شناخت پایه های ایمان در کلام امام علی

ایشان در ادامه می فرماید:یقین نیز بر چهار پایه استوار است:بینش زیرکانه، دریافت حکیمانه واقعیت ها، پند گرفتن از حوادث روزگار و پیمودن راه درست پیشینیان.پس از آنکه هوشمندانه به واقعیت ها نگریست، حکمت را آشکار می بیند و آنکه حکمت را آشکار دید، عبرت آموزی را شناسد و آنکه عبرت آموزی شناخت گویا چنان است که با گذشتگان می زیسته است.

امام عدالت گستر شیعیان در ادامه می فرماید:عدل نیز بر چهارپایه استوار است:فکری ژرف اندش، دانشی عمیق و به حقیقت رسیده، نیکو داوری کردن و استوار بودن در شکیبایی پس كسى كه درست انديشد به ژرفاى دانش رسيد و آن كس كه به حقيقت دانش رسيد ، از چشمة زلال شريعت نوشيد ، پس كسى كه شكيبا شد در كارش زياده روى نكرده با نيكنامى در ميان مردم زندگى خواهد كرد .

سپس امام در مورد اقسام جهاد می فرماید:جهاد نيز بر چهار پايه استوار است : امر به معروف ، نهى از منكر ، راستگويى در هر حال ، و دشمنى با فاسقان . پس هر كس به معروف امر كرد، پشتوانه نيرومند مؤمنان است و آن كس كه از زشتى ها نهى كرد ، بينى منافقان را به خاك ماليد ، و آن كس كه در ميدان نبرد صادقانه پايدارى كند حقّى را كه بر گردن او بوده ادا كرده است ، و كسى كه با فاسقان دشمنى كند و براى خدا خشم گيرد ، خدا هم براى او خشم آورد ، و روز قيامت او را خشنود سازد .

امام علی (ع)همچنین در بخش دیگری از سخنان خود در مورد شناخت اقسام كفر و ترديد می فرماید: وكفر بر چهار ستون پايدار است : كنجكاوى دروغين. ستيزه جويى و جُدُل ، انحراف از حق و دشمنى كردن . پس آن كس كه دنبال توهم و كنجكاوى دروغين رفت به حق نرسيد و آن كس كه به ستيزه جويى و نزاع پرداخت از ديدن حق نابينا شد ، و آن كس كه از راه حق منحرف گرديد ، نيكويى را زشت و زشتى را نيكويى پنداشت و سر مست گمراهى ها گشت و آن كس كه دشمنى ورزيد پيمودن راه حق بر او دشوار و كارش سخت و نجات او از مشكلات دشوار است .

امام در ادامه می فرماید:شك چهار بخش دارد : جدال در گفتار ، ترسيدن ، دو دل بودن ، و تسليم حوادث روزگار شدن . پس آن كس كه جدال و نزاع را عادت خود قرار داد از تاريكى شُبهات بيرون نخواهد آمد و آن كس كه از هر چيزى ترسيد همواره در حال عقب نشينى است و آن كس كه در ترديد و دودلى باشد زير پاى شيطان كوبيده خواهد شد و آن كس كه تسليم حوادث گردد و به تباهى دنيا و آخرت گردن نهد ، و هر دو جهان را از كف خواهد داد .