۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۷ : ۰۹
حال در این راستا بخشهایی از روایت رسول گرامی اسلام(ص) در باب بیان برخی اخلاقیات که خطاب به امیرمؤمنان(ع) فرمودند، در ادامه میخوانید. لازم به ذکر است هرچند این حدیث به امام علی(ع) بیان میشود، اما در واقع مخاطب اصلی آن سایر مردم است وگرنه بهطور قطع معصومین(ع) از هر گونه خطا و اشتباه مصون هستند.
ابنشعبه حرّانى از علما و فقهاى بزرگ شیعه در قرن چهارم هجرى در صفحه 15 از کتاب تحفالعقول اینگونه نقل میکند که پیامبر(ص) توصیههایی را به امیرالمؤمنین(ع) بیان داشتند که بهشرح ذیل است.
یا على: از آثار یقین این است که رضایت هیچ کس را با خشم خداوند بهدست نیاورى و کسى را بر نعمتى که خدا به تو داده نستایى و احدى را بر چیزى که خدا از تو دریغ فرموده نکوهش نکنى، چه روزى را نه حرص حریصان جلب کند و نه بىمیلى کسان واپس زند. خداوند بهحکمت و فضل خود آسایش و خوشى را در یقین و رضا (به قضا و قدر) قرار داده و غصه و اندوه را در شک و نارضائى.
یَا عَلِیُّ إِنَّ مِنَ الْیَقِینِ أَنْ لَاتُرْضِیَ أَحَداً بِسَخَطِ اللَّهِ وَ لَاتَحْمَدَ أَحَداً بِمَا آتَاکَ اللَّهُ وَ لَاتَذُمَّ أَحَداً عَلَى مَا لَمْیُؤْتِکَ اللَّهُ فَإِنَّ الرِّزْقَ لَایَجُرُّهُ حِرْصُ حَرِیصٍ وَ لَاتَصْرِفُهُ کَرَاهَةُ کَارِهٍ إِنَّ اللَّهَ بِحُکْمِهِ وَ فَضْلِهِ جَعَلَ الرَّوْحَ وَ الْفَرَحَ فِی الْیَقِینِ وَ الرِّضَا وَ جَعَلَ الْهَمَّ وَ الْحَزَنَ فِی الشَّکِّ وَ السَّخَطِ.
یا على: هیچ فقرى از نادانى بدتر نیست و هیچ مالى از عقل سودمندتر نیست و هیچ تنهایى از خودپسندى وحشتناکتر نیست و هیچ مددکارىاى از مشورت بهتر نیست و هیچ عقلى (و یا هیچ عملى ــ بهنقل دیگر) چون عاقبتاندیشى نیست و هیچ حسب و نسبى چون خوشخویى نیست و هیچ عبادتى همانند فکر کردن نیست.
یَا عَلِیُّ إِنَّهُ لَا فَقْرَ أَشَدُّ مِنَ الْجَهْلِ وَ لَا مَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ وَ لَا وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ وَ لَا مُظَاهَرَةَ أَحْسَنُ مِنَ الْمُشَاوَرَةِ وَ لَا عَقْلَ کَالتَّدْبِیرِ وَ لَا حَسَبَ کَحُسْنِ الْخُلُقِ لَا عِبَادَةَ کَالتَّفَکُّ.
... یا علی: کیفر کردار چهار کس از همه زودتر مىرسد:
مردى که پاداش نیکى تو را به بدى دهد؛
کسى که آزارى از تو ندیده بر تو ستم کند
همپیمانى که یکطرفه پیمان را بشکند
خویشاوندى که در مقابل خوشرفتارى تو بدرفتارى کند.
یَا عَلِیُّ أَرْبَعٌ أَسْرَعُ شَیْءٍ عُقُوبَةً رَجُلٌ أَحْسَنْتَ إِلَیْهِ فَکَافَأَکَ بِالْإِحْسَانِ إِسَاءَةً وَ رَجُلٌ لَاتَبْغِی عَلَیْهِ وَ هُوَ یَبْغِی عَلَیْکَ وَ رَجُلٌ عَاقَدْتَهُ عَلَى أَمْرٍ فَمِنْ أَمْرِکَ الْوَفَاءُ لَهُ وَ مِنْ أَمْرِهِ الْغَدْرُ بِکَ وَ رَجُلٌ تَصِلُهُ رَحِمُهُ وَ یَقْطَعُهَا.