۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۷ : ۱۶
قرآن پاسخ می دهد: رشد اقتصادی جامعه چگونه حاصل می شود؟
در نظام رَبَوى، سعادت، محبّت و امنیّت نیست و چه بسیار ثروتمندانى كه از سرمایه خود، هیچ نوع راحتى و آرامش و یا محبوبیّتى بدست نمى آورند، ولى در نظامى كه در آن انفاق، صدقه و قرض الحسنه رایج باشد، آن جامعه از بركات زیادى برخوردار است.
عقیق: استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 276 سوره بقره پرداخته است.
آيه
يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثيمٍ
ترجمه
خداوند ربا را نابود مى كند، ولى صدقات را افزایش مى دهد و خداوند هیچ انسان ناسپاس وكافرِ گنهكارى را دوست نمى دارد.
نکته ها
كلمهى «محق» به معناى نقصان تدریجى است و مُحاق به ماه گفته مى شود كه نورش در شبهاى آخر آنچنان كاهش یافته كه دیده نمى شود و در مقابل، «ربا» به معنى رشد تدریجى است.
این آیه یادآور مى شود كه هرچند رباخوار به قصد انباشت ثروت، از دیگران ربا مى گیرد، ولى خداوند بركت و آثار خوبى كه باید ازدیاد مال داشته باشد از ربا مى گیرد. لازم نیست خود مال رَبَوى از بین برود، بلكه اهدافى كه از افزایش ثروت در نظر است از بین مى رود. در نظام رَبَوى، سعادت، محبّت و امنیّت نیست و چه بسیار ثروتمندانى كه از سرمایه خود، هیچ نوع راحتى و آرامش و یا محبوبیّتى بدست نمى آورند، ولى در نظامى كه در آن انفاق، صدقه و قرض الحسنه رایج باشد، آن جامعه از بركات زیادى برخوردار است. در آن نظام، فقرا مأیوس نبوده و اغنیا در فكر تكاثر نیستند. محرومان به فكر انتقام و سرقت، و اغنیا نگران حراست و حفاظت اموال خود نمى باشند و جامعه از یك تعادل نسبى همراه با الفت و رحمت و تفاهم و امنیّت برخوردار خواهد بود.
در تفسیر كبیر فخررازى آمده است: وقتى رباخوار، عواطف و عدالت انسانى را در خود محو كند، خود و اموالش مورد نفرین فقرا قرار مى گیرد و كینه و انتقام و توطئه سرقت هر لحظه او را تهدید مى كند و این نمونه اى از آن نابودى است كه در آیه مطرح شده است.
پيام ها
1- به رشد ظاهرى ثروت خیره نشوید، نظام اقتصادى بر اساس ربا رو به نابودى است. «یمحق اللّه الربا»
2- نابود كردن مال ربوى، از سنّت هاى الهى است. «یمحق اللّه الربا» فعل مضارع نشانه ى استمرار است.
3- رواج صدقه و زكات، سبب رشد و استوارى اقتصاد است. «یربى الصدقات»
4- رباخوار، از رحمت و محبّت الهى محروم است. «انّ اللّه لایحبّ كلّ كفّار اثیم»
5 - رباخوار، بسیار ناسپاس و گنهكار است. او با گرفتن ربا خود را ضامن مردم، زندگى خود را حرام، عباداتش را باطل، و حرص و طمع قساوت را بر خود حاكم مى گرداند. «كفّار اثیم»
آيه
يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثيمٍ
ترجمه
خداوند ربا را نابود مى كند، ولى صدقات را افزایش مى دهد و خداوند هیچ انسان ناسپاس وكافرِ گنهكارى را دوست نمى دارد.
نکته ها
كلمهى «محق» به معناى نقصان تدریجى است و مُحاق به ماه گفته مى شود كه نورش در شبهاى آخر آنچنان كاهش یافته كه دیده نمى شود و در مقابل، «ربا» به معنى رشد تدریجى است.
این آیه یادآور مى شود كه هرچند رباخوار به قصد انباشت ثروت، از دیگران ربا مى گیرد، ولى خداوند بركت و آثار خوبى كه باید ازدیاد مال داشته باشد از ربا مى گیرد. لازم نیست خود مال رَبَوى از بین برود، بلكه اهدافى كه از افزایش ثروت در نظر است از بین مى رود. در نظام رَبَوى، سعادت، محبّت و امنیّت نیست و چه بسیار ثروتمندانى كه از سرمایه خود، هیچ نوع راحتى و آرامش و یا محبوبیّتى بدست نمى آورند، ولى در نظامى كه در آن انفاق، صدقه و قرض الحسنه رایج باشد، آن جامعه از بركات زیادى برخوردار است. در آن نظام، فقرا مأیوس نبوده و اغنیا در فكر تكاثر نیستند. محرومان به فكر انتقام و سرقت، و اغنیا نگران حراست و حفاظت اموال خود نمى باشند و جامعه از یك تعادل نسبى همراه با الفت و رحمت و تفاهم و امنیّت برخوردار خواهد بود.
در تفسیر كبیر فخررازى آمده است: وقتى رباخوار، عواطف و عدالت انسانى را در خود محو كند، خود و اموالش مورد نفرین فقرا قرار مى گیرد و كینه و انتقام و توطئه سرقت هر لحظه او را تهدید مى كند و این نمونه اى از آن نابودى است كه در آیه مطرح شده است.
پيام ها
1- به رشد ظاهرى ثروت خیره نشوید، نظام اقتصادى بر اساس ربا رو به نابودى است. «یمحق اللّه الربا»
2- نابود كردن مال ربوى، از سنّت هاى الهى است. «یمحق اللّه الربا» فعل مضارع نشانه ى استمرار است.
3- رواج صدقه و زكات، سبب رشد و استوارى اقتصاد است. «یربى الصدقات»
4- رباخوار، از رحمت و محبّت الهى محروم است. «انّ اللّه لایحبّ كلّ كفّار اثیم»
5 - رباخوار، بسیار ناسپاس و گنهكار است. او با گرفتن ربا خود را ضامن مردم، زندگى خود را حرام، عباداتش را باطل، و حرص و طمع قساوت را بر خود حاكم مى گرداند. «كفّار اثیم»
منبع:حوزه
گزارش خطا
