توسعۀسکولار؛سعادتِ خیالی یاشقاوتِ حقیقی؟

جمله‌ای که آیت‌الله مصباح‌یزدی بیان کرده، چنین است:«گاهی انسان گمان می‌کند که در مسیرِ لقای خداوند حرکت می‌کند و در حالِ قرب به اوست، در حالی که روز به روز در حالِ سقوط بوده و از هر پَستی، پَست‌تر می‌شود، مثلاً برخی می‌گویند در حالِ توسعه و پیشرفت هستیم و گمان می‌کنند در مسیرِ سعادت‌اند، اما در حالِ پیشرفت به سوی جهنم هستند.»(محمدتقی مصباح‌یزدی، در مراسم سالروز شهادت حضرت جوادالائمه (ع)، پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح‌یزدی، تاریخ ۵ شهریور ۱۳۹۶).

حال آن که مگر جز این است که تمدّنِ غرب، با وجود این که مدعیِ «توسعه‌یافته‌گی» است، اما نه‌تنها «حرکتِ تکاملی» نداشته، بلکه انسانِ غربی را دچارِ «انحطاط» و «حیوانیّت» کرده است؟! دولت‌های غربی، خود را «پیشرفته» و جوامعِ دیگر را «عقب‌مانده» می‌انگارند، در حالی که ملاکِ «پیشرفت» و «پسرفت» در نوعِ انسان، «تکاملِ معنوی و روحیِ خودِ انسان» است، نه «پیچیده‌تر شدنِ جهاتِ مادّی و ابزاریِ زندگی‌اش». چنان که انسان در «جهاتِ مادّی» پیشرفت کند، اما در «جهاتِ معنوی»، پسرفت نماید، در واقع، پیشرفت نکرده است، چون ملاک و مبنای «انسانیّتِ» انسان، بُعدِ «الهی» و «ملکوتیِ» وجود و زندگی‌اش است، به طوری که اگر انسان در این زمینه، سیرِ تکاملی را تجربه کند، می‌توان گفت که پیشرفت کرده و اعتلاء و ترقّی یافته است. در غیر این صورت، خلاصه و منحصر کردنِ زندگی در لایه‌های مادّی و حیوانی، انسان را حتّی از بهایم نیز، حقیر و پَست‌تر می‌کند.

البته این حُکم، خاصِ مغرب‌زمین نیست، بلکه جریان‌های سکولارِ وطنی که غایتِ آمال‌شان، وصول به تجدُّد و ایجادِ «دولتِ توسعه‌گرا» و یا «دولتِ توسعه‌گرای دموکراتیک» است، چنین حُکمی دارند. از این رو، روشن است که اگر اینان به قدرت دست یابند و زمامِ سیاست را در دست گیرند، نه‌تنها خود را، بلکه جامعه را به سوی «جهنم» سوق خواهند داد؛ زیرا انسان را از معنویّات و ذکّرِ خدای متعال، دور می‌سازند و دغدغه‌ی مادّیّات و لذایذِ حیوانی را بر او مسلّط می‌گردانند. بر اساسِ قرآن کریم، چنین حاکمان و مردمانی که دچارِ «گمراهی» و «جهالت» هستند، سرنوشتی جز گرفتار شدن در آتشِ «دوزخ» خواهند داشت؟!

*عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی