۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۳ : ۰۵
در همین راستا گفتوگویی با حجتالاسلام و المسلمین «عبدالرضا رضازاده» سخنران و کارشناس حوزه قرآن و عترت درباره شخصیت والای حضرت فاطمه زهرا(س) و لزوم بهره بردن محبان و شیعیان از سیره این بزرگوار، آن هم در این برهه از زمان با توجه به افزایش هجمههای روانی، فکری و اعتقادی صورت دادیم که مشروح آن در ادامه آمده است:
اهل بیت(ع) پیوسته در موقعیتهای مختلف بهعنوان عالیترین هادیان بشریت، بهترین راهکارها را جهت رشد محبان، مؤمنان و شیعیان بیان کردند. بهنظر شما ما چه وظیفهای در قبال این فعل آن ذوات مقدس داریم؟
یکی از نکاتی که هر مسلمانی لازم است به آن پاسخ دهد، این است که وظیفه ما در قبال اهلبیت(ع) و بهویژه فاطمه زهرا(س) چیست؟ شیعه بهمعنای پیرو امام است، حال اگر خود را شیعه میدانیم، باید رفتاری صحیح در قبال آن حضرات از خود نشان دهیم که بیتردید این مهم، موجبات رشد و افزایش معرفتمان را بهتدریج فراهم خواهد کرد. باید برای شناخت اهلبیت(ع) بکوشیم و بهتبع هر کسی بهاندازه ظرف وجودی خود از آن انوار الهی بهره خواهد برد و چهبسا خداوند ظرف وجودی ما را در این مسیر وسعت دهد تا بهره بیشتری ببریم.
نحوه رفتار پیامبر اکرم(ص) و دیگر اهل بیت(ع) تا امام زمان(عج) در قبال فاطمه زهرا(س) را چگونه ارزیابی میکنید؟
رفتار پیامبر اکرم(ص) در قبال حضرت زهرا(س) ــ بهعنوان دخترشان ــ بسیار عجیب است. حضرت زهرا(س) در نظر پیامبر اسلام جایگاه بلندی داشت و نمیتوان برای چنین منزلتی حدی تعیین کرد، بهعنوان مثال، هرگاه رسول خدا از مسافرت برمیگشتند، به منزل حضرت فاطمه(س) میرفتند و فاطمه(س) نیز به استقبال او رفته و حضرت او را در آغوش میگرفتند و بین دیدگانش را میبوسیدند. پس از آنکه آیه «وَ امُرْ اهْلَکَ بِالصّلاةِ وَ اصْطَبرْعَلَیْها» بر پیامبر اکرم(ص) نازل شد، آن حضرت 40 روز و بنا بر نقلی دیگر تا 9 ماه هر صبح و شام درِ خانه دخترشان میرفتند و پس از سلام بر اهل آن خانه، به دستور آیه عمل میکردند و میفرمودند: «الصلاة، یرحمکم الله».سپس این آیه را تلاوت میکردند: «انّما یُریدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عنْکُمُ الرِجْسَ اهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً»، آن بانویی که ائمه اطهار(ع) ایشان را حجت بر خودشان دانستند، آن که امام زمان(عج) ایشان را اسوه و الگوی حسنه خود مینامند.
اینها و بسیاری از رفتارهای دیگر پیامبر اکرم(ص) و سایر اهل بیت(ع) بیانگر چه نکته مهمی میتواند باشد؟ بهراستی ما در قبال ایشان چه وظیفهای داریم؟ آیا غیر از این است که پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) درصدد معرفی جایگاه آسمانی و ملکوتی فاطمه زهرا(س) هستند؟ ما بهعنوان شیعه باید در قبال این رفتارهای زیبا چگونه رفتار کنیم؟ آیا تاکنون توانستیم به جایگاه والا و آسمانی و بُعد نورانی فاطمه زهرا(س) معرفت ــ ولو مختصر ــ پیدا کنیم؟ بهعبارت دیگر، میتوان اینگونه گفت که پیامبر اکرم(ص) درس فاطمهشناسی را سالیان قبل به ما محبان و شیعیان دادند و ما را به این سو فراخواندند. بیجهت نیست که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «همانا فاطمه(س) با خشنودی خدا خشنود و با غضب خدا غضبناک میشود».
آن چیزی که برای جامعه امروز لازم است مورد توجه قرار گیرد صرفاً بیان جایگاه والای حضرت زهرا(س) نزد خداوند و دیگر حضرات معصومین(ع) نیست، گرچه دانستن این مقامات لازم است، اما صرف پرداختن به آن کافی نیست. راهکار مورد نظر شما برای بهره هرچه بیشتر از نور حضرت زهرا(س) چیست؟
امیرالمؤمنین(ع) در حدیثی به بیان ویژگیهای سعادتمندان میپردازند و نخستین آن را "شناخت فضیلت ما اهلبیت(ع)" میخوانند: «أسعد الناس مَن عَرَف فضلَنا، و تقرّب إلى الله بنا، و أخلص حُبَّنا، و عَمِل بما إلیه نَدَبْنا، و انتهى عمّا عنه نَهَیْنا، فذاک منّا و هو فی دار المُقامة معنا، سعادتمندترین مردم کسی است که بهواسطه ما به خداوند تقرب جوید، در دوستی ما اخلاص ورزد، به آنچه دستور دادیم عمل و از آنچه نهی کردیم دوری کند، چنین شخصی از ماست و در جایگاه آرامش با ما خواهد بود». (عیون الحکم 33:6). اگر بخواهیم در دنیا الگویی برای بهتر زندگی کردن ارائه دهیم باید سیره رفتاری آن حضرت را برای مردم بازگو کنیم، آن حضرت نهفقط برای زنها بلکه برای جهان بشریت و بهویژه نسل جوان الگو و اسوه برتر به شمار میروند، بهعنوان مثال، این نکته بسیار جای تأمل دارد که حضرت زهرا(س) در لحظات پایانی عمر شریفشان به امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «علیجان! من به شما خیانت نکرده و یک بار هم دروغ نگفتم»، اینها باید در زندگی جوانان ما پررنگ باشد تا از زندگی فاطمی و علوی بهره ببریم.
عالیترین درسها و عبرتها در زندگی زهرای مرضیه
سبک زندگی حضرت زهرا(س) در روایات بسیار زیبا و بهتفکیک بیان شده است، بهعنوان مثال، ایشان عالیترین درسها و عبرتها را برای بشریت در زمینه همسرداری، ازدواج، مهریه، تربیت فرزند، قناعت و سادهزیستی، پرهیز از تجمل، عبادت، یاد معاد، مشارکت در مسائل سیاسی و اجتماعی، تفاهم در زندگی مشترک، تقسیم کار منزل با همسر، حجاب و عفاف و دفاع از حریم ولایت اراده کردند. بر اساس همین درسهای آسمانی، باید با همت و پشتکاری قوی سعی کنیم سبک زندگیمان را به سبک زندگی فاطمه(س) شبیه کنیم، سبک زندگی اسلامی همان بهکارگیری آموزههای آسمانی اهل بیت(ع) است. اگر زندگیهایمان رنگ و بوی قرآن و عترت بگیرد، بیتردید نعمات، برکات و رحمت الهی با وسعتی بیشتر بر ما جاری خواهد شد، اما اگر نتوانیم از وجود حضرت زهرا(س) و سبک زندگی ایشان در زندگیمان بهره ببریم، فقط ادعای محبت نسبت به ایشان برایمان باقی میماند و بس. بهعبارت دیگر، رفتارهای فردی حضرت زهرا(س) در بُعد فردی، رفتارهای اجتماعی حضرت در بُعد اجتماعی و رفتارهای حضرت در مسائل سیاسی در بُعد سیاسی برایمان الگو است، لذا اگر میخواهیم معضلات و مشکلات جامعهمان رفع شود، باید با پیروی از سیره و دستورات اهل بیت(ع) و بهویژه زهرا(س) بهسوی جامعهای زهرایی حرکت کنیم و این مهم میسر نیست مگر به تبعیت محض از آن بزرگواران.
ثمره ازدواج باید طاعت خدا باشد
وقتی پیامبر اکرم(ص) بعد از ازدواج دخترشان با امیرالمؤمنین(ع) این سؤال را مطرح میکنند که "ای علی! دخترم فاطمه را چطور یافتی؟"، ایشان میفرمایند: "فاطمه بهترین کمکحال برای اطاعت از خداست"، این بدین معناست که ثمره ازدواج باید طاعت خدا باشد، اما این سؤال همچنان باقی است که "چقدر از ازدواجهای جوانان ما اینگونه است؟ مقصدش چیست؟" این بیان مولا علی(ع) به ما میفهماند که ثمره ازدواج باید چهچیزی باشد. امروزه در ازدواج ــ آن هم پس از عمری زندگی ــ اگر مرد و زن یاریدهنده یکدیگر برای طاعت خدا و رشد در راستای مفید بودن برای امام(ع) ــ چون فاطمه زهرا(س) ــ نباشند، هدف مقدس ازدواج تحقق پیدا نکرده است.
امیرالمؤمنین(ع) از دومین ویژگی سعادتمندان با تعبیر «تقرّب إلى الله بنا» یاد میکنند، خدا نیز در آیه 35 سوره مائده میفرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ». آنچه در این آیه مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد، موضوع انتخاب «وسیله» است که مؤمنان بعد از تحصیل تقوا باید به آن توجه کنند. در همین راستا حضرت زهرا(س) میفرماید: «و أحمد اللّه الذی بعظمته و نوره یبتغی مَن فی السموات و الأرض إلیه الوسیلة و نحن وسیلته فی خلقه»، تمام آنچه در آسمان و زمین هست، برای تقرب به خداوند بهدنبال وسیله هستند و ما وسیله و واسطۀ خداوند میان خلقش هستیم. (السقیفة و فدک، ص101 و بلاغات النساء، بغدادی، ص14)
سومین ویژگی سعادتمندان در کلام امیرالمؤمنین(ع) «و أخلص حُبَّنا» است. روزی زنی در مدینه به محضر فاطمه زهرا(س) رسید و عرضه داشت "شوهر من ادعای این را دارد که از ارادتمندان شماست، آیا درست میگوید یا نه؟" حضرت زهرا(س) فرمودند: «إنْ کُنتَ تَعمَلُ بِما أمَرناکَ و تَنتَهی عَمّا زَجَرناکَ عَنهُ فَأنتَ مِن شیعَتِنا و إلّا فَلا»، اگر به آنچه تو را به آن فرمان مىدهیم عمل کنى و از آنچه برحذر مىداریم دورى کنى، از شیعیان ما هستی وگرنه هرگز. (بحارالأنوار، ج68، ص155) همچنین پیامبر اکرم(ص) میفرمایند: «شیعه ما کسی است که از ما پیروی کند، پا جای پای ما بگذارد و به کردار ما اقتدا کند.»، لذا باید در ادعای محبت خود نسبت به اهلبیت(ع) صادق باشیم تا شیعه واقعی محسوب شویم.
میخواهیم از ظهور حضرت مهدی(عج) بگوییم، بهنظر شما چگونه میتوان در راستای ظهور آن هم با توجه به توصیههای اهل بیت(ع) حرکت کرد؟
هر یک از اهلبیت(ع) در راستای امر ظهور بهعنوان برنامهای الهی مأموریتهایی داشتند و هر یک از آن بزرگواران بر اساس موقعیت زمانی و مکانی خود این مأموریت را به عالیترین نحو انجام دادند، بهعنوان یک راهکار، اگر میخواهیم در راستای ظهور برای مولایمان مفید شویم، باید به نمازمان بیش از پیش اهمیت دهیم، آن هم نمازی که به رشد و ارتفاع گرفتن ما از زمین و آسمانی شدنمان منجر شود، حضرت زهرا(س) وقتی به نماز میایستادند، نور نماز او از محراب عبادتش به آسمان آشکار میشد و خداوند به ملائکهاش فخر میکرد. چرا ما بهعنوان شیعه آن حضرت اینطور نباشیم؟ اهتمام به نماز باید چون اهل بیت(ع) در زندگی ما نمود داشته باشد. ظهور حضرت مهدی(عج) مسألهای است که پیوسته در کلام تمام حضرات معصومین(ع) بیان شده است. امام صادق(ع) در حدیثی میفرمایند: «لولاک ماخلقت الأفلاک و لولا علی ماخلقتک و لولا فاطمة ماخلقتکما» (مستدرک السفینه ج3، ص335)، این فرمایش حضرت بیانگر آن است که استمرار نبوت و رسالت بهواسطه امامت و ولایت حضرت علی(ع) و اولاد ایشان است و حضرت فاطمه زهرا(س) حلقه اتصال امامت ائمه اطهار(ع) است، همچنین حضرت زهرا(س) برای حکومت امام زمان(عج) که آخرین حجت الهی هستند، نقش همان حلقه اتصال و حتی فراتر از آن را دارند.