عقیق: اگر بخواهیم نقش پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت وحی علیهم السلام در راستای مهدویت و ظهور را مورد بررسی قرار دهیم، حداقل از دو جنبه می توان وارد شد. اولین نقشی که آن انوار مقدس ایفا کردند، صدور احادیث متعددی بود که در موضوع مهدویت و از جنبه های مختلف صادر شد؛ خبر از غیبت امام عصر، خبر از فتنه های دوران غیبت، بیان ماجراهای آخرالزمانی، شرایط تحقق قیام قائم، دشمنان آخرالزمانی، راهکار برون رفت از فتنه های عصر غیبت، داستان های مربوط به ظهور امام عصر و برکات عصر ظهور و غیره، بخشی از موضوعات مربوط به مهدویت در کلام معصومین علیهم السلام است.
اما نقش مهم تری که آن انوار مقدس در مسیر مهدویت بر عهده دارند، نقشی معنوی، زنده و پویاست، به این معنا که آن بزرگواران در هر مکان و زمانی و تا تحقق یافتن امر ظهور و اتفاقات پس از آن، از جانب خداوند در امر ظهور مؤثر هستند و نقش آفرینی می کنند؛ چرا که به باور آموزه های دین و قرآن، ایشان مجراهای خداییِ خداوند در تمام پهنه عوالم و نشئات هستند و خداوند از طریق معصومین علیهم السلام امامت، ولایت، امارت و حکومت خود را در زمین جریان می دهد و تثبیث می کند و در صورت کلی تمام امورات عالم از طریق ائمه علیهم السلام قضاء، تقدیر و در عالم محقق می شود؛ لذا از آن جهت است که به ایشان اولوا الأمر یا صاحب الأمر گفته می شود.
اما این پایان ماجرا نیست بلکه طبق احادیث متعددی که در منابع روایی ما مندرج است، پس از ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه نیز ماجرای رجعت ائمه علیهم السلام محقق می شود و در این بین، اولین رجعت کننده، امام حسین علیه السلام همراه با اصحابشا خواهد بود.
جالب است که در بین 14 معصوم علیهم السلام نقشی که حضرت زهرا سلام الله علیها در راستای مهدویت و امر ظهور ایفا می کنند، برجسته است؛ آن زمان که پای تربیت یاوران مهدی عجل الله تعالی فرجه به میان می آید، می بینیم که حضرت زهرا سلام الله علیها درخشش خاصی دارد و آن زمان که پای موضوع تنزیل امر در سوره قدر، در راستای مهدویت و امر ظهور به میان می آید، باز هم نقش آن بانوی بزرگوار پررنگ جلوه می کند و آن زمان که صحبت از یاری و نصرت یاوران مهدی عجل الله تعالی فرجه می شود، از حضرت فاطمه سلام الله علیها یاد می شود. در این راستا احادیثی وجود دارد که برخی از آنها ذیل آیاتی از قرآن بیان شده است.
تربیت فاطمی:
به عنوان نمونه امام صادق علیه السلام فرمود « إِنَّ أَطْفَالَ شِیعَتِنَا مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ تُرَبِّیهِمْ فَاطِمَةُ »؛ یعنی اطفال شیعیان ما از مؤمنین را فاطمه (س) تربیت می کند. این تربیت از درون و از باب تأیید و نیز به صورت فطری و هدفمند و مخصوص شیعیانی است که قصدشان و هدفشان و آمالشان مهدویت است.
صاحب امر:
سوره قدر یکی از سوره های مهدوی قرآن است. خداوند در این سوره از نزول ملائک و الروح در موقعیت شب قدر برای تقدیر امورات سخن می گوید. این امر به استناد روایات، تقدیم امام هر عصری می شود. این امر شامل مواردی همچون تعیین اجل‌ها، ارزاق و سایر امورات عالم است. امام صادق علیه السلام در تفسیر این بخش از سوره قدر فرمود « تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِیها » فرمود منظور از (تأویل) الْمَلَائِكَةُ ، مؤمنانی هستند که مالک علم آل محمدند؛ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ یَمْلِكُونَ عِلْمَ آلِ مُحَمَّدٍ ص . و منظور از « الرُّوحُ »، روح القدس است که همان فاطمه (س) است؛ رُوحُ الْقُدُسُ هِیَ فَاطِمَةُ ع . و بعد امام درباره آیه آخر این سوره فرمود: « بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ » یَعْنِی حَتَّى یَخْرُجَ الْقَائِمُ ع .» یعنی موقعیت شب قدر «سلام» است و این ماجرا تا مطلع الفجر یا خروج قائم (عج) ادامه داد. یک علتش این است که با طلوع فجر قائم (عج) دیگر شبی در عالم نیست و سراسر پهنه آسمان ها را روشنایی فرا می گیرد.
حال آن وجود مقدسی که نقش کلیدی را در شب قدر ایفا می کند، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و در قالب مفهومی به نام « الروح » است؛ همان وجود مقدسی که از جانب خدا امورات را در هر سال تقدیم فرزند خویش یعنی امام عصر عجل الله تعالی فرجه می کند. ضمن آنکه ارتباط وثیقی بین معرفت شب قدر با معرفت فاطمه سلام الله علیها در سایر روایات دیده می شود؛ امام صادق علیه السلام در جایی دیگر فرمود « مَن عَرَفَ فاطِمَةَ حَقَّ مَعرِفَتِها فَقَد أدرَكَ لَیلَةَ القَدرِ »؛ یعنی هرکه حق معرفت فاطمه سلام الله علیها را ادا کند، قطعاً شب قدر را درک کرده است. بنابراین اتصال مسئله فاطمیت با مهدویت در سوره قدر معرفتی شگرف اما مغفول در جامعه شیعه است.
نصرت یاوران مهدی (عج):
مسئله بعدی درباره اثرگذاری حضرت فاطمه سلام الله علیها در مهدویت و امر ظهور، مقوله ای به نام نصرت خداوند است که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آن را به دخت بزرگوار خویش نسبت می دهند و فلسفه «منصوره» خواندن ایشان را در همین نصرت معرفی می کنند. در این روایت می خوانیم « ... وَ هِیَ فِی السَّمَاءِ الْمَنْصُورَهًُْ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ یَعْنِی نَصْرَ فَاطِمَهًَْ لِمُحِبِّیهَا»؛ یعنی او در آسمان «منصوره» است و این همان قول خداوند عز و جل است که فرمود « وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ » (روم 4 و 5)؛ یعنی در آن روز مؤمنان با نصرت خدا شاد می شوند؛ او هرکه را بخواهد یاری می کند.» بعد فرمود منظور از این نصرت، همان نصرتی است که فاطمه‌ی اطهر برای دوستان محبان خود خواهد داشت». (معانی الأخبار (شیخ صدوق)، ص396)
امام صادق علیه السلام در روایتی دیگر زمان و تأویل تحقق این آیه را هنگام قیام قائم عجل الله تعالی فرجه معرفی می کنند. حضرت فرمود « لِلهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ عِنْدَ قِیَامِ الْقَائِمِ »؛ یعنی عاقبت و نتیجه کار پیش و پس، فقط در سیطره اراده و فرمان خداست، و آن روز مؤمنان شادمان و خوشحال خواهند شد؛ (و منظور از یومئدٍ) هنگام قیام قائم است.
در جمع بندی این دو روایت می توان گفت: خداوند از طریق حضرت فاطمه سلام الله علیها نصرت خویش را بر مؤمنان جاری می کند و این مسئله هنگام قیام قائم رخ می دهد. در این بین اسم «المنصوره» که منتسب به آن بانوی بزرگوار است، اسمی آسمانی است و لذا این نصرت از آسمان شکل می گیرد به گونه ای که همگان این یاری را احساس می کنند و تا جایی پیش می رود که زمینه ساز قیام قائم عجل الله تعالی فرجه و بعد شادی مؤمنان می شود.