* بالاتر از دروغ گناهى نيست

سخنى از على ‏عليه السلام؛ اميرالمؤمنين فرمود: «لا سوء اسوء من الكذب/ بديى از دروغ بدتر نيست.»

وصى رسول‏ صلى الله عليه وآله زشتى دروغ را قطعى دانسته، بلكه بر آن افزوده كه زشت ‏تر از دروغ، گناهى نيست.

زشتى و ناپسندى دروغ، نزد همه كس مسلم مى ‏باشد، مجهولى كه در اين ميان‏ موجود است، مقدار زشتى و بدى دروغ است كه شهسوار ايمان از آن پرده برداشته و آن را بالاترين زشتى ‏ها گفته است؛ بنابراين مقدار زشتى دروغ نامحدود مى‏ باشد و ناپسندى آن اندازه ندارد. همچنان كه بالاتر از سياهى رنگى نيست، بالاتر از دروغ هم‏گناهى نه.

چرا؟

در اين جا پرسشى پيش مى‏ آيد كه چرا زشتى دروغ از گناهان ديگر بيش‏تر است؟

شايد يكى از نكت ه‏هاى سخن على ‏عليه السلام اين باشد كه بيش‏تر گناهان يا از شهوت‏ برمى‏خيزد يا از غضب و هر كدام را كه گناهكار مرتكب شود، لذتى خيالى و موقتى ‏خواهد برد. گناهى را كه بر اثر شهوت و خواهش دل مرتكب مى ‏شود، لذتى به او مى‏ دهد و گناهى را كه بر اثر خشم و غضب مرتكب مى ‏شود، از  لذت انتقام برخوردار مى‏گردد.

ولى دروغ، خود به خود لذتى ندارد و كار بيهوده‏ اى است. بر اثر آن، نه به خواسته ‏دل مى ‏رسد و نه آتش انتقام را خاموش مى ‏كند، بلكه گناهى است ‏شوم و بى خاصيت؛ هر چند دروغ گو براى دروغ خاصيتى مى ‏پندارد و آن پرده ‏اى است كه بدان وسيله روى نقايص و گناهان خويش مى ‏كشد، ولى اشتباه او همين است؛ زيرا حقيقت، آشكار خواهد شد و زير پرده نخواهد ماند، دروغى كه هيچ گونه لذتى براى آن تصور نمى ‏شود و دروغ گو براى دروغش نمى‏ تواند هيچ‏گونه عذرى بتراشد، در صورتى كه ‏دروغ براى او شومى در جهان را خواهد آورد؛ پس سزاوار است كه بالاتر از آن گناهى ‏نباشد.

شايد نكته ديگر سخن على اين باشد كه دروغ، دروغ مى ‏زايد. دروغ، راه را براى زشتى‏ ها باز مى‏كند. دروغ سپر جنايات قرار مى ‏گيرد و دروغ گو را بر اثر ارتكاب گناه دلير مى‏ كند. دروغ نه تنها خودش گناه است، بلكه گناه ‏هايى در پى دارد؛ ولى گناهان ديگر خودشان مى‏ باشند و بس.

گناهكار پس از ارتكاب گناه، پشيمانى ‏به وى دست مى ‏دهد كه ممكن است موجب توبه ‏اش بشود، ولى دروغ گو پس از دروغ خود را موفق‏ تر مى ‏بيند و براى دروغ ديگر آماده‏ تر مى‏ شود. (آرى مار جز مار نيارد.)