۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۴ : ۱۶
مجتبی فرآورده در گفت‌وگویی:
آیا «اربعینِ» فعلی، در امتداد اربعین‌های گذشته است؟
مجتبی فرآورده با بیان اینکه ماهیت راهپیمایی اربعین حسینی(ع) در زمان کنونی نسبت به سال‌های گذشته متفاوت است، گفت: «اربعین» از جنس انقلاب اسلامی و در امتداد آن است، اما متعالیتر، پرفروغتر و دربرگیرندهتر.
عقیق:«مجتبی فرآورده» کارگردان و تهیه‌کننده سینما مدتی است در تدارک ساخت فیلمی سینمایی با محوریت امام حسین(ع) و با عنوان «ثارالله» است. مبدأ قصه‌ای که در این فیلم قرار است نقل شود از مکه تا عاشوراست، با کلام امام حسین(ع) هم آغاز می‌شود؛ «آنانی که خون قلب خویش را پیوسته در راه ما می‌بخشند و خود را آماده لقاءالله کرده‌اند آماده باشند که صبحگاهان حرکت می‌‌کنم ان‌شاءالله»، این آخرین فراز از خطبه‌ای است که امام حسین(ع) در موسم حج در مسجدالحرام بیان کردند و مردمان را به همراهی با خود فراخواندند. وی سال گذشته نیز از هفتم ذی‌الحجه تا ایام اربعین متن‌هایی را با عنوان «همراه با کاروان امام حسین(ع) تا اربعین» نوشت و منتشر کرد.
به همین مناسبت و با توجه به اینکه در آستانۀ راهپیمایی اربعین حسینی(ع) هم قرار داریم، گفت‌وگویی را با وی با موضوع راهپیمایی اربعین حسینی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن آمده است:
آیا شما راهپیمایی اربعین حسینی(ع) را در امتداد راهپیمایهای اربعین در سال‌های گذشته می‌دانید یا اینکه آن را مقوله‌ای متفاوت از اربعین‌های گذشته تصور می‌کنید؟
ما به ماجرای اربعین به‌عنوان یک واقعۀ عظیم در این سال‌ها می‌توانیم از دو منظر نگاه کنیم؛ یکی از منظر تاریخی، و دیگری از منظر الهی. نه‌تنها واقعه عظیم اربعین بلکه هر پدیدهای را که ریشه در تاریخ دارد میتوان از این دو منظر تجزیه و تحلیل کرد؛ نگاه اول، ما را به جسد و کالبد پدیده تاریخی نزدیک میکند، اما نگاه دوم ما را به‌سوی روح و ماهیت آن پدیده تاریخی سوق می‌دهد. به قرآن کریم و نزول آن نیز میتوان نگاه تاریخی داشت، قرآن چه‌زمانی نازل شده است؟
در پاسخ می‌گوییم که قرآن حدود هزار و چهار صد سال پیش به سیدمان رسول الله(ص) نازل شد، حالا اگر نگاه صرفاً تاریخی به نزول قرآن داشته باشیم، نتیجه آن این می‌شود که هزار و چهار صد سال پیش در جامعهای با یک الگوی زندگی جاهلی، کتابی بر پیامبر نازل شده و ما صدها سال از آن فاصله گرفتهایم و اکنون در دنیایی زندگی میکنیم، با ده‌ها تئوری زیستی و الگوهای متنوع زندگی و مهم‌تر از همه، در عصر تکنولوژی مدرن، پس این کتاب چه نسبت و ارتباطی با ما دارد؟ اگرچه آن چیزی که در گذشته رخ داده رنگ و شکل تاریخی به خود گرفته است، اما نگاه صرفاً تاریخی انسان را به کالبد و جسد آن پدیده میرساند. از سوی دیگر، جریان اربعین دارای یک سیر و امتداد تاریخی است؛ یعنی از اولین اربعین سیدالشهداء تا به امروز، اما ماهیت آنچه امروز در شرف وقوع است ارتباطی با سیر و امتداد تاریخی آن ندارد، جز در کالبد و جسد آن، اما در ماهیت تفاوتی ماهوی دارد و یک اتفاق جدید و بسیار عجیبی است.
پس شما ماهیت راهپیمایی اربعین در زمان کنونی را نسبت به گذشته متفاوت می‌دانید؟
بله؛ همین‌طور است، برای روشن شدن بهتر موضوع از انقلاب اسلامی مثال میزنم، مبارزات ده‌ها ساله مردم ایران علیه استبداد و استکبار ــ چه در دوران قاجار و چه دوران پهلوی ــ در تاریخ ثبت شده و دارای یک سیر تاریخی است، اما از سر ناآگاهی و عدم شناخت است اگر بگوییم انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 57 در راستای مبارزات ده‌ها ساله این مردم است. اگرچه در یک نگاه تاریخی، انقلاب اسلامی در امتداد مبارزات مردم ایران واقع شده، اما دارای هویت و ماهیتی منحصر به فرد و مستقل است که وابستگی تام به شخص امام خمینی(ره) دارد و لا غیر. امام خمینی(ره)، انقلاب اسلامی را چگونه ایجاد کرد؟ در پاسخ می‌گوییم با بهره‌گیری از نور الهی، تعبیر خود ایشان بسیار زیباست که میفرماید انقلاب ما انفجاری از نور بود. این نوری که امام(ره) از آن یاد میکند چیزی نیست جز نور الهی، به همین خاطر است که میبینیم پرتوی نور این انقلاب عالم را فرا گرفته است، اگر نور الهی نبود انقلاب اسلامی با این‌همه توطئه و هجمه که نمیتوانست پایدار بماند.
در قاموس الهی تلاش برای خاموشی نور خدا بیهوده است
کودتا، کوبیدن بر طبل تجزیه‌طلبی، حمایت تمامی قدرت‌ها در جنگ هشت‌ساله، ایجاد انواع و اقسام گروه‌های تروریستی، محاصره اقتصادی و گونههایی مختلف از حیله و نیرنگ برای ریشه‌کنی انقلاب اسلامی چرا با شکست مواجه شد؟ جریان اربعین را هم باید در همین راستا دید، چراکه استکبار تلاش میکند نور خدا را با فوت خاموش کند و در قاموس الهی این تلاشی بیهوده است، اگر این‌گونه نبود، هر کدام از این توطئهها میتوانست انقلاب را ساقط کند، به همین جهت است که قدرت‌های جهانی و استکبار از بی‌کفایتی خودشان در مبارزه با انقلاب اسلامی حیران ماندهاند.
تحول قلوب انسان‌ها به‌وسیلۀ نور امام حسین(ع)
اربعین هم از همین جنس است، یعنی از جنس نور، اما متعالیتر، پرفروغتر و دربرگیرندهتر، بله این درست است که در سال‌های گذشته هم راهپیمایی اربعین انجام میشده، اما همین چهار، پنج سال گذشته را به‌خاطر بیاورید، خبری نبود، این سیل خروشان از سال 91 و 92 ایجاد شده است. چرا راه دور برویم! در روز شهادت امام رضا(ع) مگر سال‌ها نیست که مردم از صدها کیلومتر دورتر به‌سمت مشهدالرضا به‌پای پیاده حرکت میکنند، چرا این راهپیمایی جلوه و بروز راهپیمایی اربعین حسینی را ندارد؟ چون کس دیگری است که باید تحول ایجاد کند، چون مقلب القلوب و الابصار و محول الحول و الاحوال کس دیگری است. خداوند عالم است که با نور حسین‌بن علی در حال منقلب کردن قلوب آدمیان و دگرگون کردن احوال آنان است و این پدیده بسیار عجیبی است که توفیق پیدا کردهایم در این زمان شاهد آن باشیم.
جمعیت شرکت‌کننده در راهپیمایی اربعین که در مدت زمانی 5 سال، از 3 میلیون به 7 میلیون و سال بعد از 7 میلیون یکباره به بیش از 20 میلیون میرسد بیانگر این است که ماهیت و هویت آن بسیار متفاوت است با اربعین‌های گذشته، چرا که جنس آن از نور است، نور امام حسین با همان پیام سال 60 هجری که از کنار کعبه ندا سر داد: «مَنْ کانَ باذِلاً فینا مُهْجَتَهُ، وَ مُوَطِّناً عَلى لِقاءِاللّهِ نَفْسَهُ فَلْیَرْحَلْ مَعَنا فَاِنَّنِی راحِلٌ مُصْبِحاً اِنْ‌شاءَاللّهُ تَعالى»، دوباره در عصر ما فوران کرده و همگان را به‌سوی خود میخواند، اما نه در پهنه سرزمین حجاز و عراق و نه‌تنها میان شیعیان و مسلمانان، بلکه در پهنۀ گستره عالم و برای نجات تمامی انسان‌ها با هر دین و مسلک و عقیدهای.
خداوند شخصیتی چون حسین‌بن علی(ع) را که می‌تواند بشریت را به صلاح و رستگاری برساند خلق نکرده که طاغوت و طاغوتیان به او هجوم ببرند و ناجوانمردانه او را به خاک و خون کشند و خالق او تماشاگر باشد، بلکه خلق کرده تا تمام ابناء بشر را به سرمنزل مقصود هدایت کند، به همین جهت است که کشتی امام حسین وسیعتر و نور ایشان پرفروغتر است و به همین دلیل است که در راهپیمایی اربعین حسینی(ع) از تمامی ادیان و تمامی فرق از هشتاد کشور دنیا حضور دارند و همگی یک‌دل و یک‌صدا مرادی ندارند جز طِی طریق به‌سوی منبع نور.
راهپیمایی اربعین طلیعۀ ظهور مولایمان مهدی(عج)
به‌نظر شما چرا این جریان در این مقطع زمانی به این شدت جلوه کرده و قبلاً به این وسعت نبوده است؟
گمان می‌‌کنم به‌جهت یک دلیل عقلی باشد، بدیهی است که ما هر چه از مبدأ فاصله میگیریم به مقصد نزدیک‌تر میشویم. شرایط حاکم بر عالم و تلاش طاغوت و طاغوتیان برای ترسیم جبههای جدید و پیوند علنی وهابیت و اسلام ابوسفیان با صهیونیست و نوادگان سامری مؤید این مطلب است که ما به آخرالزمان نزدیک میشویم، علاوه بر آن، در طول 8، 9 هزار سالی که از خلقت آدم میگذرد تمام نحلههای فکری، سیاسی و دینی تلاش کردند تا حاکمیت خود را بر جهان اعمال کنند، اما نتوانستند و هرچه بیشتر تلاش کردند، آدمیان را بیشتر در منجلاب فرو بردند. دیگر نظام فکری نمانده که بتواند مدعی برقراری قسط و عدل و هدایت بشر به آتیهای سعادتمند شود، لذا امید داریم راهپیمایی اربعین طلیعۀ ظهور منتقم سرور و مقتدایمان باشد.
از طرفی دیگر در کجای تاریخ بشر سراغ دارید که پاک‌طینتان با عقاید و ادیان گوناگون سرسپرده و مجذوب و مشتاق سراسیمه و به‌پای پیاده رهسپار دیدار یک نفر باشند؟ یاد کلام آن کشیش مسیحی افتادم، وقتی که در راهپیمایی اربعین از او سؤال شد که "شما پیروان مسیح در این مسیر راهپیمایی به‌دنبال چه هستید و اینجا چه می‌کنید؟"، با درایت تمام پاسخ داد؛ "این درست است که پیامبرمان دو نفر است، اما امام‌مان یکی است و آن هم حسین‌بن علی(ع) است".
اربعین را باید جزء برنامههای الهی و یکی از آیات و نشانههای خداوند بدانیم که در این زمان ظهور و بروز کرده و در همین راستا به مطالعه آن فضای نورانی بپردازیم، نه با این تصور که این ما بودیم که با تبلیغات و تلاشمان اربعین امروز را به‌پا کردیم، به‌جای فلسفه‌بافی برای راهپیمایی اربعین باید خود را به اقیانوس ژرف و عمیق این اجتماع عظیم الهی که خداوند بر پا کرده بسپاریم تا اهداف آن را دریابیم و خود را با آن همراه کنیم، نه اینکه چون ابن‌عباس و محمد حنفیه و دیگران که لب به نصیحت گشودند و امام عالم را نصیحت کردند رفتار کنیم. اگر قدرِ این نعمت بزرگ الهی را ندانیم خداوند هبوطمان می‌دهد، همان‌گونه که حضرت آدم(ع) را از بهشت هبوط داد.
منبع:تسنیم
به همین مناسبت و با توجه به اینکه در آستانۀ راهپیمایی اربعین حسینی(ع) هم قرار داریم، گفت‌وگویی را با وی با موضوع راهپیمایی اربعین حسینی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن آمده است:
آیا شما راهپیمایی اربعین حسینی(ع) را در امتداد راهپیمایهای اربعین در سال‌های گذشته می‌دانید یا اینکه آن را مقوله‌ای متفاوت از اربعین‌های گذشته تصور می‌کنید؟
ما به ماجرای اربعین به‌عنوان یک واقعۀ عظیم در این سال‌ها می‌توانیم از دو منظر نگاه کنیم؛ یکی از منظر تاریخی، و دیگری از منظر الهی. نه‌تنها واقعه عظیم اربعین بلکه هر پدیدهای را که ریشه در تاریخ دارد میتوان از این دو منظر تجزیه و تحلیل کرد؛ نگاه اول، ما را به جسد و کالبد پدیده تاریخی نزدیک میکند، اما نگاه دوم ما را به‌سوی روح و ماهیت آن پدیده تاریخی سوق می‌دهد. به قرآن کریم و نزول آن نیز میتوان نگاه تاریخی داشت، قرآن چه‌زمانی نازل شده است؟
در پاسخ می‌گوییم که قرآن حدود هزار و چهار صد سال پیش به سیدمان رسول الله(ص) نازل شد، حالا اگر نگاه صرفاً تاریخی به نزول قرآن داشته باشیم، نتیجه آن این می‌شود که هزار و چهار صد سال پیش در جامعهای با یک الگوی زندگی جاهلی، کتابی بر پیامبر نازل شده و ما صدها سال از آن فاصله گرفتهایم و اکنون در دنیایی زندگی میکنیم، با ده‌ها تئوری زیستی و الگوهای متنوع زندگی و مهم‌تر از همه، در عصر تکنولوژی مدرن، پس این کتاب چه نسبت و ارتباطی با ما دارد؟ اگرچه آن چیزی که در گذشته رخ داده رنگ و شکل تاریخی به خود گرفته است، اما نگاه صرفاً تاریخی انسان را به کالبد و جسد آن پدیده میرساند. از سوی دیگر، جریان اربعین دارای یک سیر و امتداد تاریخی است؛ یعنی از اولین اربعین سیدالشهداء تا به امروز، اما ماهیت آنچه امروز در شرف وقوع است ارتباطی با سیر و امتداد تاریخی آن ندارد، جز در کالبد و جسد آن، اما در ماهیت تفاوتی ماهوی دارد و یک اتفاق جدید و بسیار عجیبی است.
پس شما ماهیت راهپیمایی اربعین در زمان کنونی را نسبت به گذشته متفاوت می‌دانید؟
بله؛ همین‌طور است، برای روشن شدن بهتر موضوع از انقلاب اسلامی مثال میزنم، مبارزات ده‌ها ساله مردم ایران علیه استبداد و استکبار ــ چه در دوران قاجار و چه دوران پهلوی ــ در تاریخ ثبت شده و دارای یک سیر تاریخی است، اما از سر ناآگاهی و عدم شناخت است اگر بگوییم انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 57 در راستای مبارزات ده‌ها ساله این مردم است. اگرچه در یک نگاه تاریخی، انقلاب اسلامی در امتداد مبارزات مردم ایران واقع شده، اما دارای هویت و ماهیتی منحصر به فرد و مستقل است که وابستگی تام به شخص امام خمینی(ره) دارد و لا غیر. امام خمینی(ره)، انقلاب اسلامی را چگونه ایجاد کرد؟ در پاسخ می‌گوییم با بهره‌گیری از نور الهی، تعبیر خود ایشان بسیار زیباست که میفرماید انقلاب ما انفجاری از نور بود. این نوری که امام(ره) از آن یاد میکند چیزی نیست جز نور الهی، به همین خاطر است که میبینیم پرتوی نور این انقلاب عالم را فرا گرفته است، اگر نور الهی نبود انقلاب اسلامی با این‌همه توطئه و هجمه که نمیتوانست پایدار بماند.
در قاموس الهی تلاش برای خاموشی نور خدا بیهوده است
کودتا، کوبیدن بر طبل تجزیه‌طلبی، حمایت تمامی قدرت‌ها در جنگ هشت‌ساله، ایجاد انواع و اقسام گروه‌های تروریستی، محاصره اقتصادی و گونههایی مختلف از حیله و نیرنگ برای ریشه‌کنی انقلاب اسلامی چرا با شکست مواجه شد؟ جریان اربعین را هم باید در همین راستا دید، چراکه استکبار تلاش میکند نور خدا را با فوت خاموش کند و در قاموس الهی این تلاشی بیهوده است، اگر این‌گونه نبود، هر کدام از این توطئهها میتوانست انقلاب را ساقط کند، به همین جهت است که قدرت‌های جهانی و استکبار از بی‌کفایتی خودشان در مبارزه با انقلاب اسلامی حیران ماندهاند.
تحول قلوب انسان‌ها به‌وسیلۀ نور امام حسین(ع)
اربعین هم از همین جنس است، یعنی از جنس نور، اما متعالیتر، پرفروغتر و دربرگیرندهتر، بله این درست است که در سال‌های گذشته هم راهپیمایی اربعین انجام میشده، اما همین چهار، پنج سال گذشته را به‌خاطر بیاورید، خبری نبود، این سیل خروشان از سال 91 و 92 ایجاد شده است. چرا راه دور برویم! در روز شهادت امام رضا(ع) مگر سال‌ها نیست که مردم از صدها کیلومتر دورتر به‌سمت مشهدالرضا به‌پای پیاده حرکت میکنند، چرا این راهپیمایی جلوه و بروز راهپیمایی اربعین حسینی را ندارد؟ چون کس دیگری است که باید تحول ایجاد کند، چون مقلب القلوب و الابصار و محول الحول و الاحوال کس دیگری است. خداوند عالم است که با نور حسین‌بن علی در حال منقلب کردن قلوب آدمیان و دگرگون کردن احوال آنان است و این پدیده بسیار عجیبی است که توفیق پیدا کردهایم در این زمان شاهد آن باشیم.
جمعیت شرکت‌کننده در راهپیمایی اربعین که در مدت زمانی 5 سال، از 3 میلیون به 7 میلیون و سال بعد از 7 میلیون یکباره به بیش از 20 میلیون میرسد بیانگر این است که ماهیت و هویت آن بسیار متفاوت است با اربعین‌های گذشته، چرا که جنس آن از نور است، نور امام حسین با همان پیام سال 60 هجری که از کنار کعبه ندا سر داد: «مَنْ کانَ باذِلاً فینا مُهْجَتَهُ، وَ مُوَطِّناً عَلى لِقاءِاللّهِ نَفْسَهُ فَلْیَرْحَلْ مَعَنا فَاِنَّنِی راحِلٌ مُصْبِحاً اِنْ‌شاءَاللّهُ تَعالى»، دوباره در عصر ما فوران کرده و همگان را به‌سوی خود میخواند، اما نه در پهنه سرزمین حجاز و عراق و نه‌تنها میان شیعیان و مسلمانان، بلکه در پهنۀ گستره عالم و برای نجات تمامی انسان‌ها با هر دین و مسلک و عقیدهای.
خداوند شخصیتی چون حسین‌بن علی(ع) را که می‌تواند بشریت را به صلاح و رستگاری برساند خلق نکرده که طاغوت و طاغوتیان به او هجوم ببرند و ناجوانمردانه او را به خاک و خون کشند و خالق او تماشاگر باشد، بلکه خلق کرده تا تمام ابناء بشر را به سرمنزل مقصود هدایت کند، به همین جهت است که کشتی امام حسین وسیعتر و نور ایشان پرفروغتر است و به همین دلیل است که در راهپیمایی اربعین حسینی(ع) از تمامی ادیان و تمامی فرق از هشتاد کشور دنیا حضور دارند و همگی یک‌دل و یک‌صدا مرادی ندارند جز طِی طریق به‌سوی منبع نور.
راهپیمایی اربعین طلیعۀ ظهور مولایمان مهدی(عج)
به‌نظر شما چرا این جریان در این مقطع زمانی به این شدت جلوه کرده و قبلاً به این وسعت نبوده است؟
گمان می‌‌کنم به‌جهت یک دلیل عقلی باشد، بدیهی است که ما هر چه از مبدأ فاصله میگیریم به مقصد نزدیک‌تر میشویم. شرایط حاکم بر عالم و تلاش طاغوت و طاغوتیان برای ترسیم جبههای جدید و پیوند علنی وهابیت و اسلام ابوسفیان با صهیونیست و نوادگان سامری مؤید این مطلب است که ما به آخرالزمان نزدیک میشویم، علاوه بر آن، در طول 8، 9 هزار سالی که از خلقت آدم میگذرد تمام نحلههای فکری، سیاسی و دینی تلاش کردند تا حاکمیت خود را بر جهان اعمال کنند، اما نتوانستند و هرچه بیشتر تلاش کردند، آدمیان را بیشتر در منجلاب فرو بردند. دیگر نظام فکری نمانده که بتواند مدعی برقراری قسط و عدل و هدایت بشر به آتیهای سعادتمند شود، لذا امید داریم راهپیمایی اربعین طلیعۀ ظهور منتقم سرور و مقتدایمان باشد.
اربعین را باید جزء برنامههای الهی و یکی از آیات و نشانههای خداوند بدانیم که در این زمان ظهور و بروز کرده و در همین راستا به مطالعه آن فضای نورانی بپردازیم، نه با این تصور که این ما بودیم که با تبلیغات و تلاشمان اربعین امروز را به‌پا کردیم، به‌جای فلسفه‌بافی برای راهپیمایی اربعین باید خود را به اقیانوس ژرف و عمیق این اجتماع عظیم الهی که خداوند بر پا کرده بسپاریم تا اهداف آن را دریابیم و خود را با آن همراه کنیم، نه اینکه چون ابن‌عباس و محمد حنفیه و دیگران که لب به نصیحت گشودند و امام عالم را نصیحت کردند رفتار کنیم. اگر قدرِ این نعمت بزرگ الهی را ندانیم خداوند هبوطمان می‌دهد، همان‌گونه که حضرت آدم(ع) را از بهشت هبوط داد.
منبع:تسنیم
گزارش خطا
