عزاداری محسنیه، آری یا خیر؟

از یک نظر همدردی و مواسات با اهل بیت دیده می شود و ارزشمند است و از طرف دیگر نوآوری در مناسک آیینی و بدعت دیده می شود و خطرناک! 

برای فهم این دو رویکرد باید میان علایق شخصی و مسایل عمومی تفکیک قائل شویم،  چنان که ادبیات محفلی و ادبیات عمومی را کاملا متفاوت می دانیم.

فرض كنيد درست روز تولدتان يا سالگرد ازدواجتان عزادار شده ايد و پدرتان را از دست داده ايد ،آيا جشن خواهيد گرفت؟ 

يا مثلا درست در شب تحويل سال نو مصيبت و عزاي عمومي در كشور به وجود بيايد و همه مردم در حال سوگواري و اندوه باشند، آيا روزها و شبهای آغازين آن سال را مانند هميشه جشن می‌گيرند و پای كوبی می‌كنند؟ 

می گویید : خیر،  شرايط هركسی برای سوگوار شدن فرق می كند،  زیرا در همان حال كه شما برای مصيبت عزيز خود سوگواريد و روز تولدتان را فراموش می‌كنيد ديگران هيچ احساس مصيبت و اندوه نمی‌كنند و در زمانی كه مردم يك كشور برای يك عزای عمومی جشن سال نو را ترك كرده اند ، مردم كشورهای ديگر مشغول شادمانی و خوشحالی هستند!

آيا وقتی شما عزادار هستيد و جشن و شادمانی خود را تعطيل كرده ايد توقع داريد ديگران هم زندگی خود را تعطيل كنند و مشغول سوگواری شوند ؟ 

طبيعتا ميزان تأثر و اندوه به نسبت آشنایی، معرفت ، نزديكی و انس فرق می كند و کسانی که به حسب معرفت،  ایمان،  علایق و دلبستگی هایشان احساس تعهد بیشتری به اهل بیت پیامبر دارند ممکن است به طور طبیعی حتی هر روز هم به تأثر و سوگواری بپردازند اما توقع ندارند دیگران هم به همان میزان متألم باشند. 

تا زمانی که این حال یک مسأله شخصی و محدود به محیط خاص و فضای بسته خودشان باشد هیچکس ایرادی نخواهد گرفت اما زمانی که به یک مسأله فراگیر تبدیل شود و در حوزه عمومی مطرح گردد و بازتاب بیرونی و گسترده پیدا کند آن وقت به طور طبیعی دیگران حق دارند در باره آن نظر بدهند و اظهار حساسیت و نگرانی کنند.   

   

همان طور که ادبيات محفلی با ادبیات عمومی تفاوت دارد و اقتضائات یک سخنرانی محلی با برنامه تلویزیونی فرق می کند به همان ترتیب نیز وقتی قرار است در یک موضوع سياست گذاری برای مخاطبان مختلف صورت گیرد ماجرا با زمانی که برنامه ای محدود به مخاطبان خاص بوده تفاوت می کند. 

با این نگاه، چیزی که مثل سوگواری و مجلس عزای ایام خاص در سطح محدود و برای مخاطبان مشخص قابل دفاع است وقتی در حوزه عمومی و به عنوان یک سنت و سیره فراگیر مطرح می شود قابل توجیه نخواهد بود.

بدین ترتیب هم مدافعان عزاداری محسنیه برای فرزند شهید دختر پیامبر حق دارند که یاد این مظلومیت و مصیبت را در فضای مخاطب خاص زنده نگهدارند و هم مخالفان ترویج این بدعت ها و دهه سازی ها حق دارند مانع نفوذش به حوزه عمومی شوند، چون در سیاست گذاری حوزه عمومی به مخاطب عام و اقتضائات برنامه ریزی بر اساس مشترکات این مخاطب می اندیشند و نگران آینده ای هستند که تکرار و توسعه ایام عزاداری باعث تضعیف جایگاه و حرمت عمومی آن گرد.

*روزنامه صبح نو