هنگام مرگ پرده‏ها بالا مى‏رود و شخصى عملش را مى‏بيند، همچون شخص محكوم به اعدام كه پاى دار مى‏آيد، چنين كسى پشيمان است، اما نه از گناه، بلكه اظهار پشيمانى مى‏كند تا از مرگ خلاص شود و اگر همان جنايت كار را آزاد كنند، باز همان آدم اول است.

قرآن مى‏فرمايد: «قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ. لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها»؛ «1» مى‏گويند: پروردگارا، مرا باز گردانيد شايد من در آنچه انجام نداده‏ام كار نيكى صورت دهم. نه چنين است، اين سخنى است كه او كوبنده آن است.

بنابراين آن گاه كه پاى انسان در تله و دام گير كند و پشيمان شود، سودى ندارد، زيرا اين پشيمانى، به معناى توبه نيست، توبه آن است كه در انسان تلاطم و تحول درونى ايجاد شود، از گناه در محضر خدا خجلت زده گردد.

به پيامبر اسلام (ص) عرض كردند جوانى در حال احتضار است و وضعش بسيار بد است، حضرت به بالينش آمده و فرمودند: جوان! بگو «لا اله الا الله» نتوانست بگويد: گناه چشم و گوش او را كور و كر كرده بود، پيامبر(ص) پرسيدند: اين جوان مادر دارد؟ گفتند: بله يا رسول الله! فرمود: بگوييد بيايد، وقتى مادرش آمد حضرت فرمود: از جوانت راضى هستى؟ گفت: نه يا رسول الله! آدم بدى بود.

حضرت فرمود: از او راضى باشد، و بالاخره پيامبر(ص) دل آن مادر را به دست آورده و از جوان راضى‏اش كرد. بعد فرمود: جوان بگو «لا اله الا الله» چشمانش باز شد، گفت «لا اله الا الله» پيغمبر(ص) فرمودند: چه مى‏بينى، گفت: يك آدم بد هيكل بسيار مخوف و وحشتناك كه دست بر گلويم گذشته و فشار مى‏دهد، به طورى كه نمى‏توانم حرف بزنم، پيامبر(ص) فرمود: بگو:يا من يقبل اليسير و يعفو عن الكثير، اقبل مني اليسير و اعف عني الكثير؛ «2»

اى خدايى كه اعمال كوچك را قبول مى‏كنى و از گناهان بزرگ مى‏گذرى، از من اعمال كوچكم را بپذير و از گناهان بزرگم درگذر.

جوان اين مطالب را زمزمه كرد پيامبر(ص) پرسيدند چه مى‏بينى؟ گفت: يا رسول الله آن آدم وحشتناك رفت و يك آدم مهربان و خوش سيما در بالاى سرم نشسته و به من محبت مى‏كند. حضرت فرمودند: آن جمله را تكرار كن و او آن جمله را زمزمه كرد و از دنيا رفت.

پی نوشت:

(1)- مومنون (23) آيه 99.

(2)- بحارالانوار، ج 71، ص 75.

(3)- پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی مظاهری

منبع:حوزه