چه صدقه ای را آشکار و چه صدقه ای را پنهان بپردازیم

* آيه               

إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَ إِنْ تُخْفُوها وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَراءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَکُمْ وَ يُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَيِّئاتِکُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبيرٌ

* ترجمه                      

اگر صدقات را آشكارا بدهید، پس آن كار خوبى است، ولى اگر آنها را مخفى ساخته و به نیازمندان بدهید، پس این براى شما بهتر است و قسمتى از گناهان شما را مى ‏زداید و خداوند به آنچه انجام مى ‏دهید آگاه است.

* نکته ها                     

امام باقر علیه السلام ذیل این آیه فرمود: زكات واجب را علنى پرداخت كنید، ولى زكات مستحبّ را مخفیانه بدهید. [تفسیر نورالثقلین، ج‏1، ص‏289]؛ شاید دلیل این باشد كه زكات واجب یك وظیفه عمومى، معمولى و دور از ریا است. گرچه آیه در مورد كمك ‏هاى مالى است، ولى در فرهنگ اسلام، به هر كار خیرى صدقه گفته مى ‏شود. حتّى اگر سنگى را از میان راه مسلمین كنار زدیم، صدقه است. بنابراین كمك به محرومان از طریق علم و آبرو و وساطت نیز صدقه مى‏ باشد.

* پيام ها                      

1- انفاقِ علنى، سبب تشویق دیگران و رفع تهمت بخل از انسان و یك نوع تبلیغ عملى است. «فنعمّاهى»

2- شرط رسیدگى به فقرا، مسلمان بودن آنها نیست. «فقراء»

3- با اینكه صدقات و زكات، مصارف زیادى دارد، لكن نام فقرا در آیه نشانه اولویّت آنان است. «تؤتوها الفقراء»

4- شما باید به سراغ فقرا بروید، نه آنكه آنان به سراغ شما بیایند. «تؤتوها الفقراء» و نفرمود: «یأتكم الفقراء»

5 - انفاقِ پنهانى، از ریا و خودنمایى دور و به اخلاص نزدیك است و آبروى گیرنده صدقه را محفوظ نگه مى ‏دارد. «فهو خیر لكم»

6- انسان، غریزه سودجویى و خیرخواهى دارد، گرچه در مصداق گاهى به سراغ شر مى‏ رود. لذا پیامبران الهى، مصادیق و نمونه‏هاى خیر را براى انسان بیان كرده ‏اند. «فهو خیر لكم»

7- كمك به فقرا، بخشى از گناهان صغیره را مى ‏بخشد. «یكفّر عنكم من سیئاتكم» «سیّئات» در قرآن در برابر گناهان كبیره آمده و به گناهان صغیره گفته مى ‏شود.

8 - آن [*] چه مهم است علم خداست، نه اطلاع و آگاهى مردم. «واللّه بما تعملون خبیر»

*) ان تجتنبوا كبائر ما تنهون... نكفّر عنكم سیئاتكم...« نساء، 31»