ماجرای کلاهبرداری های معنوی به اسم عرفان و دین

از این رو در بررسی ماهیت این معنویت های نوپدید که در کشور ما عموما به عرفان های نوظهور شناخته می شوند، سلسله مباحث حجت الاسلام حمیدرضا مظاهری سیف، رییس موسسه بهداشت معنوی را که به همت گروه ادیان شبکه جهانی ولایت آماده شده، مرور کنیم؛ در ادامه نخستین بخش این مباحث به حضورتان تقدیم می شود:

حجت الاسلام مظاهری سیف با بیان اینکه مساله مهمی که در سال های اخیر در جامعه ما زیاد مطرح شده، عرفان های نوظهور یا جریان هایی است که تحت عنوان عرفان، دین و معنویت فعالیت می کنند، اظهار کرد: آنها سعی می کنند به نیاز مردم به دین و معنویت پاسخ دهند و این فقط مساله ای مربوط به جامعه ایران یا جوامع اسلامی نیست، بلکه پدیده جهانی است.

وی ادامه داد: این مساله موضوعی محسوب می شود که در چند دهه اخیر کل دنیا را فرا گرفته است، ما اکنون شاهد پیدایش جریان هایی هستیم که در شرق و غرب عالم در کشورهای مختلف به وجود آمده اند و ادعا می کنند که می توانند به نیاز دینی و معنوی مردم پاسخ دهند، لذا تعداد این جریان ها بسیار زیاد شده است.

رئیس موسسه بهداشت معنوی گفت: در برخی تحقیقات آمار هزاران دین جدید یا هزاران جنبش دینی جدید، ارایه می شود. ما این تعابیر را در کتاب های جامعه شناسی دین و روان شناسی دین زیاد می بینیم، به هرحال انسانی که در طول چند قرن اخیر سعی کرد که دین و معنویت را از زندگی خود کنار بزند، حالا متوجه شده است که بدون دین و معنویت نمی تواند زندگی کند.

مظاهری سیف تاکید کرد: از این رو، چنین شخصی اگر نخواهد به دین گذشته هم باز گردد، سعی کرده ملقمه ای درست کند، یک معجونی از ادیان مختلف، افکار خودش یا چیزی که شاید بشود اسم آن را دستاوردهای بشری گذاشت. همه را با هم بیامیزد و راه معنوی و دین جدید را تجربه کند که همان محدودیت ها و مسائلی را که ادیان اصیل دارا بودند، نداشته باشد و شخص ذیل آن بتواند نیاز و گرایش خود به آزادی را تامین کند و از طرف دیگر نیاز به معنویت و تعالی جویی را پاسخ دهد.

در روزگاری زندگی می کنیم که بازگشت به دین و معنویت نام گرفته است

این محقق اظهار کرد: لذا اکنون در روزگاری زندگی می کنیم که برخی آن را بازگشت به دین و معنویت نامیده اند، ولی نه بازگشت به آن معنویت ها و سنت های دینی اصیل، بلکه نوعی بازگشت به آینده، بازگشت به آنچه که بشر می خواهد برای خودش خلق و کشف کند و از نو بسازد.

وی ادامه داد: فضای بازگشت به سمت دین و پیدایش جریان ها و حرکت های اجتماعی که به دنبال دین و معنویت می گردند، حتی در جوامع اسلامی هم شکل گرفته است، در ایران نیز این اتفاق افتاده است. برخی از این جریان ها از کشورهای خارجی وارد شده اند، از کشورهای غیراسلامی (غربی و شرقی) و البته برخی از آنها نیز در خود این کشورهای اسلامی به وجود آمده اند، یعنی کسی که قبلاً مسلمان بوده و در این همین جامعه زندگی می کرده است، آمده و ادعاهایی را مطرح می کند شبیه به نبوت.

مظاهری سیف تاکید کرد: گاهی مدعیان این جریان ها، به دلیل اینکه عنوان ارتداد و مسایلی از این قبیل مطرح نشود به صراحت ادعاهای خود را مطرح نمی کنند، مثلا می گویند: من به حقایقی دست پیدا کرده ام که گفتن آنها به مردم لازم است تا آنها به کمال برسند، او نگفت دین جدید آورده ام ولی مضمون همان است.

وی با بیان اینکه انبیاء از سوی خداوند مامور بودند که آگاهی ها، معارف و آیین جدید را به مردم بیاموزند تا انسان برای رسیدن به کمال از آنها استفاده کند، ابراز کرد: حالا امروز کسی آمده که نمی گوید من دین جدید آورده ام، یا نمی گوید من پیامبرم ولی عملا دارد لوازم اش را می گوید، هرچه که در تعریف نبوت و پیامبری داریم همه را به خودش نسبت می دهد و فقط لفظ اش را بیان نمی کند.

مظاهری سیف اضافه کرد: این مساله امروز در جامعه ما نیز اتفاق می افتد، بسیاری این ادعاها را در گوشه و کنار و در سطوح پایین و بالا مطرح می کنند، البته در سطوح پایین یعنی ادعاها گاهی خفیف تر و گاهی شدیدتر است و کم مانده که شخص بگوید من پیامبرم! به هر ترتیب آنها دارند مخاطبانی هم پیدا می کنند و از این فضا برای تامین منافع خودشان و هواهای نفسانی شان استفاده می کنند و شاید واقعا توهم برشان داشته و باور کرده اند که الهاماتی به آنها شده و آگاهی هایی را دریافت کرده اند و می توانند کارهای خارق العاده انجام دهند و آمده اند و دارند مردم را به نوعی فریب می دهند.

ماجرای کلاهبرداری های معنوی به اسم عرفان و دین

رئیس موسسه بهداشت معنوی اظهار کرد: امروز در دنیا با مفهوم کلاهبرداری معنوی مواجهیم که در خیلی کشورها اتفاق افتاده است. در کشورهای غربی کسانی آمده اند و می گویند ما مسیح و منجی آخرالزمان هستیم و مردم را به سوی خود و آیین شان دعوت می کنند، در کشورهای شرقی هم کسانی بودند و هستند و ادعا می کنند بودا هستند و روح بودا در وجود آنها به سوی مردم بازگشته است.

وی با بیان اینکه این مدعیان گاهی به صراحت مردم را به پرستش خودشان دعوت می کنند، افزود: ما این موضوع را در مورد «سای بابا» داشتیم که چند سال قبل از دنیا رفت ولی خیلی ها در بین کشورهای اسلامی و حتی در ایران بودند که ادعای او را پذیرفتند که او خالق جهان هستی است یا روح خدا در او حلول کرده یا برداشت هایی از این قبیل!!

مظاهری سیف در مورد علل گرایش افراد به این جریان ها، ابراز کرد: حتی کسانی بوده اند که از آنها انتظار نمی رفته ولی بعد از مدتی در اثر تبلیغات و نیازهای معنوی پاسخ نیافته در درون خود به این جریان ها گرایش یافته اند  و به صورت نیروی فعال برای آنها کار کرده اند، بنابراین، کسی نمی تواند بگوید که ما اهل معنویت و تمسک به  ولایت اهل بیت(ع) هستیم، اهل قرآن هستیم، پس آلوده نمی شویم.

وی ادامه داد: این خودشیفتگی را باید کنار بگذاریم و احساس خطر بکنیم، همه ما ممکن است در شرایطی  فریب بخوریم، همه ما ممکن است در مواجهه با کسی که با اعتماد به نفس بالایی ادعاهای واهی را مطرح می کند خودمان را ببازیم و احتمال دهیم که شاید او امام زمان باشد، شاید او پیامبر جدیدی باشد، شاید او اسلام را فهمیده و علما اشتباه می کردند و آنچه که از دین به ما رسیده درست نیست و آنچه که او بیان می کند حقیقت دین اسلام است.

مظاهری سیف در پایان تاکید کرد: در مواردی شاهد این بودیم که افرادی با ادعای حقایق قرآن کریم و کشف رمز از آیات الهی، مومنین را فریب دادند توانستند کسانی که اهل قرآن و دین و مذهب بودند را دنبال خودشان بکشند، حتی برخی از این جریانات توانستند میان طلاب فعالیت کنند و مدت کوتاهی هم جولان دهند و عرصه ای را باز کنند ولی بعد رانده شدند، اما با این وجود همین پیدایش و فعالیت های آنان علامت خطر و هشدار است که پیش روی ما قرار می گیرد و باید مراقب آنها باشیم و این جریانات را بشناسیم، رویه آنها را بفهمیم و از خودمان و دوستان و نزدیکان مراقبت کنیم.