۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۴ : ۱۱
معنای غیرت درباره خداوند
وقتی خدا غیرتی می شود
در روایات داریم خداوند متعال غیور است و هتک حرمت مومنین را تحمل نمی‌کند و اگر کسی بی حیایی را از حد بگذراند، خداوند غیور هم او را بی آبرو می‌کند
عقیق:درباره خداوند تعبیری وجود دارد که می گویند خداوند غیور است. در تأیید این
مطلب داریم که پیامبر اکرم(صلی الله و علیه وآله) درباره سعد بن عباده
فرمود: «ان سعدا لغیور و انا اغیر من سعد و الله اغیر منی؛ سعد آدم غیوری
است و من از او غیورترم و خداوند از من غیورتر است.» (1)
سعد که غیور بود غیرت او غیرت ناموسی به معنی ناموس انسانی یعنی نسبت به همسر خودش بود.
آیه ای نازل شد که اگر کسی بیاید شهادت بدهد به اینکه زنش روابط نامشروع داشته است، تنها شهادت او کافی نیست و شاهد دیگری باید باشد. سعد گفت: یا رسول الله! اگر ما دیدیم زنمان زنا می کند برویم شاهد بیاوریم؟ من که تاب تحمل چنین چیزی را ندارم. پیغمبر فرمود: حکم الهی دین است. در عین حال فرمود سعد آدم غیوری است.
بعد فرمود: من از او غیورترم. غیرت پیغمبر در مقابل نوامیسی است که خود پیغمبر دارد. نوامیس پیغمبر همان احکام الهی است. خدا که از پیغمبر غیورتر است در مقابل نوامیس عام عالم است؛ نوامیس خلقت به طور کلی که شامل شریعت هم می شود، یعنی قوانین و اصول خلقت که خدای متعال قرار داده باید محترم باشد.
وقتی منکری را در جامعه شاهدش هستیم بی تفاوت نباشیم. در برابر ظلم سکوت نکنیم و واکنش نشان دهیم و خلاصه اینکه در برابر دستورات الهی و احکام خداوند که نوامیس خداوند هستند غیرت داشته باشیم و خود را به بی غیرتی نزنیم که حتماً و حتماً در مقابل این بی غیرتی ها، غیرت خداوند را خواهیم دید. اگر انسان بر ضد نوامیسی که خدا قرار داده عمل کند هتک ناموس الهی کرده است و وقتی انسان هتک ناموس الهی بکند، چنانکه هر غیوری وقتی که ناموسش هتک می شود عکس العمل شدید نشان می دهد خدا هم عکس العمل شدید نشان می دهد.
چنانچه در روایات داریم خداوند متعال غیور است و هتک حرمت مومنین را تحمل نمی‌کند و اگر کسی بی حیایی را از حد بگذراند، خداوند غیور هم او را بی آبرو می‌کند".(2)
در جایی دیگر پیامبر خدا(صلی الله و علیه وآله) درباره این که خداوند چه هنگامی غیرت می ورزد، فرمودند: "براستی که خداوند غیرت می ورزد و مؤمن (نیز) غیرت میورزد. غیرت ورزیدن خداوند در جایی است که مؤمن آنچه را خدا بر او حرام کرده، انجام دهد".(3)
یادمان باشد حتی اگر انسان نتواند عملاً جلوی متجاوزان به حریم دینی را بگیرد، موظف است قلباً از آنان نفرت داشته باشد که این هم جلوه ای از غیرت دینی است.
در روایات، رضایت به گناه نیز گناه شمرده شده است؛ چرا که این جلوه برجسته فقدان غیرت دینی است. امام علی (علیه السلام) فرمود: «آن کس که به کار جمعیّتی راضی باشد، همچون کسی است که در آن کار دخالت داشته است و بر کسی که داخل در باطلی می شود دو گناه است:
1ـ گناه عمل به باطل 2ـ گناه رضایت به آن» (4)
عرفا
تعبیر دیگری از غیور بودن خداوند دارند، به این صورت که می گویند:«القلبُ
حرمُ الله، فلا تسکن فی حرم الله غیر الله؛ قلب حرم خداوند است، در حرم خدا
غیر خدا را جای ندهید».(5) بنابراین غیور بودن خدا یعنی خداوند دوست ندارد
در حرم امنش که قلب بندگانش است، غیر او جای بگیرد. چون آمدن غیر خدا در
قلب مؤمن، ورود نامحرم در حرم امن و اختصاصی خداوند محسوب شده و حضرت حق
اجازه نمی دهد غیر خودش در حرم او وارد شود. لذا به ایشان غیور گفته شده
است.
باید دانست که خداوند نسبت به بنده خود غیرت دارد یعنی اینکه اگر بنده‌اش به غیر او مشغول باشد؛ با نزول یک بلا و یا یک جلوه و ناز، او را متوجه خطای خود می‌کند. در دعای کمیل می‌خوانیم «وَ احْفَظْنِی بِرَحْمَتِکَ» خدا با رحمتش حفظ می‌کند، با محبتی که می‌کند بنده مؤمن بیدار می‌شود. بعضی با نوازش از خواب بیدار می‌شوند اما بعضی هم با اعمال شاق باید بیدار شوند، بعضی را باید به آن ها محبت بیشتری کرد، نعمت بیشتری داد تا از خواب غفلت بیدار شوند و برخی را بر عکس باید با فرستادن بلا و گرفتاری از خواب غفلت بیدار کرد.
یادمان باشد که اگر دل کسی در دام محبت جز او گرفتار شود، خدا، یا عیوب آن را آشکار می کند تا دل از آن بر گیرد یا حادثه ای را می فرستد تا آن را از سر راهش بر دارد.
هر وقت در بند محبّت چیزی گرفتار شدیم، با خود بگوییم بهتر از این هم هست. این کار را ادامه دهیم تا از خدا سر در بیاوریم.(6)
باید به این حقیقت باور داشته باشیم که خدا چون بندگانش را دوست دارد نسبت به آنها غیرت دارد، نمی‌خواهد بندگانش در دنیا و آخرت روزگار را به شر بگذرانند و عاقبت به خیر نشوند، لذا خدا به خاطر حساسیتی که روی بندگانش دارد برای آنها برنامه مراقبت گذاشته و از آنها مراقبت می‌کند.
و فراموش نکنیم محبت خدا نسبت به بندگانش که محبت مافوق به مادون است از روی احتیاج نیست بلکه محبتی خالص است برای مراقبت از بندگانش. حساسیت و غیرتی که خدا روی مؤمنین دارد از سرِ آن محبت است و می‌خواهد آنها را تربیت کند و رشد دهد. غیرت و سختگیری خدا نسبت به مؤمنین برای رشد ایشان است.
پی نوشت:
1- جامع السعادات، ج 1 ص 265
2- امام خمینی(ره): کتاب چهل حدیث / حدیث19
3- کنز العمّال: 7072 منتخب میزان الحکمة: 438
4- نهج البلاغه/حکمت 154
5- بحار الانوار، ج 70، ص 25
6- مصباح الهدی، ص 118
منـابـع
مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن 5
پرسمان
بیانات حجت‌الاسلام مهدوی‌نژاد
کتاب پیام امام علی(علیه السلام)
سایت شعائر
سعد که غیور بود غیرت او غیرت ناموسی به معنی ناموس انسانی یعنی نسبت به همسر خودش بود.
محبت خدا نسبت به بندگانش که محبت مافوق به مادون است از روی احتیاج نیست بلکه محبتی خالص است برای مراقبت از بندگانش. حساسیت و غیرتی که خدا روی مؤمنین دارد از سرِ محبت است و می خواهد آنها را تربیت کند. غیرت و سختگیری خدا نسبت به مؤمنین برای رشد آن ها است.
آیه ای نازل شد که اگر کسی بیاید شهادت بدهد به اینکه زنش روابط نامشروع داشته است، تنها شهادت او کافی نیست و شاهد دیگری باید باشد. سعد گفت: یا رسول الله! اگر ما دیدیم زنمان زنا می کند برویم شاهد بیاوریم؟ من که تاب تحمل چنین چیزی را ندارم. پیغمبر فرمود: حکم الهی دین است. در عین حال فرمود سعد آدم غیوری است.
بعد فرمود: من از او غیورترم. غیرت پیغمبر در مقابل نوامیسی است که خود پیغمبر دارد. نوامیس پیغمبر همان احکام الهی است. خدا که از پیغمبر غیورتر است در مقابل نوامیس عام عالم است؛ نوامیس خلقت به طور کلی که شامل شریعت هم می شود، یعنی قوانین و اصول خلقت که خدای متعال قرار داده باید محترم باشد.
بی تفاوت نباشید
از مصادیق غیرت در برابر دستورات الهی این است که وقتی صدای اذان را می شنویم دقیقاً همان کاری را انجام دهیم که این روزها وقتی صدای موبایل و تلگراممان را می شنویم، انجام می دهیم؛ وقتی حی علی خیر العمل می شنویم سر قرار روزانه مان بی اعتنایی نکنیم.وقتی منکری را در جامعه شاهدش هستیم بی تفاوت نباشیم. در برابر ظلم سکوت نکنیم و واکنش نشان دهیم و خلاصه اینکه در برابر دستورات الهی و احکام خداوند که نوامیس خداوند هستند غیرت داشته باشیم و خود را به بی غیرتی نزنیم که حتماً و حتماً در مقابل این بی غیرتی ها، غیرت خداوند را خواهیم دید. اگر انسان بر ضد نوامیسی که خدا قرار داده عمل کند هتک ناموس الهی کرده است و وقتی انسان هتک ناموس الهی بکند، چنانکه هر غیوری وقتی که ناموسش هتک می شود عکس العمل شدید نشان می دهد خدا هم عکس العمل شدید نشان می دهد.
چنانچه در روایات داریم خداوند متعال غیور است و هتک حرمت مومنین را تحمل نمی‌کند و اگر کسی بی حیایی را از حد بگذراند، خداوند غیور هم او را بی آبرو می‌کند".(2)
در جایی دیگر پیامبر خدا(صلی الله و علیه وآله) درباره این که خداوند چه هنگامی غیرت می ورزد، فرمودند: "براستی که خداوند غیرت می ورزد و مؤمن (نیز) غیرت میورزد. غیرت ورزیدن خداوند در جایی است که مؤمن آنچه را خدا بر او حرام کرده، انجام دهد".(3)
یادمان باشد حتی اگر انسان نتواند عملاً جلوی متجاوزان به حریم دینی را بگیرد، موظف است قلباً از آنان نفرت داشته باشد که این هم جلوه ای از غیرت دینی است.
در روایات، رضایت به گناه نیز گناه شمرده شده است؛ چرا که این جلوه برجسته فقدان غیرت دینی است. امام علی (علیه السلام) فرمود: «آن کس که به کار جمعیّتی راضی باشد، همچون کسی است که در آن کار دخالت داشته است و بر کسی که داخل در باطلی می شود دو گناه است:
1ـ گناه عمل به باطل 2ـ گناه رضایت به آن» (4)
| بیشتر بخوانیم: عبادتی که شیطان به آن حساس است ! چرا غيرت نداري؟!! |
وجه دیگری از معنای غیرت خدا
عرفا
تعبیر دیگری از غیور بودن خداوند دارند، به این صورت که می گویند:«القلبُ
حرمُ الله، فلا تسکن فی حرم الله غیر الله؛ قلب حرم خداوند است، در حرم خدا
غیر خدا را جای ندهید».(5) بنابراین غیور بودن خدا یعنی خداوند دوست ندارد
در حرم امنش که قلب بندگانش است، غیر او جای بگیرد. چون آمدن غیر خدا در
قلب مؤمن، ورود نامحرم در حرم امن و اختصاصی خداوند محسوب شده و حضرت حق
اجازه نمی دهد غیر خودش در حرم او وارد شود. لذا به ایشان غیور گفته شده
است.باید دانست که خداوند نسبت به بنده خود غیرت دارد یعنی اینکه اگر بنده‌اش به غیر او مشغول باشد؛ با نزول یک بلا و یا یک جلوه و ناز، او را متوجه خطای خود می‌کند. در دعای کمیل می‌خوانیم «وَ احْفَظْنِی بِرَحْمَتِکَ» خدا با رحمتش حفظ می‌کند، با محبتی که می‌کند بنده مؤمن بیدار می‌شود. بعضی با نوازش از خواب بیدار می‌شوند اما بعضی هم با اعمال شاق باید بیدار شوند، بعضی را باید به آن ها محبت بیشتری کرد، نعمت بیشتری داد تا از خواب غفلت بیدار شوند و برخی را بر عکس باید با فرستادن بلا و گرفتاری از خواب غفلت بیدار کرد.
یادمان باشد که اگر دل کسی در دام محبت جز او گرفتار شود، خدا، یا عیوب آن را آشکار می کند تا دل از آن بر گیرد یا حادثه ای را می فرستد تا آن را از سر راهش بر دارد.
هر وقت در بند محبّت چیزی گرفتار شدیم، با خود بگوییم بهتر از این هم هست. این کار را ادامه دهیم تا از خدا سر در بیاوریم.(6)
باید به این حقیقت باور داشته باشیم که خدا چون بندگانش را دوست دارد نسبت به آنها غیرت دارد، نمی‌خواهد بندگانش در دنیا و آخرت روزگار را به شر بگذرانند و عاقبت به خیر نشوند، لذا خدا به خاطر حساسیتی که روی بندگانش دارد برای آنها برنامه مراقبت گذاشته و از آنها مراقبت می‌کند.
پیامبر خدا(صلی الله و علیه وآله) درباره این که خداوند چه هنگامی غیرت می ورزد، فرمودند: "براستی که خداوند غیرت می ورزد و مؤمن (نیز) غیرت می ورزد. غیرت ورزیدن خداوند در جایی است که مؤمن آنچه را خدا بر او حرام کرده، انجام دهد"
و فراموش نکنیم محبت خدا نسبت به بندگانش که محبت مافوق به مادون است از روی احتیاج نیست بلکه محبتی خالص است برای مراقبت از بندگانش. حساسیت و غیرتی که خدا روی مؤمنین دارد از سرِ آن محبت است و می‌خواهد آنها را تربیت کند و رشد دهد. غیرت و سختگیری خدا نسبت به مؤمنین برای رشد ایشان است.
کلام آخر
غیرت ورزی خداوند نسبت به سطوح انسان ها بر حسب درجه ایمانشان متفاوت است که ان شاء الله در فرصت های دیگری بر روی آن صحبت خواهیم کرد.پی نوشت:
1- جامع السعادات، ج 1 ص 265
2- امام خمینی(ره): کتاب چهل حدیث / حدیث19
3- کنز العمّال: 7072 منتخب میزان الحکمة: 438
4- نهج البلاغه/حکمت 154
5- بحار الانوار، ج 70، ص 25
6- مصباح الهدی، ص 118
منـابـع
مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن 5
پرسمان
بیانات حجت‌الاسلام مهدوی‌نژاد
کتاب پیام امام علی(علیه السلام)
سایت شعائر
گزارش خطا
