عقیق:

واقعه عاشورا مملو از درس های مختلفی برای عبرت گیری اهالی آخرالزمان است که این از این درس ها داستان مواجهه حر بن ریاحی با سید الشهدا (ع) و در نهایت توبه و رستگاری این شخصیت است. در ادامه درس های گوناگون این واقعه برای عبرت گیری در زمانه انتظار را در پی می خوانید:

چرایی ناراحتی برخی از ظهور امام زمان(عج) و تشکیل حکومت اسلامی

مسلم بن عقیل به عنوان نماینده امام حسین (ع) وارد شهر کوفه شد و از جمعیت 120 هزار نفری کوفه 18 هزار نفر با ایشان بیعت کردند، عبیدالله بن زیاد مشاهده کرد، این شخصیت که نماینده امام حسین(ع) امام زمان آن دوران است، چنین جاذبه ای دارد و این میزان بیعت کننده دارد، اگر حضرت حسین بن علی(ع) خود وارد کوفه شود، قطعا تمام 120 هزار نفر با وی بیعت خواهند کرد، لذا مانع از ورود امام حسین (ع) به کوفه شد و برای مسلم بن عقیل نایب و نماینده ایشان نیز مشکلاتی ایجاد کرد و در نهایت حضرت مسلم(ع) را به شهادت رساند.

در دوران کنونی نیز اینگونه است، زمانی که انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک حکومت اسلامی و شیعی این میزان محبوبیت در سطح جهانی پیدا می کند و قلوب انسان های آگاه را با معارف ناب اسلامی آشنا می سازد، دشمنان به دنبال ضربه زدن برمی آیند زیرا می دانند اگر جمهوری اسلامی به این میزان محبوبیت و جایگاهی برسد قطعا حکومت عدالت گستر مهدی موعود (عج) عالمیان را مسخ و جذب خواهد کرد لذا برای جلوگیری از ظهور امام زمان (عج) و همچنین جلوگیری از آشنایی، دل های آماده مردمان جهان با معارف اسلامی به دشمنی با حکومت شیعی ایران اسلامی پرداخته اند.

چه کنیم دعاهای فرج ما به «وَسُيوفُهم عَليك» ختم نشود؟!

عبیدالله با تطمیع، تهدید و تنبیه کوفیان دنیا دوست را از کنار مسلم دور کرد تا در نهایت نایب امام حسین (ع) تنها ماند و به شهادت رسید.

امام حسین (ع) از مکه عازم به کوفه بود و در مسیر هرکس از اهالی کوفه یا دیگر شهرها ایشان را می دید، به امام عرضه می داشت که اهالی کوفه «قلوب الناس معك وسيوفهم عليك» یعنی مردم کوفه دل هایشان با شماست اما شمشیرهایشان علیه شما خواهد بود.

نماد بارز این حرف شخص حر بن ریاحی بود که در منزلگاه ذوحسم به دلیل علاقه و ارادت به خاندان اهل بیت (ع) نماز ظهر و عصر را به امام حسین(ع) اقتدا کرد اما بعد از نماز و زمانی که حضرت(ع) بنای بازگشت به مدینه کردند شمشیر مقابل امام(ع) کشید و راه را بست.

امروز ما نیز آمین هایمان برای دعای «اللهم عجل لولیک الفرج» بلند است، دعای ندبه می خوانیم و می گوییم منتظران فرج مولایمان امام زمان (عج) هستیم اما چه کنیم در نهایت ما هم «وسيوفهم عليك» نشویم؟

عصر انتظار ، عصر حضور نایب امام زمان (عج) است، این عصر در زمان کنونی، عصر ولایت فقیه به عنوان نایب عام امام زمان (عج) است و ما باید از این جریان تاریخی حرّ بن ریاحی درس های تبعیت پذیری نسبت به ولایت و اوامر نایب عام امام زمان(عج) را کسب کنیم و همچون حرّ جان فشان باشیم و با برخورداری از بصیرت، به بصیرت بخشی برای دیگران هم بپردازیم.

برخورداری از شجاعت، درس دیگری است که می توان از رفتار حرّ بن ریاحی در عصر حضور امام برای عصر انتظار امام زمان (عج) اخذ کرد و منتظر باید این ویژگی ها را دارا باشد و نسبت به امام و مقتدای خود ادب کند و مطیع فرمان رهبر باشد و اگر در این مسیر اشتباهی هم صورت گرفت، سریع برگردد و جان فدا باشد.

چه عواملی زمینه را برای توبه حر فراهم کرد؟

حر بن ریاحی از سوی عبید الله بن زیاد برای جلوگیری از حضور امام حسین (ع) در شهر کوفه عازم می شود، زمانی که حر به سمت امام حسین (ع) راه می افتد، هاتفی به وی بشارت بهشت می دهد.

زمانی که حر بن ریاحی در منطقه ذوحسم با امام حسین (ع)، در حالی که سپاهیانش تشنه بودند روبرو می شود و امام حسین (ع) به آنان آب می دهد و زمانی که موقع نماز می شود، خطاب به حر می فرماید: «خودت نماز می خوانی یا با ما نماز می خوانی؟» که حر عرض می کند: جایی که پسر فاطمه زهرا (س) باشد، ما جدا نماز نمی خوانیم.

اما بعد از نماز زمانی که امام حسین (ع) می فرمایند: «ما به مدینه برمی گردیم!» حر سد راه امام(ع) می شود و امام(ع) خطاب به حر نهیب و تشری می زند که « ثكلتك أمك، مادرت به عزایت بشیند» تا حر به خود بیاید. حر نیز در جواب این حرف امام(ع) عرض می کند: ای حسین(ع)! اگر هر فرد دیگری جای تو بود و نام مادر مرا می آورد از جواب دادن دریغ نمی کردم اما چه کنم که مادر تو حضرت زهرا (س) است.

این ادب و محبت حر بن ریاحی نسبت به اهل بیت (ع) عاملی می شود تا در روز عاشورا زمانی که خود را مخیر میان دنیا و آخرت می بینید، شجاعت نشان دهد، باز گردد و توبه کند و در نهایت در زمره یاران امام حسین(ع) و در رکاب ایشان به شهادت و به چنین جایگاه و مقام رفیعی در کائنات برسد.

همه ما نیز اگر در زندگی دنیایی خود دچار اشتباه و گناهی شده ایم؛ باید با تمسک به محبت به حضرت زهرا(س) و اهل بیت(ع) همت و اراده کنیم و در محضر امام زمان(عج) توبه کنیم و امیدوار باشیم ایشان در جواب «هلي من توبة؛ آیا توبه من هم پذیرفته است» بفرمایند: «ارفع رأسک؛ سرت را بالا بگیر»

تضمین عاقبت به خیری نسل های آینده با محبت به اهل بیت (ع)

حر بن ریاحی روز عاشورا بعد از اینکه دید جنگ حتمی است خود را مخیر میان دنیا و آخرت دید و یک انتخاب مهم کرد، انتخابی که حر را از زمره اصحاب امام حسین (ع) کرد و بواسطه محبتش به اهل بیت (ع) نسل بابرکتی نیز از خود به جای گذاشت.

امروز آل حرّ در جبل عامل لبنان از نسل حر بن ریاحی هستند که مشهور ترین آنها شیخ حر عاملی صاحب کتاب «وسائل الشیعه» است و همچنین خاندان مستوفی های قزوین نیز از نسل حرّ هستند که شاخص ترین آنها حمدالله مستوفی تاریخ نگار است که نشان دهنده باقی ماندن نسل بابرکتی از حضرت حرّ(ع) است.

ما نیز با ارادت به اهل بیت (ع) و عمل به دستورات و سیره ائمه اطهار (ع) می توانیم نسل با برکتی از خود به جای بگذاریم که در آینده مایه خیر و برکت برای ما هم باشند.

چه کنیم هنگام مرگ امام زمان (عج) بر بالین ما حاضر شود؟

حر بن ریاحی با آنکه قلبش با امام حسین (ع) بود به دلیل فرمان رسیده از سوی عبید الله بن زیاد، راه را بر امام حسین(ع) بست و شمشیر علیه امام(ع) بلند کرد و مانع از ورود سیدالشهداء(ع) به شهر کوفه و نیز بازگشت امام(ع) به مدینه شد و حضرت(ع) را مجبور کرد تا وارد دشت کربلا شود. بدین جهت حر بن ریاحی گناه بزرگی انجام داد زیرا امام(ع) را به میدانی برد که بازگشتی نداشت.

اما حر هیچگاه تصور نمی کرد که در پایان این واقعه جنگی رخ خواهد داد و امام حسین (ع) به شهادت خواهد رسید بنا بر این، حر در روز عاشورا زمانی که دید رویدادها به نحوی در حال پیشروی است که جنگ شکل خواهد رفت، خود را مخیر میان بهشت و جهنم دید و با شجاعت تمام بهشت انتخاب کرد و به سمت امام حسین (ع) شتافت.

حر برای توبه کردنش آدابی رعایت کرد که می تواند برای ما هم درس باشد. حر بن ریاحی به حالت پشیمانی و انکسار نزد امام حسین (ع) رفت و خود را شکست و با ندامت تمام عرض کرد: «هلی من توبه» و جواب هم گرفت «ارفع رأسک» و اینکه حر بن ریاحی تنها خودش توبه نکرد بلکه براساس برخی روایات فرزند و براساس روایات دیگر برادر و غلام خود را نیز مجاب به توبه و همراه خود کرد.

سومین عمل حر برای توبه، جبران خطاهای گذشته بود که حر وقتی مورد محبت امام حسین (ع) قرار گرفت از امام اذن میدان خواست تا جانش در راه حضرت(ع) فدا کند و زمانی هم که آخرین نفس هایش را می کشید و برخلاف همه اصحاب که امام(ع) را در لحظات آخر صدا می زدند، حر روی صدا زدن امام حسین(ع) را نداشت اما امام حسین (ع) از خاندان کرامت بود و بر بالین حر حاضر شد و به وی مدالی هم داد و فرمود: «انت حرٌ کما سمتک امّک، انت حرٌ فی الدنیا و الآخره؛ تو آزاده ای همانطور که مادرت تو را حر نامید و تو در دنیا و آخرت آزاده هستی!»

ما نیز که گناهانی انجام داده ایم، اگر می خواهیم لحظه مرگ و در نفس های آخر امام زمان (عج) بر بالین ما حاضر شود باید توبه کنیم و گذشته مان را جبران کنیم.

جدایی دین از سیاست عامل انحراف از مسیر ولایت

حر بن ریاحی از سوی عبیدالله بن زیاد دستور گرفت تا مانع از حضور امام حسین (ع) در کوفه شود، حر مسیر امام(ع) را در منزلگاه ذوحسم سد کرد و مانع از ادامه مسیر امام(ع) به سمت کوفه و یا بازگشت حضرت(ع) به مکه شد اما حر در این منزلگاه حب و علاقه خود به امام حسین (ع) را نشان داد و نماز ظهر و عصر را به اقامه ایشان خواند که نشان می دهد دین و سیاست حر در تضاد با یکدیگر بودند.

در مسیر از مکه به کوفه نیز امام حسین (ع) از مسافران و افرادی که از عراق و کوفه می آمدند از حال و احوال کویان سوال می کردند که همه پاسخ می دادند: «قلوبهم معك و سيوفهم مع بني امية» یعنی قلب هاشون باشماست اما شمشیرهاشون برای بنی امیه کار می کند یعنی دین و سیاست کوفیان از هم جداست.

این جدایی دین و سیاست کوفیان تا جایی ادامه پیدا کرد که حتی در میدان نبرد نیز برخی از بزرگان و پیران کوفه در صف یزیدیان بودند اما برای فرزند پیامبر(ص) و مصیبت هایش اشک می ریختند اما حبّ دنیا آنان را فریب داده بود.

امروز نیز ما در عزای امام حسین (ع) اشک می ریزیم، لباس سیاه می پوشیم و عزاداری می کنیم و حتی نذری می دهیم اما در خواندن نماز کوتاهی می کنیم، حجاب رعایت نمی کنیم و یا به حدود اسلامی پایبند نیستیم یعنی در عمل کاهل هستیم و یا در زمینه ظلم ستیزی و مبارزه با استکبار کوتاه می آییم یعنی دین و سیاست را جدا می کنیم و خود را به بی خیالی می زنیم.

حر با توبه خود به چه جایگاه هایی رسید؟

حر بن ریاحی برای جلوگیری از ورود امام حسین (ع) به کوفه از سوی عبید الله بن زیاد مامور شد اما در نهایت به واسطه ادب به اهل بیت (ع) نجات پیدا کرد و توبه کرد اما حر به واسطه این توبه به جایگاه های بالایی رسید.

بعد از توبه حر بن ریاحی اذن میدان از امام حسین (ع) گرفت و بعد از جنگ نمایانی ضربه ای خورد و برروی زمین افتاد، حر برعکس تمام اصحاب روی صدا زدن امام را نداشت اما امام زمانش در آخرین لحظات عمرش بالای سرش حاضر شد و به او مدال داد که هم در دنیا و آخرت حر است، آرزویی که همه شیعیان دارند تا در لحظه مرگ امام زمانشان بر بالیانشان حاضر شود.

بعد از این توبه حر به جایگاهی رسید تا امام مهدی (عج) در زیارت ناحیه مقدسه از وی نام بردند و فرمودند: «السلام علیک یا حربن یزید ریاحی»

جایگاه دیگر نیز نسل با برکت پس از حر بن ریاحی است که افراد نام داری چون حمدالله مستوفی و شیخ حر عاملی از نسل حر بن ریاحی تربیت شدند.

ما نیز اگر گناهکار و خطاکار باشیم می توانیم با توبه به مسیراصلی برگردیم و مورد لطف و نظر امام زمان (عج) قرار گیریم و ان شاء الله در زمره یاران حضرت(عج) باشیم و نسلی با برکت نیز از خود به جای بگذاریم.