عقیق:واژه توبه یک واژه قرآنی و به معنای بازگشت است. در قرآن آمده "فمن تاب من بعد ظلمه واصلح فان الله یتوب علیه" (مائده/39) هر کسی توبه نماید، پس از گناه و نیکوکار شود خداوند سوی او باز می گردد.

نراقی در کتاب "جامع السعادات" در معنای توبه می نویسد: توبه ترك گناهان كنونى و عزم بر ترك آنها در آينده و تلافى و تدارك تقصير گذشته است.

اما اميرمؤمنان (ع) توبه را چنين معنى مى ‏كنند: "توبه (عبارت است از) پشيمانى قلبى، آمرزش خواهى زبانى، ترك (عملى) گناه با اندام و تصميم بر عدم بازگشت (به گناه) است."

ایشان همچنین می فرمایند: "گناهان درد است و دوای آن استغفار است و شفاء برنگشتن به آن است."

علاوه بر آیات قرآن، روایات معصومین (ع) بر توبه و بازگشت به سوی خدا تاکید داشته و آن را از نشانه محبوبیت نزد خدا می دانند.

دو خصلتی که خدا از مردم خواسته است

از این رو، امام باقر (ع) می فرمایند: "به خدا سوگند! خداوند از مردم جز دو خصلت نخواسته است: اعتراف به نعمت های خدا (شکر گذاری) تا نعمت را برایشان بیشتر کند و اعتراف کردن به گناهان (به پیشگاه خدا) تا خدا گناهان را بیامرزد."

علاوه بر این، آن حضرت (ع) به یکی از اصحاب به نام محمد بن مسلم فرمودند: "گناهان مومن که از آن توبه می کند برای او آمرزیده است و باید برای آینده پس از توبه و آمرزش کار نیک کند، هر آینه به خدا سوگند این فضیلت نیست مگر برای اهل ایمان"

عرض کردم: پس اگر بعد از توبه و استغفار از گناهان، باز گناه کند و دوباره توبه کند (چگونه است؟)

 فرمودند: "ای محمد بن مسلم آیا باور داری که بنده مومن از گناه خود پشیمان شود و از آن آمرزش خواهد و توبه کند و خداوند توبه اش را نپذیرد؟"

عرض کردم: (اگر) چندین بار این کار را کرده (یعنی توبه کرده ولی باز گناه می کند) و باز گناه می کند و بعد توبه می کند و از خدا آمرزش می خواهد (این چگونه است؟ آیا توبه شان قبول می شود؟)

 امام (ع) فرمودند: "هر وقتی که مومن با استغفار و توبه باز گردد خداوند نیز با آمرزش او بر می گردد و بدرستی که خداوند آمرزنده مهربان است، توبه را می پذیرد و از کردارهای بد می گذرد، پس مبادا تو مومنان را از رحمت خدا ناامید کنی."

از پیامبر اکرم (ص) روایت است که فرمودند: "البته خداوند به توبه کردن بنده خود شادمان تر است از نازا که بزاید و از گم کننده که بیابد و از تشنه که آب بیابد."

همان حضرت (ص) فرموده اند: "هر آینه همه بنی آدم خطا کارانند و بهترین خطاکاران توبه کنندگان هستند."

همچنین ایشان می فرمایند: " هيچ موجودى در پيشگاه خدا، محبوب ‌تر از مرد يا زن توبه كننده نيست."

خروجی اضطراب پیامبران...

از امام صادق (ع) نقل است که فرمودند: "توبه ریسمان خدا است و یاری عنایت او است چاره ای بر بنده نیست از مداومت توبه بر هر حال و برای هر گروه از بندگان توبه ای است توبه پیامبران از مضطرب شدن درون است و توبه برگزیده ها از آسایش است و توبه اولیاء از دل گذرنده های گوناگون است و توبه خاص از مشغول شدن به غیر خدا است و توبه عام از گناهان است."

از پیامبر خدا (ص) نقل است که فرمودند: "به سوی خدا توبه کنید من به سوی خدا هر روز صد مرتبه توبه می کنم."

بنابر روایات معصومین (ع) از ترک توبه و یا به تاخیر انداختن آن نهی شده است، آنچنان که جوادالائمه (ع) فرمودند:"تاخير توبه نوعى غرور و بى‌خبرى و طولانى نمودن آن نوعى حيرت و سرگردانى است."

همچنین، آمده است که مردى از اميرمؤمنان على (ع) درخواست موعظه كرد، آن حضرت (ع) به او فرمودند: "از كسانى مباش كه بدون عمل، اميد سعادت آخرت را دارند، و توبه را با آرزوهاى دراز به تاخير مى‌اندازند." نيز فرمودند: "آن كس كه توبه را به آينده موكول مى‌كند، دين ندارد."

پی نوشت ها:

1. میزان الحکمه
2. بحارالانوار
3. کنزالعمال
4. کافی

 منبع:قدس

211008