رفتار معصومه(س)، الگویی برای اصلاح مسیر حرکت مومنان

عقیق:این ایام، ایامی است که بیشتر نام حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) برایمان جلب توجه می‌کند، بله، دهۀ کرامت، دهه‌ای که ابتدایش با ولادت حضرت معصومه(س) آغاز و پایانش نیز با ولادت برادرشان امام رضا(ع) همراه است. این ایام فرصت مناسبی است تا بار دیگر به سیره و رفتار این دو بزرگوار دقت بیشتری کنیم و همچون فاطمۀ معصومه(س) که از مدینه با وجود سختی‌های بسیار به دنبال امام زمان خود حرکت کرد، ما نیز به تأسی از ایشان مسیر حرکت‌مان را مشخص کنیم؛ مسیری برای حرکت، مسیری به سوی امام(ع).

حضرت معصومه(س) در نخستین روز از ماه ذی‌القعده سال 173 هجری قمری در شهر مدینه چشم به جهان گشودند و در آغوش پر مهر پدر بزرگوارشان، امام کاظم(ع) و نجمه خاتون مادر بزرگوارشان رشد کردند و از تربیت و راهنمایی‌­های برادرشان امام رضا(ع) بهره‌های فراوانی بردند. در سال 200 هجری قمری وقتی امام رضا(ع) به خراسان هجرت کردند، ایشان نیز در پی امام زمانه خود و خلیفه رسول خدا به راه افتادند و در روز دهم ربیع‌الثانى و «بنا بر قولى دوازدهم ربع‌الثانى» در سال 201 هجرى پیش از آن که دیدگانش به دیدار برادر، ولیّ و امام خود روشن شود، در میانه راه و در حالیکه 28 سال بیشتر نداشتند، بر اثر بیماری از دنیا رفتند.

سؤالی که وجود دارد این است که چرا حضرت معصومه(س) با وجود سن کمی که داشتند، اینقدر نزد اهل‌بیت(ع) از جایگاه والایی برخوردار بودند و سفارش ویژه­‌ای برای زیارت ایشان شده است؟ همچنین اینکه ایشان چه شأنی دارند که در حدود هزار و دویست سال گذشته، علمای شیعه به خدمت ایشان رسیدند و به ایشان متوسل شدند؟ حتی بسیاری از آنان شهر قم را محل سکونت خود برگزیدند که از جملۀ آنان عبارت‎اند از: علی بن حسین بن بابویه قمی (پدر شیخ صدوق)، محمد بن علی بن بابویه قمی، معروف به شیخ صدوق، علی بن ابراهیم قمی، حاج ملا مهدی قمی نراقی، نویسنده جامع السعادات، قطب راوندی، میرزای قمی و صدها عالم و دانشمند دیگر.

در این شهر شخصیت‌های بزرگ بسیاری رشد یافتند و به خدمت اسلام در آمدند که از جملۀ آنان شیخ صدوق و شیخ عباس قمی هستند که وقتی به نقاط مختلف سفر می‌‌کردند، بسیاری با حضور نزد آنان به فیض می‌‌رسیدند. اینک پس از آن سال‌ها، شاهد حضور صدها و هزاران تشنۀ معرفت و اهل علم در شهر قم هستیم که درصدد ادامه راه آن شخصیت‌های علمی بزرگ گذشته‌اند. به راستی چه رمزی در حرم مطهر حضرت معصومه(س) وجود دارد که علما برای کسب علم و درک بسیاری از مسائل به جوار مرقد مطهر ایشان پناه می­‌برند؟

توجه به «ولایت و امامت»، شگرد فاطمه معصومه(س) برای رشد سریع مومنان

وقتی احادیث مطرح شده از سوی حضرت معصومه(س) را که از اجداد مطهرشان نقل کرده‌­اند مورد بررسی قرار دهیم، در می‌یابیم آنچه که نزد ایشان از اهمیت ویژه­‌ای برخوردار بوده و بسیار بر آن تأکید داشتند، امر «امامت و ولایت» بوده است و در عموم این روایات به این دو موضوع پرداخته شده، این در حالی است که ایشان می‌توانستند مسائل بسیاری را در موضوعات مختلف برای مردم مطرح کنند، اما ایشان به مهم‌ترین آنها یعنی «امامت و ولایت» پرداخته‌­اند.

بنابراین می‌توان چنین گفت:

* حرکت حضرت معصومه(س) به سوی خراسان بیش از اینکه جنبۀ دلتنگی خواهر و برادری داشته باشد، به این معناست که ایشان در پی امام و ولیّ زمانۀ خود بودند و در واقع، دوری از امام و ولیّ زمانه برای ایشان دشوار بوده است، لذا تمام دشواری‌های مسیر و گوشه و کنایه‌های مردم را به جان می‌خرند تا به دیدار امام خود برسند. این رفتار حضرت برای ما محبان و شیعیان یک درس است که ای انسان‌ها! باید پیوسته در پی امام و ولیّ زمانۀ خود بود، چیزی دشوار­تر و سخت‌تر از دوری از ولیّ زمانه نیست، اگر این مهم برایمان به یک باور تبدیل شود، آن موقع است که تمام سختی­‌های دنیا را به جان می‌­خریم تا به محضر امام عالم برسیم و از نور ایشان بهره ببریم.

مهاجرت فاطمه معصومه (س)، رفتاری قرآنی

خداوند در آیۀ 100 سورۀ مبارکۀ نساء می‌فرماید: ﴿ ... وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ ... ﴾، ... هر کسی از محل سکونت خود به قصد رفتن به سوی خدا و رسولش مهاجرت کند و در این حال از دنیا برود پاداش او قطعاً با خداست.

وقتی فضای کلی ماجرای زندگانی حضرت معصومه(س) برایمان کمی روشن شود، در می‌یابیم که این جریان چقدر با این آیه قرآن همخوانی و مطابقت دارد و می‌توان حضرت معصومه(س) را به عنوان یکی از مصادیق این آیه برشمرد، چراکه ایشان نیز به خاطر خدا و رسول خدا و برای رسیدن به محضر خلیفه رسول خدا که در آن زمان امام رضا(ع) بودند، از شهر و دیار خود مهاجرت کردند و در این حال از دنیا رفتند.

خداوند در انتهای این آیه صحبت از اجر می‌کند، خداوند در وجود حضرت معصومه(س) نوری قرار داد که اکنون با گذشت قرن­‌های متمادی، بسیاری از علما برای فراگیری علم به محضر ایشان می‌آیند تا با بهره­‌مندی از نور ایشان، علم‌آموزی کنند. پس می‌توان چنین نتیجه گرفت که رفتار حضرت معصومه(س) رفتاری قرآنی بوده و خداوند هم اجری ویژه برای ایشان قرار داده است.

* این روزها بهانۀ خوبی است برای اصلاح مسیر حرکتمان، مسیری که باید به سوی امام(ع) باشد، زیرا تنها مسیری که به مقصد مطلوب منتهی می‌شود و سعادت در پی خواهد داشت؛ همین مسیر است. خداوند در آیۀ 26 سورۀ مبارکۀ تکویر می‌فرماید: ﴿ فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ﴾، بیاییم کمی بیش از پیش در این آیه دقیق شویم؟ مسیر حرکت ما به چه سمتی است و به کجا می‌رویم؟ آیا این آیه نباید سرلوحه برنامه زندگی تک تک ما انسان‌ها و جامعۀ اسلامی باشد؟ آیا رفتارهای اهل‌بیت(ع) و شاگردان خاص ایشان همچون حضرت معصومه(س) که منطبق با قرآن است، نباید به عنوان الگوی سعادت ما در جامعه بشری باشد؟

=============

امیرمحسن شیخان