سنتهای مهجور عید غدیر را احیا کنیم

نماز عید غدیر به جماعت

این نماز دو رکعت است مانند نماز صبح است که کیفیت آن در مفاتیح الجنان در اعمال عید غدیر به عنوان عمل پنجم ذکر شده است که البته کیفیت دیگری هم دارد که در عمل ششم نیز آمده است.

ثواب این نماز فوق العاده است، به طوری که در روایت آمده است: هر کس این نماز و دعای بعد از آن را بخواند؛ مانند کسی است که در آن روز حاضر شده و با رسول خدا صلّی الله علیه و آله بر ولایت پیمان بسته است و درجه او با صادقین است، کسانی که با خدا و رسولش در پذیرش ولایت مولایشان در آن روز صداقت ورزیده اند و مانند کسی است که با رسول خدا صلّی الله علیه و آله و امیرالمومنین و با امام حسن و امام حسین علیهم السلام شهید شده است. و مانند کسی است که تحت پرچم حضرت قآئم(عج) در خیمه ایشان از نجبا و  نقبا می باشد. (بحار الانوار، ج ۹۵، ص ۳۰۳ - جامع احادیث شیعه، ج۷ ،ص۴۱۰ - اقبال ص ۴۷۲)

پیامبر خدا(ص) در حجة الوداع، در روز عید غدیر، دو رکعت نماز جماعت خوانده است. به فعل آن حضرت، به عنوان «سنت فعلی» می توان اقتدا کرد. تبعیّت از سنت نبوی، امری جایز بلکه پسندیده و لازم است، به خصوص در مورد عید غدیر که از ارزش و اهمیت بیشتری برخوردار است.

شیخ مفید فقط فتوا نمی دهد، بلکه خود نماز جماعت غدیر را با حضور گسترده شیعیان، در بغداد اقامه می کند، در هنگامی که اهل سنت، حضور گسترده ای در بغداد داشته اند. و شاید از اهل سنّت هم کسانی در این نماز شرکت نموده اند.

 تبیین معارف نورانی زیارت غدیریه امام هادی(ع)

از بزرگترین فضیلتها، زیارت حجج معصوم الهی علیهم السّلام است. چنان که زیارت امیرالمومنین علیه السلام در روز عید غدیر نیز مورد سفارش ویژه قرار گرفته است. از بهترین زیارات حضرت امیرالمومنین علیّ بن ابی طالب علیه السلام در روز عید غدیر، یکی زیارت امین الله است و دیگری زیارتی که حضرت امام هادی علیه السلام هنگامی که معتصم ملعون آن حضرت را به تبعید می بردند، به هنگامی که به نجف اشرف رسیدند، خطاب به حضرت امیرالمومنین علیه السلام انشاء فرمودند. در این زیارت شریف، ۲۰۶ فضیلت حضرت امیرالمومنین علیه السلام ذکر شده است.

آن چه که اهمیت ویژه ای دارد این است که این زیارت از لحاظ متن و سند، بسیار والا و ارزشمند است، به طوری که شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان، باب سوّم (باب زیارات) و در ذیل زیارات مخصوصه حضرت امیر المومنین علیه السلام در بخش زیارت ایشان در روز عید غدیر می نویسد: بعد از تامل، روشن می شود که در تمامی زیارات، زیارتی به این وجه از صحت و اعتبار و قوت سند پیدا نمی شود. لذاست که علمای اعلام بر این زیارت تاکید دارند.

این زیارت شریف، علاوه بر سند بسیار متقن و موثق، یک دوره­ی معرفت و شناخت امام است، چرا که در زیاراتی که از حضرات معصومین (علیهم السلام) به ما رسیده، معارف فراوانی گنجانده شده است. در این زیارتِ ارزشمند، امام هادی (علیه السلام) بخشی از آیاتِ امامت وفضیلت حضرت را تفسیر کرده اند. متنِ حاضر آیات مذکور را در در دو بخش تقسیم کرده است: بخش اول آیاتی که شان نزول آن مربوط به حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) می باشد و آن آیه در شان حضرت نازل شده است؛ و بخش دوم، آیاتی که امام هادی (علیه السلام) جدشان را مصداق اتم و بارز آن آیه معرفی کرده اند.

احیای فرهنگ و سنت اطعام و افطار

در خصوص اهمیت و جایگاه اطعام و غذا دادن به مومنین، همین بس که خداوند در آیات قرآن، این امر را نه تنها به خود نسبت داده است، بلکه سیره­ی  پیامبرانِ الهی دانسته است و اهل بیت مکرم نبی اسلام را به سبب اطعام­های مکرر و خالصانه به نیکویی ستایش کرده است. مرتبه­ی اطعامِ خداجویانه به قدری نزد خداوندِ حکیم، رفعت دارد که اطعام را از اوصافِ اصحابِ یمین، و ترک آن را یکی از عللِ دخول در آتش و سَقَر دانسته است. لذا در آیات قرآن کریم اطعام کنندگان همواره ستایش شده اند، و کسانی که اطعام نمی­ کنند، یا از اطعام کردن باز می­ دارند، مورد نکوهش جدی قرار گرفته اند. مجموعه این نکات نشان­ می ­دهد که امرِ پسندیده­­­ اطعام، از منزلتی والا و پر ارزش نزد خداوند حکیم قرار دارد.

در روایاتی غیر از افطار، اطعام عید غدیر نیز سفارش شده است؛ چنان که حضرت رضا به عنوان ولیّ نعمت ما ایرانیان پیرامون اطعام در روز عید غدیر فرموده اند: ومن اطعم مومنا کان کمن اطعم جمیع الانبیآء و الصدیقین

در کتاب شریف مفاتیح الجنان هم به فضیلت فراوان اطعام یوم الله عید غدیر اشاره شده است.

احیای مجالس شعرخوانی و غدیریه سرایی برای امیرالمومنین(ع)

پیرامون اهمیت شعر و شعرا در تاریخ اسلام، مرحوم علامه امینی (ره) مطالبی را در جلد دوم کتاب الغدیر می فرمایند و جایگاه شعر را در ترویج و نشر معارف اهل بیت علیهم السلام، بی بدیل بر می شمرند. ایشان اثر شعر را بسیار بالا می داند و قائل اند شعر سلف صالح مباحث بلند معرفتی برگرفته از کتاب و سنت را در خود جای داده است.

احیای آداب و رسوم غدیری

غدیر واقعه ای فراموش نشدنی و ماندگار در تاریخ است. ما از واقعه غدیر و فضیلت و اهمیت بزرگداشت ان آگاهیم ولی توجه به روایات اهل بیت(ع)، تأثیر بسزایی در بهتر برگزار کردن این عید عظیم و احیاء آن دارد. حضرات معصومین علیهم السلام برای تعظیم و بقای این عید بزرگ، آداب و رسومی برای آن ایجاد نموده اند که ما در این مجال به آن می پردازیم: عید گرفتن روز عید غدیر.

در ضمن حدیثی فرمود: پیامبر(ص) به امیرمومنان(ع) سفارش نمود این روز را عید قرار دهد؛ چنانکه پیامبران(ع) به جانشینان خود سفارش می کردند که این روز را عید بگیرند. همچنین حضرت ثامن الائمه(عج) فرمود: غدیر روز تبریک و تهنیت است و در روایت دیگری فرمود: غدیر روز تبسم هنگام ملاقات اهل ایمان است، هرکس روز عید غدیر به روی برادر دینی اش تبسم نماید، خداوند در قیامت با مهربانی به او نظر می کند و هزار حاجت او را روا و در بهشت برای او قصری از در سفید بنا نماید و چهره اش را زیبا و درخشنده و خرّم گرداند.

زیارت امیرالمومنین(ع) در روز غدیر

امام صادق(ع) فرمود: اگر روز عید غدیر نجف باشی پس از نماز و زیارت و دعا نزدیک قبر مطهر می روی و در غیر آن صورت اشاره به آن سمت نموده و دعا کرده ، عبارت گذشته را می خوانی.

همچنین حضرت ثامن الحجج(ع) فرمود:  هر جا باشی،روز غدیر خود را به مرقد امیرمومنان(ع) برسان که خداوند برای هر مرد و زن با ایمان و مسلمان، گناه شصت سال را می آمرزد و دو برابر آنچه در ماه مبارک رمضان، شب قدر و شب عید فطر از آتش آزاد کرده، در عید غدیر آزاد می کند.

روزه عید غدیر

 راوی از امام صادق(ع) پرسید: فدایت شوم! در روز عید غدیر چه باید کرد؟ حضرت فرمود: روزه بگیر، زیاد صلوات بفرست و از ستمگران و منکران حق اهل بیت بیزاری بجو. پیامبران(علیهم السلام) به جانشینان خویش(ع) دستور می دادند که روز نصب جانشین آنها را عید بگیرند و همچنین امام صادق(ع) در ضمن حدیثی فرمود: روزه عید غدیر در هر سال نزد خدای عز و جل، برابر با صد حج و صد عمره پذیرفته شده است.

 حضرت ثامن الحجج(ع) نیز پیرامون روزه عید غدیر از پدران بزرگوارش (ع) از امیرالمومنین (ع) نقل کرده که فرمود: خدا مردم را به روزه این روز دعوت کرده و پاداش عظیمی برای آن قرار داده؛ به نحوی که اگر برای بنده ای ممکن بود از اول دنیا تا انقراض آن روز ها روزه بگیرد و شب ها نماز بگزارد، پاداش آن به روزه با اخلاص عید غدیر نمی رسید!

نیکی و عمل صالح در روز عید غدیر

سید ابن طاووس فرموده: شیخ صدوق، شیخ مفید و شیخ طوسی هر سه با سند از امام صادق(ع) نقل کرده اند که حضرت فرمود: عمل (کار نیک و عبادت) روز غدیر ـ هجدهم ذی الحجه ـ برابر با عبادت هشتاد ماه است

و نیز امام صادق(ع)  فرمود: پس از آنکه مشغول خوردن و آشامیدن گردد و برادران دینی را نیز اطعام نماید، اظهار سرور و شادی کند و به برادران مومن نیکی واحسان بسیار کرده و نیازهای آنان را برآورد به قصد تعظیم و احترام عید غدیر و برای مخالفت با کسانی که در غدیر اظهار غم و اندوه می کنند، خدا غم و اندوه آنان را مضاعف فرماید و همچنین فرمود: یک درهم خرج کردن در روز غدیر برابر است با صد هزار درهم - و بنا بر نقلی یک میلیون درهم - در بقیه اوقات است.

آراستن در عید غدیر

حضرت ثامن الائمه (ع) فرمود: غدیر روز تزیین و آراستن است، هرکس برای روز غدیر خویش را بیاراید و زینت نماید، خدا همه گناهانش را – از کوچک وبزرگ - بیامرزد و فرشتگانی را برانگیزد که کارهای نیک او را ثبت نماید و درجات او را بالا برند تا غدیر سال آینده، پس اگر بمیرد شهید از دنیا رفته واگر زنده بماند، زندگی سعادتمندانه وهمراه خوشبختی داشته باشد.

حضرت ثامن الائمه(ع) فرمود: هر کس روز عید غدیر به دیدار مومنی رود، خدا هفتاد نور به قبرش وارد نماید، و قبر او را توسعه دهد و هر روز هفتاد هزار فرشته به زیارت قبرش روند و او را به بهشت بشارت دهند.