۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۸ : ۰۲
یادداشت/ حجت‌الاسلام زمانی
کم‌توجهی به سیره حکومتداری پیامبر(ص)
تاکنون در حوزه سیره‌شناسی، جنبه‌های اخلاقی پیامبر اکرم(ص) به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته اما سیره حکومتداری و تعامل ایشان با مخالفان‌شان کمتر توجه شده است. این موارد خلأهایی است که باید مورد توجه اصحاب دین و قلم قرار گیرد.
عقیق:حجت‌الاسلام محمدحسن زمانی (معاون بین‌الملل حوزه علمیه): شناخت سیره اخلاقی و سیاسی پیامبر (ص) از سوی مسلمانان و شناساندن آن در سطح جهانی بسیار حایز اهمیت است.
از اخلاق پیامبر اسلام (ص) با تعبیر «خلقه القرآن» در روایت‌ها یاد شده، چنانچه وقتی از عایشه، همسر پیغمبر(ص) درباره اخلاق و سیره عملی ایشان سؤال کردند، وی صفات اخلاقی پیامبر(ص) را با چنین تعبیری معرفی کرد، چرا که تمام صفات حسنه ایشان از قرآن کریم برگرفته و صفات رذیله مورد نکوهش در قرآن از موارد پرهیز شده مؤکد پیغمبر اسلام (ص) است.
*آرمان بشریت؛ دستیابی به ویژگی‌های پیامبر اکرم(ص) است
پیامبر بزرگ اسلام(ص) از سوی آفریدگار هستی به عنوان انسان کامل، اسوه و
الگوی بشریت معرفی شده است. خداوند در قرآن از پیامبر (ص) در آیه «لَقَدْ
کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللهِ أُسْوَئ حَسَنَه لِّمَن کَانَ یَرْجُو
اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللهَ کَثِیرًا » یاد کرده است
بنابراین اگر بشریت و مردم جوامع اسلامی بخواهند به بلندترین آرمان و قله
تکامل برسند، باید ویژگی‌ها و صفات پیامبر اسلام(ص) را شناسایی و پیاده
کنند.
رفتار پیغمبر اسلام(ص) در چند عرصه با عنوان سیره عبادی، خانوادگی، اجتماعی، رهبری، سیاسی، اقتصادی، نظامی، تعامل با مخالفان و غیرمسلمانان قابل بررسی و تفکیک است، بنابراین برای یادگیری هر بُعدی باید به سیره پیامبر اکرم(ص) مراجعه کرد.
*سیره سیاسی و حکومتداری محمد رسول‌الله (ص) نیازمند مطالعه است
تاکنون در حوزه سیره شناسی، جنبه‌های اخلاقی پیامبر اکرم(ص) به خوبی مورد
مطالعه قرار گرفته اما سیره حکومتداری و تعامل ایشان با مخالفان‌شان کمتر
توجه شده است. این موارد خلأهایی است که باید مورد توجه اصحاب دین و قلم
قرار گیرد.
بنابراین برای یافتن جز به جز سیره پیامبر(ص)،
کتاب‌های مختلفی از سوی علما در طول تاریخ نوشته شده که نمونه آنها در قرن
سوم هجری «سیرةالنبی» اثر ابن‌هاشم و «انسان کامل» دکتر علوی مالکی از
علمای اهل سنت است. سید جعفر مرتضی عاملی از لبنان نیز کتابی تحت عنوان
«الصحیح من سیرة النبی الاعظم(ص)» در 20 جلد نوشته و در آن سیره‌نگاری‌های
غلط و خرافی را بررسی و تصحیح کرده است، این اثر به عنوان مهم‌ترین فعالیت
پژوهشی درباره سیره پیامبر(ص) به شمار می‌رود که می‌بایست به زبان فارسی
ترجمه شود.
از جمله آثاری که توسط مستشرقان درباره پیغمبر (ص) نوشته شده، «عذر تقصیر
به پیشگاه محمد و قرآن» اثر دکتر جان دیون پورت، دانشمند غربی است که به
فارسی نیز ترجمه شده است. این کتاب ابعادی از زندگی حضرت رسول(ص) را بیان
کرده و نویسنده در آن اشاره می‌کند که جامعه غرب برای سیل تهمت‌ها باید از
پیشگاه پیامبر اسلام(ص) و مسلمانان عذرخواهی کند. علاوه بر این یک مجموعه
آثاری نیز برای جهانی‌سازی سیره پیامبر(ص) تاکنون منتشر شده که کمتر به
زبان‌های خارجی ترجمه شده است.
*ضرورت ترجمه سیره رسول اکرم(ص) به جهانیان
در کتاب «قرآن و مستشرقان» یک فصل را به سیره پیامبر اسلام(ص) از نگاه
دانشمندان غربی اختصاص داد‌ه‌ام. شخصیت‌های غیرمسلمان زیادی درباره
پیامبر(ص) کتاب نوشته‌اند که البته کمتر به زبان‌های مختلف ترجمه شده است.
پژوهشگران و نویسندگان متخصص سیره پیامبر(ص) باید سیره را به گونه و ادبیات
صحیح بنگارند تا غیرمسلمانان را با سیره درست نبوی آشنا سازند.
مراکزی که فعالیت ترجمه انجام می‌دهند نیز این کتاب‌ها را به گونه صحیح گزینش و ترجمه کنند.
*فرهنگ نبوی را از خلال روایات و احادیث نبوی به درستی تبیین کنیم
بخشی از احادیث در زمره تعلیمات و آموزش‌های پیغمبر به جامعه اسلامی در تمام عرصه‌های زندگی برای نمونه مسائل اخلاقی، اجتماعی، عقیدتی، هستی‌شناسی، عرفانی و دیدگاه‌های فلسفی است و بخش دیگر بیانگر سیره عملی و رفتاری خود پیغمبر اسلام(ص) است که مطالعه این روایات و احادیث در شناسایی فرهنگ نبوی بسیار حایز اهمیت است.
یکی از فعالیت‌ها در زمینه شناساندن این روایات این است که نویسندگان، ناشران و مؤسسات مربوطه اقدامی در راستای تفکیک احادیث در گروه‌های مختلف انجام دهند و علاقه‌مندان برای این طبقه‌بندی به مطالعه احادیث و روایات بپردازند. بسیاری از این منابع قابلیت شرح و بسط در قالب جزوات و کتاب‌های مستقل را دارند.
منبع:فارس گزارش خطا
