عقیق: «زرقان» که با « ابن ابی دؤاد» (1) دوستی و
صمیمیت داشت می گوید: یک روز « ابن ابی دؤاد» از مجلس معتصم بازگشت در حالی که بشدت
افسرده و غمگین بود. علت را جويا شدم. گفت: امروز آرزو كردم كه كاش بیست سال پیش مرده
بودم! پرسیدم: چرا؟
گفت: به خاطر آنچه از ابو جعفر (امام جواد)
در مجلس معتصم بر سرم آمد!
گفتم: جريان چه بود؟
گفت: شخصى به سرقت اعتراف كرد و از خلیفه
(معتصم) خواست كه با اجراى كیفر الھى او را پاك سازد. خلیفه ھمه فقھا را گرد آورد و
حضرت جواد) را نیز فرا خواند و از ما پرسید:
دست دزد از كجا بايد قطع شود؟ ) « محمد بن على »
من گفتم: از مچ دست.
گفت: دلیل آن چیست؟
گفتم: چون منظور از دست در آيه تیمم« فامسحوا
بوجوھكم و ايديكم »؛ «
صورت و دستھايتان را مسح كنید » تا مچ دست است.(2)
گروھى از فقھا در اين مطلب با من موافق بودند
و مى گفتند: دست دزد بايد از مچ قطع شود، ولى گروھى ديگر گفتند: لازم است از آرنج قطع
شود، و چون معتصم دلیل» آن را پرسید گفتند:
منظور از دست در آيه« فاغسلوا وجوھكم و ايديكم الى المرافق؛(3) صورت ها و
دستھايتان را تا آرنج بشويید» تا آرنج است.
آنگاه معتصم رو به محمد بن علی،امام جواد(ع) كرد و پرسید: نظر شما در اين مسئله چیست؟
گفت: اينھا نظر دادند، مرا معاف بدار.
معتصم اصرار كرد و قسم داد كه بايد نظرتان را بگويید.
محمد بن على گفت: چون قسم دادى نظرم را مى گويم. اينھا در اشتباھند، زيرا فقط انگشتان(4) دزد بايد قطع شود و بقیه دست بايد باقى بماند.
معتصم گفت: به چه دلیل؟
گفت: زيرا رسول خدا (ص) فرمود: سجده بر ھفت عضو بدن تحقق مى پذيرد: صورت (پیشانى)، دو كف دست، دو سر زانو، و دو پا (دو انگشت بزرگ پا).
بنا بر اين اگر دست دزد از مچ يا آرنج قطع شود، دستى براى او نمى ماند تا سجده نماز را به جا آورد، و نیز
خداى متعال مى فرمايد: « و ان
المساجد لله فلا تدعوا مع الله احدا »(5)
ھفت عضوى كه سجده بر آنھا انجام مى گیرد از آن خداست، پس، ھیچ كس
را مخوانید و عبادت نکنید.» و آنچه برای خداست قطع نمی شود.
« ابن ابی داؤد» مى گويد: معتصم جواب محمد بن على را پسنديد و دستور داد انگشتان دزد را قطع كردند(و ما نزد حضار، بى آبرو شديم( و من ھمانجا از فرط شرمسارى و اندوه) آرزوى مرگ كردم! …((6)
پی نوشت ها:
1_(ابن ابی دؤاد یکی از قضات بغداد در
عهد مأمون و معتقصم و واثق و متوکل بود.)
2_(سوره مائده،آیه 5)
3_(سوره مائده، آیه 5)
211008
