عرض کردیم باب هدایت، برای بشر باز است، منتها به شرط آن که خودش هدایت‌پذیر باشد؛ و إلّا اگر انسان خودش هدایت‌پذیر نباشد، طبعاً هر قدر انبیاء عظام و حضرات معصومین(ع) و اولیاء و خصّیصین بکوشند، اثر و فایده‌ای برای او نخواهد داشت و هدایت را قبول نخواهد کرد.

نکته‌ای که در باب علّت تجمّع انصار در سقیفه است، مؤیّد همان روایتی است که بیان شد حضرت می‌فرمایند: اگر کسی هدایت را نخواهد، هدایت نمی‌شود و در جای دیگر فرمودند: هر کس که هوی و هوس داشته باشد، هدایت برایش سودی ندارد. لذا آن که به نفس امّاره جواب مثبت دهد، طبعاً به هدایت، جواب مثبت نمی‌دهد!

جالب است! بعد از رحلت پیامبر اکرم، خاتم رسل، محمّد مصطفی(ص)، به جای آن‌ که امّت برای تغسیل و تدفین و تکفیر پیامبر(ص) یک‌پارچه شوند، بعضی از این صحابه به دنبال این رفتند که غنیمتی بگیرند و به خاطر همین، مشکلاتی ايجاد شد.

در همان ابتداي قضیه، انصار و مهاجرین، به خاطر ریاست می‌خواستند به جان هم بیافتند. تاریخ دو نکته را ثبت کرده است که این‌ها به ظاهر برای سبقت گرفتن از هم وارد این قضیه شدند، در حالی که بحث غدیر خم را از پیامبر(ص) شنیده بودند. اتّفاقاً جالب این است كه پیامبر(ص) در حجّه‌الوداع بیان می‌کنند: بعدها کسی نگوید که ما فراموش کردیم!

گر‌چه حسب روایات شریفه - که هم در بین اهل جماعت و هم در شیعه است - قبلاً هم پیامبر(ص) بارها ولایت مولی‌الموالی(ع) را تبیین نموده بودند امّا در غدیر خم و در آن اجتماع کثیر امّت که هر کس از جايي آمده بود، پیامبر(ص)، بالصّراحه همه را دعوت می‌کنند؛ لذا فرمان مي‌دهند آن‌هایی که جلو رفتند، برگردند و منتظر مي‌مانند كساني كه عقب هستند، برسند. حضرت جهاز شترها را روي هم قرار می‌دهند و از آن بالا می‌روند و آن خطبه بسیار عالی و غرّاء را تبیین می‌فرمایند.

جالب این بود که صدا هم به همه می‌رسید و این هم از اعجازات نبی مكرّم(ص) است که بيان شده همه صدا را شنیدند و هيچ کس نبوده که نشنيده باشد. چون در قدیم، قبل از این ‌که بلندگو باشد، در سخنرانی‌ها، رسم بر اين بوده که دو سه نفر را قرار می‌دادند تا آن‌ها مطالب را تكرار كنند كه همه بشنوند (در خاطرات مرحوم فلسفی هم هست که مي‌فرمايند: من بیان می‌کردم، بعد چند لحظه‌ توقّف مي‌كردم تا اين‌ها به دیگران بگویند و بیرون مسجد هم بشنوند. بعد که بلندگو آمد، آن حالت از بین رفت). امّا دارد که صدای پیامبر عظیم‌الشّأن(ص) را همه می‌شنیدند و این نکته بسیار مهمّ و از اعجازات نبوی است.

پس چطور شد همين افرادي که خود از نزدیکان و صحابه بودند، سقيفه را به وجود آوردند!؟ آن‌ها كه در مدینه‌النّبی و در محضر پیامبر(ص) بودند! آن‌ها كه در غدير خم آن خطبه پیامبر(ص) را شنیدند و حتّي بيان شده: اوّلین کسانی هم که به موليیالموالی(ع)، تبریک گفتند و بيان كردند: «بخ بخ لک یا علی(ع)»، همین افراد بودند!

علّت جز هوی و هوس و حبّ به جاه و مقام - همان چیزی که در این چند جلسه عرض کردیم - چه چیز دیگری می‌تواند باشد!؟