عقیق:گاهی اوقات، مردان به‌عنوان
اداره‌کنندگان معیشت خانواده، توجهی به این موضوع ندارند و یا نسبت به آن
بی‌اعتنا یا کاهل هستند. ازاین‌رو بررسی وضعیت و عکس‌العمل زنان نسبت به
این اهمال، لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
همسری که خمس نمی‌دهد
سؤال: شوهرم راضی به پرداخت خمس نیست و آن را قبول ندارد. وظیفه من چیست؟
پاسخ:
در میان فقهای گذشته آن‌چه امام خمینی (ره) به آن معتقدند آنست که: «اگر
مجبور هستید از اموالی که یقین دارید خمس به آن‌ها تعلق گرفته و خمس آن
پرداخت نشده است، مصرف کنید (مثل خوراکی‌هایی که از درآمد سال قبل تهیه شده
و تا سر سال خمسی مصرف نشده است)، باید از مرجع تقلید خود اجازه بگیرید و
در آن‌ها تصرف کنید.»
آیت‌الله
گلپایگانی نیز می‌فرمایند: «اگر مرد از اداء خمس آن امتناع كند و مفسده‌اى
در كار نباشد، زن خودش خمس آن را با اذن حاكم شرع بپردازد.»
آیت‌الله
فاضل‌لنکرانی می‌فرمایند: «اگر مرد از پرداخت امتناع کند و مفسده‌اى در
کارنباشد، زن مى‌تواند با اجازه حاکم شرع، خمس آن را بپردازد.»، اما
آیت‌الله مکارم‌شیرازی معتقدند: «تکلیفی ندارید و مسئولیت خمس به عهده همسر
شماست.» آیت‌الله تبریزی نیز در مورد استفاده از پول چنین همسری
می‌فرمایند: «برای شما جایز است.»
در
این میان آیت‌الله بهجت در پاسخ استفتائی که پرسیده بود: آيا زن مى‌تواند
بدون اجازه شوهر، خمس چيزى را كه در خانه از مخارج سال اضافه آمده،
بپردازد؟ فرمودند: «خير، نمىتواند مگر به اندازه مورد استفاده خود زن
باشد.»
سؤال:
شوهرى با مال متعلق خمس مقدارى طلا و زیورآلات براى همسرش خریدارى کرده و
به او بخشیده است. اگر شوهر خمس آن‌ها را نپردازد، آیا پرداخت خمس بر همسر
او واجب است؟
پاسخ: آیت‌الله فاضل‌لنکرانی در پاسخ می‌گویند: «بلى، در فرض سؤال، لازم است همسر خمس طلا و زیورآلات را بپردازد.»
پدری که خمس نمی‌دهد
سؤال: پدرم به پرداخت خمس و زکات اهمیتی نمی‌دهند، تکلیف اینجانب چیست؟ آیا وظیفه‌ای بر عهده من است؟
پاسخ:
آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند: «حلال است» و آیت‌الله مظاهری نیز می‌گویند:
«استفاده شما از مال پدرتان جایز است (و نمی‌توانید بدون اجازه او از
اموالش چیزی بردارید).»
اما
آیت‌الله فاضل‌لنکرانی می‌فرمایند: «چنان‌چه اطمینان داشته باشد که موارد
فوق متعلق خمس است، باید خمس چیزهایى را که استفاده مى‌کند، بپردازد.»
آیت‌الله تبریزی نیز معتقدند: «اگر (پول را) به او تملیک کند و مال زیادی
باشد که از مخارج سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.»
آیت‌الله
خامنه‌ای نیز در این زمینه به تفصیل بیان می‌کنند: «بر فرض که يقين داشته
باشيد که اموال پدرتان مخلوط با رباست و يا او خمس و زکات خود را
نمىپردازد، لازمهاش يقين به حرمت چيزى که او مصرف مى‌کند و يا اموال وى
که شما در آن تصرف مىکنيد، نيست، و تا يقين به حرمت اين اموال پيدا
نکردهايد، استفاده از آن براى شما اشکال ندارد. البته، اگر يقين به
حرام‌بودن آن‌چه از اموال او مصرف مىکنيد، داشته باشيد، استفاده از آن
براى شما جايز نيست؛ مگر آن‌که جدايى از خانواده و قطع رابطه با آنان براى
شما، حرجى باشد که در اين صورت استفاده از اموال مخلوط به حرام آنان اشکال
ندارد، ولى ضامن خمس، زکات و مال ديگران که در اموال مورد مصرف شما وجود
دارد، هستيد.»
منبع:فرهنگ