عقیق:با
توجه به آغاز اعزام زائران ايراني خانه خدا و لزوم رعايت بهداشت و مسائل پزشكي و
سلامتٰ نكاتي چند يادآور مي شود:
- ويژگي موسم حج شب زنده داري‌ها، مناجات‌هاي شبانه،
نمازهاي شب، نمازهاي جماعت صبح، استغفار سحرگاه و... است. اين در حالي است كه
نخستين مشكلات خواب حجاج در واقع در روزهاي قبل از عزيمت به اين سفر روحاني آغاز
مي‌شود و از اين رو مديريت خواب و كمك به مديريت آن ضمن كمك به زائر در برخورداري از
سلامتي كامل زمينه بهره‌مندي معنوي وي را نيز ارتقا مي‌دهد.
- اگر چه سفر روحاني حج، شادابي وصف ناپذيري را در هر
زائر ايجاد مي‌كند اما تغيير محيط، اضطراب و استرس، تغييرات غذايي و تغييرات در
ساعات و عادات خواب و بيداري، اجبار در همراهي با كاروان، تغيير ذائقه، دفع آب و الكتروليت‌ها
به همراه تعريق زياد به علت پياده‌روي‌هاي مكرر و طولاني، كم‌آبي، سر و صداي محيطي
و... معمولاً خواب زائران را تهديد مي‌كند. با توجه به طولاني بودن اين سفر (بين ۳۰ تا ۴۰ روز) عوامل متعدد ديگري نيز
وجود دارد كه مي‌تواند زائران را مستعد ابتلا به اختلال خواب كند.
- زائران در طول زندگي خود رژيم غذايي خاصي دارند كه
شايد غذاهاي سرو شده درعربستان با ذائقه آن‌ها سازگار نباشد. همچنين تغيير نحوه
خوابيدن و الزام رعايت شرايط خاص به علت تغيير فضاي خواب و محدوديت فضا و مكان و
تغيير آن و در مجموع متفاوت بودن شيوه زندگي و سلايق هم اتاقي‌ها مي‌تواند آن‌ها
را با اختلال خواب بيشتري مواجه كند.
- خستگي فيزيكي بدن به علت فعاليت زياد و پياده‌روي‌هاي
طولاني مناسك حج خصوصاً اگر در گرماي هوا باشد مسئله را پيچيده‌تر مي‌كند، دليل
ديگري كه مي‌توان براي بروز اختلالات خواب زائران نام برد، تغيير خودسرانه دارويي
و توسل آنان به خواب آور‌ها است به اين معني كه برخي افراد به دلايل متعدد مصرف
داروهاي قبلي خود را كم يا قطع مي‌كنند كه ممكن است عوارضي براي آن‌ها داشته باشد.
- همچنين آلودگي هوا، بيماري‌هاي زمينه‌اي، مشكلات تنفسي
و ادراري (بزرگي پروستات در مردان)، بيماري‌هاي مزمن مثل نارسايي كليوي، ديابت،
آرتريت روماتوئيد (التهاب مفاصل) و
نوروپاتي‌هاي محيطي (بيماري‌هاي مربوط به سيستم عصبي)،
مصرف چاي و تركيبات حاوي كافئين، نوشابه‌هاي گازدار، سرماخوردگي‌هاي مكرر به علت مواجهه
زائران با امراض مسري و تضعيف كننده سيستم ايمني بدن از ديگر عوامل تاثيرگذار بر
اختلالات خواب است.
- در ايام حج معمولاً سرماخوردگي بيشتر از معمول ديده
مي‌شود، زيرا در اين ايام بيماري ويروسي يك نفر از آن‌ها مي‌تواند ديگران را نيز
آسيب پذير كند. طبق آمار بالا‌ترين مراجعات در زمينه دردهاي عضلاني و اسكلتي و
سرماخوردگي‌ها و گرفتگي‌هاي تنفسي بوده است. ابتلا به بيماري‌هاي اسكلتي – عضلاني
كه معمولاً با درد همراه است مي‌تواند مانع خواب راحت شود. كمر درد، درد در زانو و
درد اندام فوقاني به خصوص شانه و مچ دست از جمله اين موارد هستند.
- بايد در نظر داشت زائران خانه خدا از شهرهاي گوناگوني
اعزام مي‌شوند كه همين مسافت طولاني و تاخيرهاي احتمالي و ساعات پرواز گوناگون از
همان ابتدا مي‌تواند آن‌ها را آسيب پذير‌تر كند.
- نگراني زائر از وضعيت سلامتي، اقتصادي و خانوادگي خود
عامل ديگري است كه مي‌تواند زائران را به اختلالات خواب دچار كند. علاوه بر اين
اضطراب زائر به دليل ترس از انجام نامطلوب اعمال و مناسك نيز مزيد بر اين علت است.
- در مواجهه با اين مشكل كه مي‌تواند زمينه ساز ساير
مشكلات و بيماري‌ها نيز بشود، پرستار بايد ضمن توجه و بررسي دقيق زائر و دادن
اطمينان خاطر به وي به او بگويد كه زائر نبايد در طول ايام حج هيچ نگراني داشته
باشند زيرا خوراك، پوشاك، وسايل رفاهي و ديگر نيازهاي آن‌ها به وسيله مسئولان
تامين شده است و مسئولان كاروان‌ها و روحانيون كاروان آن‌ها را در انجام مناسك
تنها نخواهند گذاشت و البته اين مسئله را بايد به مديران كاروان‌ها نيز گوشزد كرد
كه موجبات اضطراب شكننده زائران خصوصاً سالمندان را فراهم نكنند.
منبع:حج
211008