وی بیان کرد: خلأ های بزرگ در قلمرو علوم اسلامی داریم که هرقدر مراکز حوزوی چون مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) پای کار باشند و تلاش کنند باز هم کم است.
مدیر حوزه های علمیه با بیان اینکه ما در باب فقه و فقاهت که ستون فقرات حوزه های علمیه اند، باید پژوهش کنیم گفت: دستگاه اجتهاد جامع ما هم امروز در دستگاه فقاهت ما تجلی یافته و هرچقدر بخوانیم و پژوهش کنیم و بیندیشیم در این زمینه کم است.
وی تصریح کرد: یک نکته در فقه ما این است که دانش، پیوسته تاریخی است و انقطاع تاریخی در فقه نداریم و به عبارتی همانطور که در قلب کتاب ها و متون معتبر پیوسته صیانت شده همانطور در یک فرایند تعلیم و تعلم استمرار پیدا کرده است.
آیت الله اعرافی با بیان اینکه فقه ما درخت تنومند و تناوری است که ریشه در کتاب و سنت دارد و در گذر زمان هیچ گاه بر آن انقطاع حاصل نشده است خاطرنشان کرد: تنوع مکاتب در عین وحدت روش های بنیادی نکته مهمی است و فقه ما تنوع مکاتب دارد ولی قالبا در چهارچوب تعریف شده و گاهی ممکن است این طیف دیدگاه ها کلیت یک دانش را بر هم بریزد.
وی ابراز کرد: نکته دیگر اینکه رشد بخشی از فقه در اثر تحقیقات مستمری است که در حوزوه های مختلف انجام می شده، اما بخش بزرگی از تحولات فقهی ما در اثر پرسش ها و مسائل تازه ای بوده که جامعه به فقه ما عرضه می کرده است.
مدیر حوزه های علمیه عنوان کرد: در عصر ما فرصت های بی نظیری پیدا شده تا فقه رشد پیدا کند و به رقم همه کار ها در این حوزه اما در عرصه های جدید نیاز های ما فراتر از آن چیزی است که انجام گرفته.
وی با بیان اینکه باید در هر بابی مسئله مستحدثه آن را توجه کنیم و در خیلی کتاب های موجود فصل های جدید پایه ریزی نماییم و کتاب های فقهی با روش درست را تأسیس کنیم گفت: داد و ستد فقه با اصول، دستگاه متدولوژی آن قصه جذاب فقه ما است و متأسفانه در حوزه کلام و تفسیر و غیره این داد و ستد دانش با متدولوژی راشاهد نیستیم.
آیت الله اعرافی افزود: نکته دیگر این است که در ادواری که فقه ما و فقیهان ما با مذاهب و مکاتب دیگری مواجه می شدند شاهد رویش و تکامل بودیم.
وی با بیان اینکه ورود در پژوهش در قلمرو علوم اسلامی مسئولیت ویژه و مضاعفی دارد و درحوزه مسائل دینی دقت ما باید مضاعف باشد اظهار کرد: آن طهارت نفس و دقت هایی که در جاهای دیگر داریم در فضای دین امری ویژه است و همه باید به آن توجه کنند و دقت ها، وسواس ها و احتیاط هایی که بزرگان داشتند در حوزه دین پژوهشی داشته باشیم.
مدیر حوزه های علمیه گفت: دفاع از نظام فقاهتی و دستگاه فقه ما در کنار کار برای رشد و بالندگی باید باشد، دستگاه فقاهتی ما در معرض هزاران هجمه و شبهه است که باید عالمانه پاسخ داده شود.