نگاهی به مکتب تربیتی ام‌البنین(س)

سیزدهم جمادی‌الثانی سالروز وفات این بانوی بزرگ اسلام است. بر همین اساس با حجت‌الاسلام «سید‌امیر عبدالملکی» خطیب و کارشناس مسائل مذهبی درباره شخصیت و ویژگی‌های حضرت ام‌البنین(س) به گفت‌و‌گو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

صحبت در باب شخصیت وجودی فردی است که تا حدودی، هم‌کفو و همتای امیرالمومنین(ع) است. شخصیتی که اثرگذاری او در تاریخ به‌گونه است که نمی‌توان، آن اثرات شایسته را از صفحات تاریخ شیعه حذف کرد. ایشان ابعاد گسترده و ویژه‌ای داشتند؛ ازجمله مهمترین آنها، اثرگذاری در روند تربیتی اولاد امیرالمومنین(ع) بوده، تا جایی که می‌بینید فرزندی را تربیت می‌کند که در واقعه کربلا، چنان خوش می‌درخشد که سالیان زیادی از گذشت آن واقعه، هنوز به آن رشادت‌ها و فداکاری‌ها به‌خوبی یاد می‌شود.

موضوعی که درباره این شخصیت بسیار به چشم می‌خورد، محبتی است که او در راه اهل‌بیت(ع) دارد؛ در زیارتنامه‌ ایشان، می‌خوانیم: «السلام علی من فقد عیناه فی حزن‌الحسین(ع)؛ سلام بر آن بانویی که بخاطر گریه زیاد به مصائب سید‌الشهدا(ع) چشمان خود را از دست داد.»‌

 آن شاخصه‌ای که باید بیش از گذشته به آن توجه شود، مکتب تربیتی و ادب حضرت است. در کتاب کبریت‌الاحمر آمده است که در بدو تولد عباس‌ابن علی (ع)، زمانیکه ایشان، تازه سخن گفتن را فرا گرفته بود، حضرت ام‌البنین(س) او را نزد امیرالمومنین(ع) بردند؛ این بانوی مکرّمه با انگشت به امیرالمونین(ع) اشاره داشتند و از حضرت عباس(ع) سوال کردند که ایشان چه کسی است؟ حضرت عباس(ع) در پاسخ به سوال مادرشان فرمودند: «ابی»؛ به خودشان اشاره می‌کند و حضرت می‌فرماید: «امّی». در این کتاب آمده، ام‌البنین(س) به سیدالشهدا(ع) اشاره کردند و حضرت عباس(ع) در آن هنگام با قرار دادن دستان کوچکشان بر روی سینه خود، فرمودند: «سیدی و مولای».

فضائل عباس‌ابن ‌علی (ع) برگرفته از مکتب تربیتی مادر بزرگوارشان است
شاخصه‌‌ای که حضرت عباس(ع) را از دیگر امامزادگان متمایز کرده است، همین مکتب تربیتی است که امام صادق(ع) در زیارتنامه حضرت می‌فرماید: «السلام علیک ایها العبد الصالح المطیع‌ لله و لرسول»؛ همان می‌شود که ایشان پس از گذشت سالها در رکاب سیدالشهدا(ع) درحالیکه از اوامر او اطاعت می‌کند، شهید می‌شود و این تبعیت، مرهون زحمات تربیتی ام البنین(س) است.
از ویژگی‌های دیگر حضرت ام‌البنین(س)، احترام به حضرت صدیقه(س) و اولاد این بانوی بزرگ اسلام است تا جایی که در کتب شیعه آمده است، ایشان پس از ازدواج با مولا، وقتی می‌خواستند به منزل امیرالمومنین(ع) وارد شوند، درخواست می‌کنند تا اولا فاطمه(س) در مقابل منزل قرار گیرند وبه محض اینکه چهار نور در مقابل ایشان حاضر می‌شوند در تاریخ آمده، حضرت ‌ام‌البنین(س) خود را بر روی قدم‌های حضرت زینب(س) می‌اندازد و با این مضامین، عرضه می‌دارند: «من برای خدمت به شما آمده‌ام» و این مکتب تربیتی را تا آخر عمر شریفیشان رعایت کردند تا جایی که به حضرت عباس(ع) یاد می‌دهند برادر و خواهرانش را با عنوان «خواهر و برادر» خطاب نکند.
یکی از تحریفات مکتب حضرت ام‌البنین(س) این است که برخی می‌گویند ایشان به امیرالمومنین(ع) عرضه می‌دارند «مرا با نام فاطمه خطاب نکنید چراکه هروقت مرا با این نام می‌خوانید، فرزندان حضرت زهرا(س) ناراحت می‌شوند». در حالیکه این موضوع کاملاً اشتباه است. در عبارت و زیارتنامه ایشان به عنوان برترین فضائلش آمده‌: «السلام علی من لقبت‌ به لقب‌الزهرا فی بیت‌امیرالمومنین(ع)؛ سلام بر بانویی که در خانه امیرالمومنین(ع) به لقب فاطمه نائل شد.»