۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۱ : ۰۹
از جمله مصداق های حق الناس در ارتباطات مالی، دزدی و رشوه است. رشوه، مالی است که به کسی داده میشود تا کاری برخلاف وظیفه خود انجام بدهد؛ یعنی حق کسی را ضایع کند و یا حکمی برخلاف حق و عدالت صادر کند یا اینکه برای وظیفه ای که باید انجام دهد، پولی خارج از عرف بگیرد. با خواندن چند آیه قرآن مفهوم رشوه بهتر معنا می شود.
در آیه 188 سوره بقره آمده است: «ولا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل و تدلوا بها لی الحکام لتاکلوا فریقا من اموال الناس بالاثم و انتم تعلمون؛ اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید و برای خوردن قسمتی از اموال مردم به گناه، (قسمتی از) آن را به قضات ندهید. در حالی که می دانید».
همچنین در آیه 42 سوره مائده آمده است: «سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ ۚ فَإِنْ جَاءُوكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ ۖ وَإِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئًا ۖ وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ؛ آنها جاسوسان دروغ زن و خورندگان مال حرامند، اگر به نزد تو آمدند خواهی میان آن ها حکم کن یا روی از آن ها بگردان، و چنانچه روی از آنها بگردانی هرگز کوچکترین زیان به تو نتوانند رسانید، و اگر حکم کردی میان آنها به عدالت حکم کن، که خدا دوست میدارد آنان را که حکم به عدل کنند».
آیه دوم برای روشنگری نسبت به موضوع رشوه، روایتی از قوم یهود ذکر شده است، اما آن چه واضح است، مقابله سر سخت ائمه اطهار(ع) مقابل این اتفاق به دلیل تأکید خداوند بر حرمت دزدی و رشوه است.
آن چه آیات قرآن را تصریح می کند و فهم درست نسبت به این کتاب آسمانی به همگان می دهد، روشنگری اهل بیت (ع) و سخنانی است که از این بزرگواران به دست ما رسانده اند. پیامبر اکرم (ص) به سبب ازدیاد رشوه خواری در زمانشان و لقمه های ناپاک در کسب و کار اعراب جاهلیت، موضوع رشوه را بارها مطرح کرده اند. برای مثال پیامبر اکرم (ص) در حدیثی فرموده است: «از رشوه بپرهیزید که رشوه، کفر خالص و بدون چون و چراست» در حدیث دیگری فرمودند: «هر گوشتی از بدن بهوسیله مال حرام (سحت) برویاند، آتش جهنم بدان سزاوارتر است،» گفته شد: مال حرام کدام است؟ پیامبر فرمودند: «رشوه گرفتن در امر قضاوت و داوری».
در جایی دیگری از رسول اکرم (ص) نقل شده است: «رشوه دهنده و رشوه گیرنده، هر دو در آتش جهنم هستند» و در روایت دیگری آمده است: «اهل رشوه بوی بهشت را استشمام نمیکنند» و نیز فرموده است: «خدا لعنت کند رشوهدهنده و رشوه گیرنده و رابط بین این دو نفر(واسطه رشوه).» در این روایت رابط میان رشوه دهنده و رشوه گیرنده هم نکوهش شده اند.
گاهی بعضی ها با زرنگی می خواهند، برای مراودات نادرست مالیشان، کلاه شرعی درست کنند. آن ها کسانی هستند که به اسم هدیه رشوه میگیرند و آنرا حلال میشمارند پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) درباره این افراد فرمودند: «برای مردم، روزگاری میآید که مال حرام و رشوه را بهعنوان هدیه حلال خواهند شمرد.» وقتی اشعث بن قیس شبانه مقداری حلوا برای امام علی (ع) آورد تا نظر حضرت را بهسوی خود جلب کند، امام علی (ع) فرمود: «واعجبا! این کوبنده درب، ظرف کادو کرده و شیره تلخکننده را که گویی با آب دهان یا زهر مار آمیخته، پیشکش ما کرده!به او گفتم: جایزه است؟ صله است؟ زکات است؟گفت: هدیه است.گفتم: وای به حال تو، آیا آمدهای مرا بفریبی و از دین خدا گمراه سازی».
رشوه موضوعی نیست که در زمانی مطرح باشد و در دیگر زمان ها ملموس نباشد. تا زمانی که مادیات و گرایش به آن وجود دارد، تا دنیا دنیا است, رشوه دهنده و رشوه گیرنده و رابط بین این دو وجود دارند و از افرادی هستند که از چپاول مال دیگران خسته نمی شوند. حکایت این روز های برخی از مسئولان ما، همین رشوه خواری هاست. رشوه گرفتن ها از کارت هدیه ها آغاز شده و به جایی رسیده که صحبت سرقت میلیاردی مطرح شده است.
شاید کارت هدیه گرفتن خیلی شبیه رشوه خواری نباشد، اما پول حرام کار خودش را می کند. لقمه حرام که وارد بدن انسان شود، هر کاری از دست انسان بر می آید؛ حتی کشتن امام معصوم. بیهوده نبود که امام حسین (ع) در روز عاشورا خطاب به لشکر یزید می گوید شکم هایتان از حرام پر شده است. همین موضوع بود که سبب آن جنگ با اهل بیت (ع) و به اسارت بردن اهل بیت (ع) شد. مصیبتی که هیچ گاه فراموش نمی شود.
بنابراین سر نخ آشفتگی های این روز های اقتصاد ایران، شاید چیزی غیر از حرکت صعودی دلار و سکه باشد. مشکل آن هایی هستند که مسبب به وجود آمدن این اتفاق و آسیب رسیدن به معیشت میلیون ها ایرانی شده اند. پول حرام کاری با انسان می کند که شاید هیچ چیز نمی تواند بکند. با پول حرام باید منتظر بدترین اتفاقات بود.