۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۴ : ۱۶
با توجه به عظمت روز غدیر و تعابیر گوناگونی که از این مسئله شده است، چه تعابیر صحیحی برای این واقعه بزرگ و مهم جهانی وجود دارد؟
امام علی بن موسیالرضا(علیهالسلام) در رابطه با عظمت غدیر فرمودهاند: «به خدا سوگند اگر مردم ارزش روز غدیر را شناخته بودند، روزی 10 بار فرشتگان با آنان مسافحه میکردند.» این حدیث نشاندهنده شأن غدیر و لزوم غدیرشناسی است.
غدیر در حقیقت بزرگترین امتحان امت رسول خدا صلیالله علیه و آله است که معیار تشخیص حق و باطل بوده و بصیرت مردم در طول تاریخ از طریق آن شناخته میشود. غدیر امتحان دیروز و امروز ماست. غدیر پیمان ماندگار شیعه است. باید هر یک از ما از خود بپرسیم که آیا پیام غدیر را به گوش مردم و اهل زمانه رساندهایم؟
غدیر روزی است که آخرین امر الهی و دستور حیاتی و فرمان خداوند که ولایت بود، در کاملترین صورت آن ابلاغ شد و قرآن کریم تأکید فرمود که «الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ؛ امروز دینتان را برای شما کامل کردم».
غدیر در میان اعیاد اسلامی بیشترین و محکمترین پشتوانه قرآنی را دارد، به گونهای که از آغاز و انجام آن بیش از 300 آیه مطرح شده است. از این تعداد، نزدیک به 200 آیه در متن واقعه غدیر نازل شده و حدود 100 آیه بهصراحت یا کنایه تفسیر به واقعه غدیر شده است. غدیر روزی بود که مردم زیباترین جلوه دلسوزی پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله برای امتش را به چشم خود دیدند که آن حضرت در آن روز با تمام توان خود بر فراز منبری از سنگ در برابر 120 هزار نفر، جانشین خود را بر سر دست بلند کرد و تا افق دوردست، قرنها او را نشان دهد. خطبه غدیر با 50 آیه به استقبال امامت آمد.
غدیر روزی است که در مفصلترین خطابه پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله، مقام امامت و ابعاد گوناگون آن به استناد به بیش از 500 آیه قرآن کریم بهطور کامل تبیین شد، بهگونهای که هیچ نقطه ابهامی درباره آن نمانده است. به حکم قرآن باید بگوییم صراط مستقیم، غدیر است. غدیر روزی بود که با اشاره دقیق دست روی صراط مستقیم گذاشته و این راه راست بدون هر گونه زرنگاری در شفافترین آیینه به مردم نشان داده شده است. تفسیر سوره حمد در خطابه غدیر است که میفرماید «اهدنا الصراط المستقیم»؛ یعنی ما راه راست را با راه حضرت امیرالمؤمنین امام علی بن ابیطالب علیهالسلام به شما تبیین فرمودیم.
غدیر روزی بود که خداوند متعال با وجود همه نعمتهایی که به بشریت ارزانی داشته، بزرگترین نعمتهای خود را بر او نازل فرمود و این کمال نعمت را نشان داد: «اَلْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً.»
رابطه رسالت و ولایت چگونه است؟ این دو اصل دینی چگونه و بر چه اساسی با هم پیوند میخورند که رسول خدا صلی الله علیه و آله در آخرین حج خود، بر این نکته تأکید فرمود؟
اگر به طور دقیق به تاریخ نگاه کنیم، دو حادثه بسیار بزرگ مهم در تاریخ رخ داده که از یکی رسالت و از دیگری امامت به وجود آمد. اولین آن حادثه نزول وحی بود که رسالت پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله را در برداشت. دومین هم حادثه غدیر بود که امامت را در بر داشت و در حقیقت ادامه رسالت بود.
در روز غدیر و امامت همان اندازه اهمیت دارد که بعثت و رسالت اهمیت دارد. خداوند متعال نیز در قرآن کریم به این نکته اشاره کرده و فرموده است که: «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْكَافِرِینَ؛ ای پیامبر! آنچه را از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شد، ابلاغ کن و اگر چنین نکنی، پیامش را نرساندهای و خدا تو را از گزند مردم نگاه میدارد. خداوند کافران را هدایت نمیکند.»
با این توضیحات، اهمیت و جایگاه غدیر مشخص میشود؛ اما ضرورت بزرگداشت چنین روزی در طول سالهای بسیاری که از آن روز میگذرد، چیست؟
بزرگداشت غدیر به منزله بزرگداشت توحید و ارج نهادن به رسالت انبیا از آدم تا خاتم علیهمالسلام و اقامه حق و معرفی دین خالص و نشانه عزت خواهی مسلمانان است. بزرگداشت غدیر، بزرگداشت تجدید میثاق الهی و بیعت با ولی برگزیده خدا و دفاع از حق و شمشیر کشیدن به روی غاصبان ولایت است و یاری کردن حضرت علی علیهالسلام در تنهایی است و رساندن پیام حیاتبخش محمدی به لبتشنگان حقیقت است.
بزرگداشت غدیر یعنی دشمنی آشکار با غاصبان خلافت و عداوت با سلسلههای ننگین بنی امیه و بنیعباس. بزرگداشت غدیر یعنی خط بطلان کشیدن بر همه داعیان ولایت و اعلام انحصاری بودن ولایت حضرت صاحبالزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف. بزرگداشت غدیر یعنی با وجود حجت برگزیده خدا، مسلمانان امروز نیازی به پیشوایان گمراه، عارفان خدانشناس، زاهدان دنیاپرست، مرشدان دلبسته به مرید و عالم نماهای غرق در جهل مرکب و فقیهان حاشیهنشین در بند ندارد.
خداوند قادر متعال برای خود ولی برگزیده تا همه خلق بدانند تنها باب الله واسطه فیض وجود مقدس اوست و بس. بیاعتنایی به غدیر و ولایت ولیالله الاعظم یعنی گریز از حق و بیاعتنایی به تمام اصول و فروع دین و تجاوز به حریم امام زمان علیهالسلام؛ یعنی تجاوز به حدود الهی و گرفتار بلاهای آسمانی و زمینگیر شدن.
طبق فرموده پیغمبر اسلام صلیالله علیه و آله، حاضرین به غایبین نسل به نسل و نفس به نفس باید این مسئله را نشان داده و برسانند. این دستور دینی در دوران ما چگونه محقق میشود؟
همان طور که در ماه محرم مردم هیئات مذهبی و توسل راه میاندازند، خوب است مردم ایران اسلامی همانگونه شور و حال غدیری ایجاد کنند. آیتالله خزعلی تلاش زیادی برای غدیر کشید. امروز هم آیتالله صدیقی، دبیر کل بنیاد غدیر کشور، در کنار نمایندگان مقام معظم رهبری در سطح کشور فعال بوده و مراسم و برنامههای متنوعی برای رساندن پیام غدیر به مردم دارند.
مردم هم میتوانند در حد وسع و توانایی خود جشنهایی در این روز برگزار کنند. شاد کردن اعضای خانواده و بهخصوص کوچکترهای خانواده میتواند در تربیت فرزندان و نسل ما تأثیر مهمی داشته باشد تا نسل آینده پیام غدیر را بهدرستی دریافت کرده و توان درک و ابلاغ آن به نسلهای بعدی را داشته باشند.
همچنان که رسانهها هم باید در وسع خود در رساندن مفاهیم والای این واقعه مهم و اثرگذار در زندگی بشری، کوتاهی نکنند. مسئولان جامعه هم باید با عملکرد دینی خود الگوی تأسی به سیره حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام در حقگویی و برپایی عدالت باشند.