تصویر ضریح ائمه بقیع(ع) پس از ۱۲۴ سال یافت شد+عکس

وی در توضیح تاریخچه ضرایح قبور ائمه بقیع(ع) گفت: در قبرستان بقیع برای امامان علیهم السلام در طول تاریخ سه ضریح وجود داشته است. اولین ضریح مربوط به دوره عباسیان است. این ضریح مختصری از جنس چوب بود. ضریح دوم نیز به همین شکل بود تا در تخریب اول بقیع از بین رفت. اما ضریح سوم همین ضریح مورد نظر ماست که در ایران و توسط هنرمندان اصفهانی ساخته می‌شود و بعداز 124 سال اکنون توانستیم از لابلای اسناد موجود آن را یافت کنیم و امروز قصد رونمایی از آن را داریم.

وی افزود: ماجرا از این قرار بود بعد از اینکه زائران و حاجیانی که به مکه و مدینه می‌رفتند، از وضعیت بد نگهداری حرم‌های اهل‌بیت(ع) ابراز نگرانی می‌کردند و در این بین وقتی بعضی از دولتمردان قاجاری خود به سفر حج می‌رفتند، این وضعیت رقت‌بار را مشاهده می‌کردند و اینکه حرم و ضریح امامان همام بقیع در حال فرسوده شدن بود و توجهی از سوی دولت مرکز عثمانی نسبت به آن نمی‌شد. به همین دلیل در ایران تصمیم گرفته شد تا ضریح بسیار مستحکم و عالی از لحاظ صنعت هنر ضریح‌سازی برای آن ساخته شود. در این شرایط مظفرالدین شاه وزیر اعظم خود امین‌السلطان را مأمور این کار کرد و او نیز امین السلطنه را روانه حجاز کرد. ضریح با هزینه حدود دو هزار تومان و با کمک بازاریان تهران در اصفهان ساخته شد و بعد از حوادث گوناگون به مدینه ارسال شد. برای سهولت در امر انتقال ضریح، آن را قطعه قطعه می‌کنند و با کشتی به جده می‌فرستند. با این وجود به جهت کارشکنی حاکمان عثمانی جده و مدینه ضریح به مدت دو سال در جده بدوه سرانجام باقی می‌ماند، اما در نهایت با پرداخت مبلغ سنگینی به حاکمان مدینه و جده آنها اجازه انتقال ضریح را می دهند.

محقق و پژوهشگر تصویر ضریح ائمه بقیع ادامه داد: زمانی که ضریح به مدینه می‌رسد، متوجه مشکل دوم می‌شوند، به این صورت که مسئولان آنجا ادعا می‌کنند ضریح قبلی وقف بوده است و کسی اجازه تغییر و جابجایی آن را ندارد. بالاخره ضریح‌سازان ایرانی مجبور می‌شوند ضریح جدید را روی ضریح قبلی نصب کنند این در حالی بود که ضریح وقفی اندازه‌گیری نشده بود؛ از این رو شکاف و فاصله‌ای در زوایای آن ایجاد می‌شود و مجبور می‌شوند این فاصله‌ها را با وصله‌های چوب همرنگ ضریح اصلاح کنند و این اتفاق در سال 1310 هجری قمری رخ می‌دهد.

ابراهیمی با بیان اینکه بعد از آن در سال 1344 هجری قمری بقیع شریف توسط وهابیت کوردل و کج فهم تخریب تمام گنبد و بارگاه‌های آن با خاک یکسان می شود، افزود: وهابیت دیگر آثار مشترک اسلامی را در جای جای مدینه و مکه تخریب کردند و از بین بردند. یکی از این اماکن، حرم حضرت حمزه(ع) عموی گرانقدر پیامبر (ص) است که بیرون از شهر مدینه قرار دارد. وهابی‌ها بعد از تخریب مقبره حضرت حمزه برای اینکه مردم اجازه نزدیک شدن به قبور را نداشته باشند، دیوار و حصاری دور قبور کشیدند و برای مشاهده قبور از پشت حصار نیاز به پنجره‌ها و نرده‌هایی داشتند، لذا ضریح مطهر ائمه بقیع علیهم السلام را تکه تکه کرده و در آن دیوار قرار دادند. این قطعات تا سال حدود اواخر دهه هفتاد شمسی باقی می‌ماند و خیلی از ایرانیان این ضریح را به نیت ضریح بقیع زیارت می‌کردند. پس از آنکه وهابیون این موضوع را متوجه شدند، بنا به کینه‌ای که داشتند، آن را به جای دیگری منتقل می‌کنند.

کارگردان مستند پنجره‌های بهشت با اشاره به اینکه سال‌ها بود که یک تصویری از ضریح ائمه بقیع (ع) را در کتب و فضای مجازی می‌دیدیم و تصور می‌کردیم ضریح امامان بقیع است، این تصویر را غیر واقعی معرفی کرد و گفت: تصویر ضریح غیر واقعی از ضریح بقیع در مراکز مختلف نمایش داده شد؛ از جمله اینکه مرکز امور اسلامی قم یک سی‌دی به نام وهابیت‌شناسی تولید و این تصویر را در آنجا استفاده کرد. اما باز ما متوجه بودیم که مدل ساخت ضریح بیشتر شبیه کارهایی بود که در هندوستان و پاکستان تولید می‌شد. از سوی دیگر این تصویر رنگی بود و ما امکان نمی‌دادیم در آن زمان کسی بتواند تصویر رنگی بگیرد. همچنین وجود پنکه و مهتابی و لامپ در آن تصویر که به وضوح مشخص بود، عدم ارتباط این تصویر به بقیع را بیشتر می‌کرد. تا اینکه متوجه شدیم مکان اصلی این ضریح غیر واقعی در مسجدی در شهر کراچی پاکستان است و مورد احترام شیعیان پاکستان قرار دارد. شیعیان پاکستان مکان‌هایی را با عنوان امام بارگاه یا امام‌باره می‌سازند و این تصویر نیز مربوط به یکی از این شبیه هاست که در کراچی ساخته شده است.

ابراهیمی افزود: به هر حال بعد از تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده به تصویر اصلی ضریح دست یافتیم. اصل این تصویر در دفتر کاوه در شهر مونیخ آلمان قرار دارد و قبل از این در کتابی با «هزار جلوه زندگی» چاپ شده بود، اما این تصویر مورد شناسایی قرار نگرفته بود و به عنوان دری از فولاد از نام برده می‌شد و پژوهش‌های انجام شده تعلق این تصویر به بقیع را به اثبات رساند. این تصویر توسط یک عکاس آلمانی به نام ارنست هولتزر عکاسی شده است. این عکاس در اصفهان زندگی می‌کرد و در زمان ساخت و انتقال ضریح توانست تصویر زیبا و فوق‌العاده ضریح را برای این زمان ما ثبت کند و شیعیان و محبین اهل‌بیت علیهم‌اسلام هم اکنون می‌توانند تصویر ضریح را بعد از حدود 125 سال مشاهده کند.

وی درباره جزئیات نقوش این ضریح گفت: در بالای درب ورودی ضریح آیه مبارکه تطهیر قرار دارد و به خوبی آیات و نوشته‌های روی ضریح قابل مشاهده است. روی ضریح عبارت‌های مختلفی مثل «یا رضوان»، «یا سلطان» حکاکی شده و نحوه ساخت و طراحی ضریح در عالی‌ترین سطح آن قرار دارد و هنرمندان ضریح‌ساز اصفهانی تمام هنر و عشق خود را در این ضریح خلاصه کرده‌اند. زیبایی این ضریح چنان است که می‌توان ساعت‌ها به این تصویر زیبا خیره شد و دست بر سینه سلامی خدمت آن امامان همام علیهم السلام عرض کرد.