آیت‌الله غروی علیاری با اشاره به مطالبی که پیش از این در باب هدایت تکوینی از طریق قلب و انبیاء بیان کرده بود، اظهار کرد: موضوع دیگر در امر هدایت باطنی هدایت توسط عقل است. چون عقل هادی است و خداوند در وجود شما یک پیغمبر باطنی را ایجاد کرده است و در حالی که انبیاء الله همه پیامبران ظاهری هستند، پیغمبر باطنی در وجود ما عقل ماست.
ایشان ادامه داد: امام رضا(ع) فرمود «العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان؛ عقل آن چیزی است که خداوند رحمان با آن عبادت می‌شود و توسط آن بهشت به دست می‌آید». اولین چیزی که خداوند عالم خلق کرد و در وجود من و شما قرار داد، این ودیعه الهی و پیامبر باطنی و درونی و جوانحی به نام عقل است. خداوند عقل را برای مرشدیت و هادویت در وجود من و شما ایجاد کرد. بنابراین عقل هادی است و جنبه هدایتی دارد.
آیت‌الله غروی علیاری با بیان این‌که عقل نعمت بزرگی است که خداوند عالم در وجود خلیفه خود ایجاد کرده است، اظهار کرد: شرافت انسان به عقل است و کرامت و منزلت انسان با عقل است. فرق میان ما انسان‌ها و حیوانات و تمام موجوادت عالم خلقت، و دلیل این‌که خداوند انسان را اشرف موجودات قرار داده است، عقل است. شما می‌توانید خود را با عقل بهشتی کنید، چون عقل هادی است و هدایت و راهنمایی می‌کند.
آیت‌الله غروی علیاری با بیان این‌که بالاترین هادی عقل است و چیزی بالاتر از عقل هادی نیست و با اشاره به قرار داشتن انسان در چنگال دو دشمن قوی‌پنجه، یعنی نفس اماره و ابلیس، گفت: این‌ها در مقابل عقل می‌ایستند و عقل را از کار می‌اندازند تا حاکم شوند و فرد بشود مرتع ابلیس و ابلیسی؛ شیطانی و نفسانی. در واقع ابلیس به دنبال حاکم کردن نفس است و انبیاء به دنبال حاکم کردن عقل هستند.
وی با بیان این‌که انبیاءالله به آن چه عقل به آن هدایت می‌کند، ارشاد می‌کنند، اظهار کرد: عقل شما را راهنمایی می‌کند که باید عبادت کرد و به این خدا باید انقیاد داشت و اطاعت و بندگی خاص این خداست. شما نمی‌توانی بهشت را مگر به وسیله هدایت عقل به خیر، به دست بیاوری، چون که این عقل است که شر و خیر را و سعادت و فلاح را برای شما تبیین می‌کند.
مشروح سخنان آیت‌الله غروی علیاری را بشنوید: