عقیق: وقوع غیبت امام زمان (عج) در میان شیعیان امری است که بارها ائمه رخ دادن این غیبت را به شیعیان خود گوش زد کردند و آن را غیر قابل اجتناب خواندند تا آن جا که نسبت به آفات و وسایلی که باید شیعیان خود را نسبت به آن، در دوران غیبت مجهز کنند، خبر دادند.

امام صادق(ع) می فرماید: «أَمَا وَاللَّهِ لَیَغِیبَنَّ عَنْکُمْ‏ مَهْدِیُّکُمْ‏ حَتَّى یَقُولَ الْجَاهِلُ مِنْکُمْ مَا لِلَّهِ فِی آلِ مُحَمَّدٍ حَاجَةٌ ثُمَّ یُقْبِلُ کَالشِّهَابِ الثَّاقِبِ فَیَمْلَؤُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما»؛ آگاه باشید به خدا سوگند، همانا مهدی شما غیبت اختیار می کند و از شما غائب می شود تا جایی که جاهلانی از شما می گویند: برای خداوند در آل محمد نیازی نیست؛ سپس مانند شهاب ثاقب پیش می آید و زمین را از عدل و داد آکنده می سازد، همانگونه که پر از ظلم و جور شده بود».(1)

با توجه به قواعد نحوی زبان عرب، امام صادق(ع) در سخن مبارک خود سه بار بر مسئله غیبت تأکید می‌کنند و به دیگر بیان از ادوات تأکید در زبان عرب بهره می برند. اولین تأکید  امام صادق (ع) با آوردن قسم «وَاللَّهِ» است که ایشان به خداوند سوگند یاد می کند که این غیبت رخ خواهد داد؛ دومین تأکید  امام با استفاده از حرف (ل) بر سر فعل «لَیَغِیبَنَّ» است که باز در لسان عرب به معنای تأکید است و سومین مورد آوردن نون مشدد در «لَیَغِیبَنَّ» است که باز علامت تأکید کردن در زبان عربی است.

غیبت امام زمان(عج) یکی از اعتقادات اصلی شیعه است

امام صادق(ع) با بیان این تأکیدات پشت سرهم واقعیت امر غیبت را که برای شعیان رخ خواهد داد و از آن هیچ گریزی نیست به عنوان یک اعتقاد شیعی مطرح می کنند؛  محتوای این حدیث و صدها حدیث دیگر از این قبیل تنها بیان یک خبر یا پیش گویی نیست، بلکه اعتقاد به غیبت امام زمان(عج) در مذهب شیعی مانند اعتقاد به ولایت، عصمت، رجعت و بداء یک اصل اعتقادی است و شیعیان دوازده امامی و پیرو مذهب جعفری به شدت بر این اعتقاد پا فشاری دارند، تا آن جاکه مفهوم این حدیث مبنی بر اینکه غیبت امام دوازدهم رخ خواهد داد، بارها در سخنان اهل بیت تکرار شده و به آن از زوایای متفاوت پرداخته شده است.

از سوی دیگر غیبت امام دوازدهم امری است که به علت طولانی شدن موجب بیرون رفتن بسیاری از شیعیان از حیطه ایمان به اهل بیت خواهد شد تا آنجا که اهل بیت عصمت و طهارت تاکیدات بسیاری بر این موضوع کردند و به شیعیان هشدار دادند که در پس این غیبت یأس و نا امیدی برای شیعیان رخ خواهد داد. امام صادق(ع) می فرماید: «ای منصور! این امر بر شما در نیاید مگر پس از یأس و نه به خدا قسم تا آنکه از یکدیگر متمایز شوید، نه به خدا سوگند مگر این امر بر شما در نیاید تا آنکه امتحان شوید؛ نه به خدا سوگند این امر بر شما در نیاید تا آنکه شقی بدبخت و سعید نیکبخت گردد.»

انتقال اعتقادات شیعی به نسل آینده از ضروریات است

با توجه به این که دروران غیبت کبری امام زمان(عج) واقع شده است و از آن هیچ گریزی نیست و از دیگر سو این غیبت سبب بیرون رفتن بسیاری از افراد از دین خواهد شد، باید توجه داشت که باید راهکار و مسیری در میان شیعیان و نسل های بعدی آنان پیگیری شود که طولانی شدن غیبت سبب خارج شدن از دین برای نسل‌های آینده نشود.

به دیگر بیان تا همان پایه که اعتقاد و پافشاری نسل امروز شیعه در اعتقاد به مسئله غیبت و امر فرج جدی و راسخ است باید در نسل های بعدی شیعه نیز نهادینه و با ثبات باشد؛چرا که اعتقاد به مهدویت را می توان مانند یک جریان سیال دانست که باید نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان انتقال پیدا کند. رستگاری فرزندان شیعه در این امتحان سخت نیز یکی از اهدافی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند؛ چرا که غیبت و طولانی شدن مدت آن امری اجتناب ناپذیر است.

نکته اساسی در آزمایش دوران غیبت آن است که این امر موضوعی ساده و سهل نیست و سبب بدبختی و شقاوت بسیاری از افراد خواهد شد؛ بنابراین نسل امروز شیعه باید احساس مسئولیت جدی نسبت به اعتقادات مهدوی نسل آینده داشته باشد.

انتقال اندیشه مهدوی به نسل های آینده شیعه خواست حضرت صاحب الزمان است 

انتقال اندیشه و افکار مهدویت به نسل آینده از جمله اموری است که حضرت صاحب الزمان(عج) به آن توجه داشته اند و شاید مهم ترین شاخصه آن را می توان در میان نواب اربعه در زمان غیبت صغری دید.

اولین نائب خاص امام زمان(عج)عثمان بن سعید نام داشت که مسئولیت انجام امور محوله از سوی حضرت را در زمان غیبت صغری داشت؛ بعد از وفات این مرد بزرگوار امام زمان (عج) فرزند وی به نام محمد بن عثمان را به جانشینی پدر در امر نیابت منصوب کرد و در قسمتی از یک نامه بلند وی را چنین مورد خطاب قرار داد: «از کمال سعادت او (عثمان بن سعید) این بود که خداوند متعال چونان تو فرزندی بدو کرامت فرمود که پس از درگذشت وی، او را جانشین باشد و جایش را پر کند و برایش طلب رحمت کند و من خدای را حمد می‌گویم و سپاس او می‌آورم؛ زیرا با بودن تو جایگزینی ات به جای پدر، آرامش و پاکی به دل ها می نشیند و شادی و سرور نفس را در بر می‌گیرد. خدا تو را کمک باشد و توان بخشد و یاری فرماید و موفق بدارد و پیوسته ولی و حافظ و نگهبان تو باشد و تو را به دیده رعایتش بدارد و امورت را کفایت فرماید.» (2)

امام زمان(عج) خداوند را سپاس می گوید برای فرزند صالحی که جای پدر را پر می کند

امام زمان(عج) در این توقیع شریف خویش به خاطر وجود فرزند عثمان بن سعید خداوند را سپاس می گوید؛ چراکه وی فردی لایق و با ایمان است که می‌تواند جای خالی پدر خویش را پر کند و در خدمت کردن به امام زمان خویش مفید باشد. حضرت او را جایگزین پدر می نامد و او را سبب آرامش و پاکی دل ها می خواند.

سوال مهم و اساسی که محبین و شیعیان امام زمان(عج) باید از خود بپرسند آن است که آیا فرزندانی پرورش داده‌اند که بعد از آن‌ها بتواند در خدمت تشیع و امام زمان (عج) باشد؟ ایمان به اهل بیت و سربلند بیرون آمدن از امتحان الهی در زمان غیبت مستلزم آن است که افراد در رساندن و تبیین مواضع و اعتقادات شیعه به فرزندان و نسل‌های بعدی خود موفق باشند تا در هر دوره و مکانی یاران صالح و معتمدی برای حضرت وجود داشته باشد.