شاگردانش در جلسات قرآن، این حدیث از امام هادی(ع) بود و ایشان تأکید
داشتند که شاگردان مکتب قرآن باید برای مکتب تشیع زینت باشند؛ این کار با
بحث‌هایی همچون عمل به دستورات قرآن باید صورت بگیرد و اعتقاد داشتند که
حتی اگر همین یک حدیث را سرلوحه کار خودمان قرار دهیم، بسیار مفید خواهد
بود».
علی‌اصغر
شعاعی، قاری قرآن درباره ویژگی‌های شخصیتی مرحوم استاد علامی می‌گوید:
«مرحوم علامی به معنای واقعی مومن بود و از همان مومنانی بود که خداوند در
قرآن آنها را توصیف کرده است. بسیار کم حرف بود و تمام حرف‌های ایشان موثر و
دقیق بود؛ فردی متدین و باتقوا بود که نه تنها در گفتار، بلکه در عمل نیز
این چنین بود و این موضوع زمانی که ایشان برای داوری در مسابقات قرآن حاضر
می‌شدند، کاملا مشهود بود؛ چرا که همواره خود را ملزم به رعایت حقوق
متسابقین می‌دانست».
وی می‌گوید: «از مهم‌ترین دغدغه‌های مرحوم علامی،
توجه و اهمیت دادن به مسائل اخلاقی در امر آموزش بود. ایشان با وجود عارضه
قلبی همیشه با کمال فروتنی و اخلاق حسنه در پی خدمت به قرآن بود. ایشان
فردی انقلابی و ولایت‌مدار بود که با همه این حسنات علمی و اخلاقی، مدال
جانبازی را نیز در گردن داشت».
شعاعی
اضافه می‌کند: «از فضائل مرحوم استاد علامی، می‌توان به امر به معروف و
نهی از منکر و تربیت قرآن‌آموزان اشاره کرد؛ ایشان عمر خویش را وقف قرآن
کرد و در تمام مراحل زندگی همیشه با قرآن همراه بود».
داغی بر دل
معاون
قرآن و عترت دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، همچنین در یادداشتی به دیگر
خصوصیت استادش پرداخته بود که در بخشی از آن آمده است «عروج ملکوتی الگوی
اخلاقی جامعه قرآنی، مرحوم استاد ابوالفضل علامی داغی بزرگ نه تنها بر پیکر
جامعه قرآنی که کل جامعه بود. استاد علامی، مصداق یک قاری واقعی قرآن بود؛
چرا که تمام رفتار و سکناتش یادآور خدا بود و همنشینی با او لزوم تقوای
الهی را برای انسان یادآور می‌شد».
«او مصداق آن گروه از قاریان قرآن
کریم بود که امام صادق(ع) در مورد آنها فرمودند: گروهی از قاریان شب و
روزشان با قرآن است؛ و نیز فرمودند: مَن قَرَا القُرآن و هو شابٌّ مُؤمِنٌ،
اختَلَطَ القُرآنُ بلَحمِهِ و دَمِهِ؛ جوان مومنی که قرآن بخواند قرآن با
گوشت و خونش آمیخته می‌شود».
دغدغه‌هایی برخاسته از روح پاکش
«او
مصداق مومنان واقعی بود؛ چرا که «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا
ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ
زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ». اخلاص ایشان تا
آن حد بود که کمتر کسی می‌دانست که او جانباز و برادر شهید است.
دغدغه‌هایی داشت که برخاسته از روح پاکش بود، همواره از این مسئله که چرا
در فعالیتهای قرآنی کمتر به مسئله تخلق در اخلاق قرآنی و تربیت توجه
می‌شود، رنج می‌برد، روز قبل از رحلتش این موضوع را با من در میان گذاشته
بود».
«ایشان بیشترین احترام را به استادشان یعنی مرحوم استاد عباس
رنجبر داشت و او را همچون پدر خود می‌دانست و این درسی برای امثال من بود.
مرحوم علامی گلی از گل‌های بوستان قرآن بود که عمر خود را وقف این امانت
الهی کرد و منشأ خدمات فراوان در جامعه بود».
«کمتر نهاد تصمیم‌گیر
قرآنی در کشور وجود دارد که از خدمات ارزنده استاد علامی بهره نبرده باشد.
استاد علامی تنها متعلق به یک شهر و یک کشور نبود، بلکه متعلق به جهان
اسلام بود. آثاری که وی از خود به یادگار گذاشته، آثار ماندگاری است،
شاگردان ممتاز و کتب و تألیفات تأثیرگذار و از همه بالاتر عامل بودن به
قرآن کریم و اخلاق قرآنی که خود درسی برای همگان بود، از جمله این آثار
است».
«خوشا به سعادتش که در بهترین زمان یعنی بعد از ادای فریضه مغرب و
عشاء و در زمان تدریس قرآن کریم و پس از زیارت کریمه اهل بیت(س) در آستانه
رحلت نبی مکرم اسلام(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) و امام رضا(ع) به دیدار
حق شتافت، این عاقبت به خیری ثمره وقف عمر گرانبهایش برای قرآن کریم بود.
روحش شاد، نامش همیشگی و راهش پررهرو باد».
جهانبخش
فرجی، قاری و مدرس قرائت قرآن که آشنایی با مرحوم استاد علامی را جزئی از
افتخارات خود می‌داند، درباره این استاد فقید می‌گوید: «استاد علامی مرد
جهاد و از خانواده‌ای روحانی، شهیدپرور و متخلق به اخلاق قرآنی بود. من در
تمام سال‌هایی که با استاد در ارتباط بودم یک برخورد دلگیرانه از ایشان
ندیدم. استاد علامی به هیچ وجه اهل غیبت نبود و هر جایی صحبت از کسی می‌شد
فوراً آن مکان را ترک می‌کرد».
وی ادامه می‌دهد: «استاد علامی درسی را
به بنده داد که نه تنها برای من بلکه برای دیگر قرآنیان نیز باید درس بزرگی
باشد و آن هم این بود که عاشق اولین استاد خود بود، اولین چیزی که من از
استاد علامی شنیدم همین موضوع بود. استاد علامی همیشه می‌گفتند هر چیزی که
دارم از وجود استاد «عباس رنجبر»(فوت 26 اسفند 93) است که اولین استادم
بودند. استاد علامی هرگز یک قدم جلوتر از استاد رنجبر راه نرفتند، در حالی
که به نظر می‌رسید از لحاظ سطح قرائتی که داشتند، بالاتر از استاد رنجبرند،
اما یک لحظه ایشان را فراموش نکردند».
فرجی عنوان می‌کند: «سیره عملی
استاد علامی فوق‌العاده بود، ایشان با رفتار خود به شاگردان درس می‌داد.
درست است که نبود ایشان ضایعه است، اما باید فکر کرد که استاد علامی
درس‌های بزرگی را از خود به یادگار گذاشته است که دنبال کردن آن درس‌ها،
می‌تواند خلأ استاد را تا حدودی برطرف کند. اگر ما به همین سجایای رفتاری و
کرداری ایشان عمل کنیم بسیاری از مشکلات جامعه قرآنی برطرف خواهد شد».
16
آذرماه 94 بود که خبر درگذشت استاد ابوالفضل علامی، قاری، مدرس، مولف و
داور مسابقات قرآن کشورمان منتشر شد. فقدان زنده‌یاد علامی برای جامعه
قرآنی کشور به ویژه فعالان قرآنی استان قم بسیار محسوس است. یاد و نامش را
گرامی می‌داریم.
مروری بر عناوین آثار استاد ابوالفضل علامی
1. آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن کریم،۳ جلد
۲. قرآن کریم، ویژه آموزش ترجمه و مفاهیم
۳. ویرایش علمی قرآن حکیم با همراهی کریم دولتی
۴. کتاب معلم، راهنمای تدریس آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن
۵. کتاب مربی، راهنمای تدریس قرآن کریم ویژه آموزش ترجمه و مفاهیم حوزه علوم قرآنی
۶. آداب تلاوت قرآن کریم
۷. زبان قرآن حوزه علوم قرائت
۸. پژوهشی در علم تجوید
۹. درآمدی بر علم تجوید{ترجمه «التمهید فی علم التجوید» نوشته ابن جزری}
۱۰. درآمدی بر دانش وقف و ابتدا
۱۱. تجوید«1»
۱۲. تجوید نماز
۱۳. آموزش صحیح‌خوانی و زیباخوانی نماز
۱۴. آشنایی با ضبط المصحف
۱۵. پژوهشی درباره مد، از نظر علم الضبط، روایات و تجوید
۱۶.آواشناسی زبان عربی {ترجمه «الاصوات اللغویه» نوشته دکتر ابراهیم انیس}
۱۷. فرهنگ اصطلاحات صرف و نحو عربی{ترجمه کتاب «معجم لغه النحو العربی» نوشته آنتوان دحداح لبنانی} حوزه معارف اهل بیت
۱۸. قرآن صاعد{آموزش معارف اهل بیت}۲جلد
۱۹. مفاتیح{با علائم ترمیم نگارشی} و رسم الملاء
۲۰. صحیفه سجادیه{با علائم ترمیم نگارشی} و رسم الملاء
استاد علامی از سال ۱۳۶۰ به امر داوری مسابقات قرآن در رشته های تجوید، وقف وابتدا و صوت نیز اشتغال داشت، همچنین
عضویت در شوراهای تخصصی قرآنی
عضویت در شورای تخصصی آموزش و پژوهش سازمان دارالقرآن
عضو شورای تحقیق مرکز طبع و نشر قرآن کریم
کارگروه «علمی وفنی» ستاد عالی مسابقات قرآن کشور
عضو بنیاد بین المللی حفظ قرآن کریم
عضو ستاد عالی و شورای راهبردی مسابقات قرآن کشور
کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی
عضو هیئت مؤسس «مجمع قاریان و حافظان استان قم»
رئیس هیئت مدیره «مؤسسه فرهنگی قرآنی نور مبین»
تأسیس پایگاه فرهنگی قرآنی نور مبین از دیگر فعالیتهای ایشان بوده است.
همچنین ایشان در کارنامه فعالیت های قرآنی خود موارد دیگری چون؛
۱.تدوین متون آموزشی در حوزه ترجمه و مفاهیم قرآن و معارف اهل بیت
۲.تولید نرم افزارهای آموزش ترجمه و مفاهیم
۳.طراحی و تربیت دوره‌های تربیت معلم، مربی و مدرس ترجمه و مفاهیم
۴.ترجمه آثار یاد شده به زبان‌های اردو، ترکی و فرانسه
همکاری با رادیو قرآن و رادیو معارف را داشت.
استاد علامی در این همایش ها نیز مورد تکریم و تجلیل قرار گرفت؛
۱.همایش «پاسداران اهل قلم» ۲بار
۲.همایش «پنجمین دوره جشنواره کتاب های رشد» وابسته به سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش وپرورش
۳.همایش تجلیل از فعالان قرآنی «بنیاد نشر و حفظ آثار دفاع مقدس»
۴.خادم قرآن کریم، سال ۱۳۸۸
۵.تجلیل
شده در پنجمین مراسم تکریم چهره‌های قرآنی کشور توسط سازمان دارالقرآن
الکریم سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان «استاد آموزش قرآن کریم»
منبع:ایکنا