جامعه‌ای که روی میل حرکت می‌کند جامعه سوخته است

ایشان در ادامه به مناسبت رحلت وجود مبارک رسول گرامی اسلام اظهار داشتند: وجود مبارک امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) از بهترین و شایسته‌ترین کسانی است که سیره و سنت خاتم انبیا(علیه افضل صلوات المصلین) را خوب تبیین کرد؛ وضع مردم قبل از بعثت و بعد از بعثت و نیز وضع آشفته بعد از رحلت را را تبیین و تحلیل کرد.

معظم له اذاعان داشتند: خدای سبحان رسالت پیغمبر را در سه منطقه به خوبی تبیین می‌کند؛ یعنی هم در منطقه ملی و محلی مسلمین؛ هم در منطقه موحدان؛ یعنی أعم از مسلمان‌ها و مسیحی‌ها و کلیمی‌ها به عنوان اهل کتاب؛ هم در منطقه بین‌المللی به عنوان جامعه انسان أعم از مشرک و ملحد و کافر و مؤمن. از این رو اسلام هم کلی است، هم دائم، هم همگانی است هم همیشگی، که از این دو ویژه به عنوان جاودانه یاد می‌شود. آن دینی جاوید است که زمان و زمین زیر پوشش آن باشد.

حضرت آیت الله جوادی آملی ابراز داشتند: وجود مبارک حضرت امیر(ع) هم که قرآن ناطق است، آنچه که در قرآن کریم راجع به این سه منطقه بیان فرموده است، را در خطبه‌های گوناگون تشریح کرده است.

ایشان در خصوص وضع جهان قبل از بعثت با اشاره به کلام حضرت امیر(ع) در نهج البلاغه اظهار داشتند: حضرت می‌فرماید: نظام جاهلی گرفتار این دو غده بدخیم بود: یکی ﴿إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ﴾، یکی ﴿وَ ما تَهْوَي الْأَنْفُسُ﴾، اگر برابر اندیشه کار می‌کردند، علم نبود، بلکه به همان گمان عمل می‌کردند. اگر برابر انگیزه عمل می‌کردند، عقل که «مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَان وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجنان» نبود، بلکه هوای نفس بود. این دو بدخیم یعنی عمل به گمان و تبعیت از هوای نفس را قرآن صریحاً بیان کرد.

معظم له تاکید داشتند: جامعه‌ای که روی میل حرکت می‌کند نه روی عقل و عدل، جامعه‌ای که روی گمان حرکت می‌کند نه علم، این جامعه سوخته است. این بیان نورانی حضرت امیر که قرآن ناطق است از همین نهج البلاغه هم مکرّر نقل شد، فرمود مواظب گناه باشید! اگر بخواهید در بخش‌های علمی به گمان عمل کنی و در بخش‌های عملی به هوای نفس عمل بکنی، به دام گناه افتاده اید. این که رسول گرامی(علیه و آله آلاف التحیة و الثناء) فرمود بدترین غده بدخیم همین هوای نفس است، چون این بیماری آبروبر است.