چرایی اهمیت احیای نیمه شعبان

عقیق:هنگامی که ماه شعبان فرا می‌رسد، شیعیان را سرور و شادی مضاعفی فرا می‌گیرد و هنگامی که به نیمه آن نزدیک می‌شوند، قلب آنان مالامال از عشق مهدوی می‌شود و یک‌صدا دعای فرج را سر می‌دهند.

شب نیمه شعبان یکی از چهار شبی است که روایات زیادی درباره «احیای آن به عبادت» وارد شده است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «هر کس این شب را زنده نگه بدارد، روزی که قلب‌ها می‌میرد، قلب او زنده است». (بحارالانوار، ج 97، ص 86)

*شبی که چون صبح نورانی است

شب نیمه شعبان از شب‌های استثنایی و پر برکت سال است. در فضیلت و عظمت آن روایات بسیاری رسیده و اعمال بسیاری برایش ذکر شده است که آن را هم‌پایه شب قدر قرار می‌دهد. (مصباح المتهجد، ص 831، مفاتیح الجنان، اعمال شب نیمه شعبان)

شبی است که همه اولیای الهی آن را پاس داشته و احیا می‌دارند. (زادالعماد، ص 64)

عظمت این شب تا آنجا است که نبی مکرم اسلام(ص) وجود شریف امیرالمؤمنین امام علی(ع) را به آن تشبیه می‌کند و می‌فرمایند: «جایگاه علی بن ابیطالب(ع) میان اهل‌بیت پیامبر(ص) همانند فضیلت نیمه شعبان بر سایر ایام است».(بحارالانوار، ج 27، ص 52)

جبرئیل امین در بیان عظمت این شب خطاب به پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌گوید: در این شب درهای آسمان گشوده می‌شود که همانا درهای رحمت خداست، درهای خشنودی، آمرزش، فضل، توبه، نعمت، جود، بخشش و احسان و در این شب، خداوند بی‌شمار بنده را از آتش جهنم آزاد می‌کند.

تو ای محمد(ص)، هر کس آن را با تسبیح و تهلیل و تکبیر و دعا و نماز و قرائت (قرآن) و امور مستحبی و استغفار، زنده بدارد، بهشت، منزل و جایگاه اوست و خداوند گناهان او را می‌آمرزد. 1ـ ذکر «سبحان الله»، 2ـ ذکر «لااله‌الاالله»، 3ـ ذکر «الله‌اکبر». 

پس ای محمد! امشب را بیدار باش و به امت خود امر کن آن را احیا دارند و با عمل خود در این شب، خود را به خدا نزدیک کنند.

به درستی که شب شریفی است و شبی است که هر دعایی در آن مستجاب است و به هر درخواست‌کننده‌ای عطا می‌شود و هر انتظارکننده‌ای آمرزیده می‌شود و هر توبه‌کننده‌ای توبه‌اش پذیرفته می‌شود. محروم کسی است که از خیر این شب محروم بماند. (الاقبال، ج 3، ص 220)

امیرالمؤمنین(ع) به نقل از پیامبر(ص) فرمودند: خداوند متعال در شب نیمه شعبان فرشته‌ای نازل می‌کند که از غروب خورشید تا طلوع فجر ندا می‌دهد: «آیا توبه‌کننده‌ای هست که او را بیامرزم؟ آیا طالب رزقی هست که او را روزی دهم؟» (ثواب الاعمال، ج 3، ص 323)

*یک گام به رنگ انتظار 

حسن بن فضال گوید: از امام رضا(ع) درباره شب نیمه شعبان پرسیدم: آیا در این شب نمازی به غیر از نماز دیگر شب‌ها وجود دارد؟ امام فرمودند: نماز واجبی برای این شب نیست، اما اگر دوست داری که در این شب عمل مستحبی انجام دهی، تو را به نماز جناب جعفربن ابی‌طالب(ع) توصیه می‌کنم. (بحارالانوار، ج 97، ص 85ـ84)

امام صادق(ع) می‌فرمایند: هر گاه حاجت مهمی داشتید و در پی برآورده شدنش بودید، نماز جعفر(ع) را بخوانید 

*چه حاجتی مهم‌تر از فرج امام زمان(عج)

امام کاظم(ع) می‌فرمایند: «کسی که نماز جعفر سلام‌الله علیه را بخواند، اگر گناه او به عدد ریگ‌های بیابان باشد، خداوند همه آن را می‌بخشد».(من لا یحضره القیه، ج 1، ص 553)

امام صادق(ع) از پدران گرامی خویش نقل می‌کنند که امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: رسول خدا(ص) به جعفر(ع) چنین فرمودند: اگر توانستی، هر روز این نماز را بخوان، اگر نتوانستی هر روز بخوانی، در هر جمعه بخوان، اگر در هر جمعه نتوانستی بخوانی، در هر ماه بخوان، اگر در هر ماه نتوانستی بخوانی، در هر سال بخوان، اگر در هر سال نتوانستی بخوانی، یک بار در عمرت بخوان. اگر چنین کنی، خداوند گناهان تو را می‌آمرزد.(مستدرک الوسائل، ج 6، ص 223ـ 249)

چه نیکوست که در شب‌زنده‌داری نیمه شعبان حاجت خود را ظهور حضرت قرار دهیم و نماز جعفر(س) را به نیت فرج بخوانیم و توفیق استمرار بر این عمل را از خداوند بخواهیم که همانا شیوه اهل ‌بیت(ع) بوده است و امام رضا(ع) هر شب این نماز را می‌خواندند. 

*برای نیمه شعبان چه کنیم؟ 

گام اول: توجه به خواسته امام 

هر بار که به جشن تولدی دعوت می‌شویم، به این فکر می‌کنیم که عزیزمان، به چه چیزی علاقه دارد و چه هدیه‌ای خوشحالش می‌کند و امروز که روز تولد امام زمانمان، مولود نیمه شعبان، مهدی صاحب‌الزمان علیه‌السلام است، باید به او توجه کنیم. به خواسته‌اش از ما.

راستی او از ما چه می‌خواهد؟ بیایید حداقل امروز را به فکر خواسته‌های دنیایی خود نباشیم و به درخواست او بیاندیشیم.

*دعای امام در روز تولد/اول دعای امام، دعای ظهور است

حکیمه خاتون گوید: با صدای امام عسکری(ع) که فرمودند: عمه جان فرزندم را نزدم بیاور، به جانب حضرت نرجس(س) رفتم، پرده را کنار زدم، دیدم سرورم مهدی(عج) به سجده رفته است و بر بازوی راستش نوشته شده: «جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا».(اسراء 81)

او را در آغوش گرفتم و در پارچه‌ای پیچیدم و نزد امام بردم، حضرت پس از بیان شهادتین، به اجداد و پدر بزرگوارشان سلام دادند تا به نام خویشتن رسیدند؛ آنگاه فرمودند: خدایا! فرجم را نزدیک کن تا در کار دوستدارانم گشایش حاصل شود.

آری اول دعای امام(عج)، دعا برای فرجشان بود.(غیبت طوسی، ح 207، ترجمه عباس جلالی، ج 1، ص 332)

*دعای امام در کنار خانه خدا

حمیری از محمدبن عثمان (نایب دوم امام عصر(عج)) سؤال کرد: آخرین بار که امام را دیده‌ای، کی بوده است؟ 

پاسخ داد: آخرین بار امام زمان(عج) را کنار خانه خدا دیدم، در حالی که می‌فرمودند: «اللهم انجزلی ما وعدتنی»؛ بار الها محقق کن آنچه مرا وعده داده‌ای و پس از آن، حضرت را در مستجار دیدم، در حالی که پرده خانه کعبه را گرفته بودند و فرمودند: الله انتقم لی من اعدائک»؛ بارالها به وسیله من، از دشمنان انتقام بگیر.

گام دوم: آمادگی فردی

وجود نورانی امام هادی(ع) در زیارت جامعه کبیره، سه ویژگی برای فرد منتظر بیان می‌فرمایند: «وَقَلْبِی لَکُمْ مُسَلِّمٌ وَرَأْیِی لَکُمْ تَبَعٌ وَ نُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ»؛ قلبت را تسلیم امام کنی، کارهایت را در تبعیت از فرمایشات او انجام دهی و برای یاری او آماده شده باشی. 

این روز فرصت خوبی است که دریچه قلبمان را به سوی امام بگشاییم و تصمیم بگیریم هر آنچه می‌کنیم، عمل به دستورات او باشد. امام یار می‌خواهد و منتظر واقعی علاوه بر دینداری، دین‌بار نیز هست. 

گام سوم: آمادگی اجتماعی

وجود نورانی امام عصر(عج) در دعای افتتاح سه ویژگی را برای جامعه منتظر برمی‌شمارند: 

1ـ رغبت اجتماعی؛ اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَةٍ کَرِیمَةٍ، باید بدانیم در ظهور چه می‌گذرد، ظهور رغبت به سوی خداست، عزت اسلام است و خواری نفاق. ما باید خود را مهیا سازیم تا در آن دولت از دعوت‌کنندگان و راهبران باشیم. 

2ـ حرکت اجتماعی؛ اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکُو إِلَیْکَ فَقْدَ نَبِیِّنَا صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ غَیْبَةَ وَلِیِّنَا، راضی شدن به وضعیت موجود در دین و سکون و بی‌حرکتی، بزرگ‌ترین اشتباه است. اعتراض به غیبت، انتظار ظهور را در پی خوهد داشت و هر چه این عدم رضایت عمیق‌تر باشد، آن انتظار دقیق‌تر خواهد بود و قلب منتظر را رقیق‌تر خواهد کرد. 1179 سال از غیبت می‌گذرد تا کی، زندانیان زندان غیبت باشیم و مأنوس به آن؟ 

3ـ استعانت اجتماعی؛ آنگاه که فهمیدیم در غیبت چه می‌گذرد و درک کردیم که در چه وضعیتی هستیم، جدی و مصرانه فرج را درخواست خواهیم کرد و برای تعجیل در ظهورش دعا خواهیم کرد. (موعود مشرق، شماره 2، مهندس بلوغ اجتماعی و زمینه‌سازی ظهور، فرامرز سهرابی). 

*اعمال شب نیمه شعبان

اعمال شب نیمه شعبان چند چیز است:

1- غسل که باعث کاسته شدن گناهان می‌شود.

2- احیاء این شب به نماز و دعا و استغفار، همان‌طور که امام سجاد(ع) انجام می‌دادند، در روایت آمده هر که این شب را احیا دارد در روزی که دل‌ها می‌میرند، دل او هرگز نمی‌میرد.

3- زیارت امام حسین(ع) که با فضیلت‌ترین اعمال در این شب است و باعث آمرزش گناهان می‌شود، هرکه می‌خواهد امام حسین(ع) را زیارت کند، باید زیارت حضرت را بخواند و اقلّ زیارت آن حضرت این است که بر پشت بام رود و به چپ و راست رو به آسمان کند و زیارت حضرت را با این کلمات بخواند: «السلام علیک یا اباعبدالله السلام علیک ورحمة الله وبرکاته» و هر کس امام حسین(ع) را این‌گونه زیارت کند، امید است ثواب حج و عمره برای او نوشته شود.

4- نماز در شب نیمه شعبان: امام صادق(ع) در مورد با فضیلت‌ترین دعاها در شب نیمه شعبان می‌فرمایند: هنگامی که نماز عشاء را به جای آوردی دو رکعت نماز بگزار، در رکعت اول، حمد و سوره کافرون و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره توحید بخوان، پس از سلام سی و سه مرتبه «سبحان الله»، سی و سه مرتبه «الحمدلله» و سی و چهار مرتبه «الله اکبر» سپس بگوید: «یا من الیه ملجأ العباد»، پس از آن سجده کند و بیست مرتبه بگوید «یا رب»، هفت مرتبه «یا الله» و هفت مرتبه «لاحول ولا قوّة الّا باللّه» ده مرتبه «ماشاء الله لاقوّة الّا بالله»، سپس صلوات بر پیامبر (ص) بفرستد و حاجات خود را بخواهد، حضرت فرمود به خدا قسم خدای متعال به کرم و فضل خود، آن‌ را به تو می‌دهد.