عقیق:صحن و سرای رضوی پوشیده با فرش‌های پر نقش و نگاری است که توسط خود آستان قدس رضوی تولید می‌شود. این آثار هنری توسط بنیاد بهره‌وری موقوفات آستان قدس رضوی تولید می‌شود و توانسته طی چهار دهه فعالیت خود نام و نشانی درخشانی از خود در حوزه فرش دستباف ایرانی، بر جای بگذارد و حامی این هنر اصیل باشد.
مفروش شدن صحن‌ها و رواق‌های حرم رضوی با فرش‌های اصیل ایرانی
مفروش شدن صحن‌ها و رواق‌های بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع) با بهترین فرش‌های دستباف ایرانی، یکی از اهداف و برنامه‌های اصلی شرکت فرش رضوی است اما به تبع آن اهداف مهم دیگری از جمله حفظ، حراست و صیانت از هنر فرش دستباف ایرانی و همچنین اشتغالزایی برای قالیبافان منطقه و حمایت از آن‌ها را در دستور کار دارد. شرکت فرش آستان قدس رضوی در مدت فعالیت خود توانسته فرش ایرانی را به عنوان یک هنر فاخر همچنان در صدر و به عنوان یک هنر اصیل حفظ کند و علاوه بر آن فرش‌ها و دست بافته‌هایی با اصالت و کیفیت بالا و دارای نقشه‌های کاملاً متناسب با هنر و معماری حرم مطهر رضوی تولید کند.
خدمت به زائران با تولید ۴۵۰۰ متر فرش در سال
این مجموعه یکی از بزرگ‌ترین کارگاه‌های تولید فرش دستباف است و تمامی حلقه‌های زنجیره تأمین فرش دستباف، اعم از طراحی، رنگرزی، ریسندگی، بافت، مرمت و پرداخت را در کنار یکدیگر دارد و فرش‌هایی با بهترین کیفیت عرضه می‌کند. در حال حاضر، این مجموعه به‌طور متوسط سالانه بیش از ۴۵۰۰ مترمربع فرش دستباف تولید می‌کند که در حرم مطهر رضوی و برای میزبانی از زائران حضرت رضا (ع) استفاده می‌شود.
حفظ هنر فرش اصیل و نفیس ایرانی را وظیفه خود می‌دانیم
حفظ هنر و صنعت فرش دستباف اصیل و نفیس ایرانی، یکی از مسئولیت‌هایی است آستان قدس رضوی در طول چهار دهه فعالیت خود بر عهده داشته و برای انجام آن تلاش کرده است. حمید کارگر، مدیر عامل شرکت فرش آستان قدس رضوی در این باره می‌گوید: اگرچه در سال‌های گذشته، هنر فرش ایرانی توسط برخی تولیدکنندگان داخلی و همچنین بدخواهان خارجی و رقبای قدرتمند این حوزه، دچار دست‌اندازی‌ها و نقایصی شده، اما آستان قدس رضوی توانسته همچنان اصالت هنر صنعت فرش ایران و نام و نشان ارزشمندش را همراه با طرح و نقش اصیل، کیفیت بالای بافت و همچنین رنگرزی باثبات و باکیفیت طبیعی و گیاهی، حفظ کند. به طور مثال، در حالی که در سایر مراکز تولیدی فرش به طور عمده از رنگ‌های شیمیایی، گاهی نیز از رنگ‌های بی‌ثبات و پشم‌های نامرغوب استفاده می‌شود، اما در شرکت فرش آستان قدس رضوی با توجه به جایگاه بارگاه مقدس رضوی، اهمیت احترام به زائر حضرت رضا (ع) و همچنین صیانت از مجموعه هنر صنعت فرش دستباف ایرانی، فرشی تولید می‌کند که از نظر کیفیت، اصالت، الیاف و رنگ‌های بکار رفته در آن قابل دفاع است.
گسترده شدن ۱۵ میلیون مترمربع فرش در حرم رضوی در دو سال کرونایی
شرکت فرش آستان قدس رضوی با فرش‌آرایی ویژه حرم مطهر توانسته اقدامات ارزشمندی در حوزه خدمات‌رسانی به زائران این حریم قدسی انجام دهد. البته ممکن است از مفروش بودن همیشگی حرم مطهر رضوی به ویژه فرش‌آرایی صحن‌ها در زمان اقامه نماز یا هر مناسبت و مراسم مذهبی دیگری به سادگی عبور شود و برخی زائران آن را یک امر عادی بدانند، اما شاید جالب باشد که حتی در سال کرونایی گذشته که شاهد حضور کمترین تعداد زائر در حرم مطهر بودیم، بیش از ۱۵ میلیون مترمربع فرش دستباف در نوبت‌های متعدد اقامه نماز در حرم مطهر گسترده شد.
جابجایی فرش‌های دستباف حرم برای اینکه همنواخت پا بخورند
همچنین در این مدت شاهد جابه‌جایی بیش از ۲۰۰ هزار تن فرش دستباف بودیم و دلیلش این است که فرش‌های حرم مطهر به طور مکرر جابه‌جا می‌شوند تا همنواخت پا بخورند و متناسب با مکان‌هایی باشند که در آنجا مفروش می‌شوند. در واقع، این فرش‌ها در یک رفت و آمد دائمی بین قالیشویی و حرم مطهر رضوی قرار دارند و همواره به شکل مناسبی تنظیف و شست‌وشو می‌شوند.
ایجاد اشتغال مستقیم برای ۵۰۰ قالیباف در سه شهر مشهد، کاشمر و راور کرمان
از خدمت به زائر که بگذریم تولید و نگه‌داری فرش‌های حرم برای عده زیادی از مردم اشتغال ایجاد کرده که در این باره حمید کارگر می‌گوید: از روز اول تأسیس این مجموعه بحث اشتغالزایی برای هنرمندانی که در حوزه فرش فعالیت می‌کنند، برای ما مهم بوده و در حال حاضر نیز بیش از ۵۰۰ قالیباف در ۳ کارگاه در مشهد، کاشمر و راور کرمان مشغول به کار هستند. اما یک نکته مهم این است که در صنعت فرش با ایجاد اشتغال مستقیم برای قالیبافان، به شکل غیرمستقیم برای بسیاری دیگر از فعالان این حوزه نیز اشتغال‌آفرینی و رونق کسب و کار ایجاد می‌شود. مثلاً سازندگان دار قالی، طراحان، رنگرزان، رفوگران و... از جمله کسب و کارهای مرتبط با هنر فرش هستند که با تقویت عملکرد آستان قدس رضوی فعالیت آن‌ها نیز بادوام و پایدار می‌شود.
سرنوشت فرش‌هایی که از چرخه حرم خارج می‌شوند
با نگاهی به فرایند تولید و مصرف فرش‌های حرم مطهر امام رضا (ع) سؤالی که برای بسیاری از زائران پیش می‌آید این است که فرش‌هایی که از چرخه استفاده در حرم رضوی خارج می‌شوند چه سرنوشتی پیدا می‌کنند. در این خصوص حمید کارگر می‌گوید: در حال حاضر یکی از فعالیت‌های ما فروش فرش‌هایی است که پس از یک دوره استفاده در حرم مطهر رضوی از این آستان مقدس خارج می‌شود. بسیاری از مردم علاقه‌مند هستند که این فرش‌های حرم مطهر را خریداری کرده و استفاده کنند، به این صورت فرش‌ها در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
منبع:فارس