۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۱ : ۲۲
در ابتدا بفرمایید آیا آماری در دست داریم که نشان بدهد چه تعداد ایرانی در شرکت های نرم افزار بزرگ دنیا مشغول هستند؟
تعداد مشخص نیست ولی می دانم افراد خیلی موثری از ایرانیان هستند حداقل سه نفر از موثرترین افراد در" سیلیکون ولی " فعال هستند ایرانی اند که در اولین عکس منتشرشده از گوگل هم یکی از آنها هست فردی که جز بنیانگذار و سرمایه گذار اصلی شرکت گوگل محسوب می شود.در ایران اولین ott یا نرم افزار گوشی همراه به نام "محاوره " که مثل همین وایبر، واتساپ بود توسط یک تیم با مسئولیت مسعود جلالی در سال 1387 راه اندازی شد و تقریبا همین کارهای شبکه های اجتماعی امروز را می کرد روی گوشی های "جاوا" اریکسون و "سیمبین" نوکیا قابل نصب بود. نرم افزار محاوره در شورای انفورماتیک ثبت شده و سال 88یا 89 این محصول جایزه گرفته ، دقت کنید که آن زمان اصلا ویچت ، لاین ، وایبر و... اصلا به وجود نیامده بودند.
پس چرا کارش نگرفت در حالی که به خاطر گران بودن پیامک ها این کار می توانست با اقبال شدید مردم روبه رو بشود چه این که عامل اصلی اقبال مردم از اپلیکیشن های موبایلی هم همین امر است؟
اینکه چرا این شبکه های مجازی در ایران نمی توانند پا بگیرند ببینید ماجرای نفوذ را در ایران نمی توانیم منکر شویم جریان نفوذ در سیستم قانونی کشور حقیقت دارد افرادی مثل (ن - ج) قائم مقام وزیر ارتباطات و زاکا که حتی تا بازدداشت هم رفتند، ولی عده ای مانع گردیدند اینها در دولت های هاشمی خاتمی و احمدی نژاد و دولت روحانی مسئولیت داشته و دارند. وزرا و دولت ها عوض شدند ولی اینها ثابت بودند. (ا. آ ) وقتی اینترنت را وارد ایران کرد آن موقع رهبر انقلاب اینترنت را به سگ هار تشبیه کردند و به او گفتند که: «اینترنت را مثل سگ هار وارد کشور کردید می گوییم قلاده آن کو می گویید دادیم بسازند! اگر سگ را پیدا کردیم به آن قلاده بزنیم که این درست نیست.» حالا وارد بحث نفوذ که می شویم می توانیم بررسی کنیم و زمینه ها را متوجه شویم. جوانان ما از غربی ها جلوتر نباشند عقب تر هم نیستند حتی با وجود نبود امکانات و مشکلات زیاد ولی فضای کاپیتالاسیون حاکم مانع است وقتی رهبری می فرماید در فضای مجازی انقلاب باید صورت بگیرد در واقع منظورشان همین هم است. انقلاب یعنی تحول بنیادین مثل انقلاب اسلامی ایران که یک نظام تغییر کرد.
این مبلغ چقدر هست؟
آمارها متفاوت است یک بار در بخش خبر بیست و سی اعلام شد که سال گذشته 12 هزار میلیارد تومان دولت اینترنت فروخت که نزدیک به 14درصد آن حق ترافیک تلگرام بوده است حالا بیاییم آن طرف سکه را نگاه کنیم همه اینها در حالی است که چهار جوان ایرانی نرم افزاری تهیه کردند که وزارت اطلاعات از آنها شکایت کرد که باید مجوز داشته باشید به قدری اذیت شدند که نتوانستند قد علم کنند کمر این جوانان را شکستند. چون داشتند عین تلگرام در ایران مدلی طراحی می کردند گفتند باید از پنج جا مجوز بگیرید یکی از قوانین نقض شده شکایت کردند تازه باید حق السهم هم به دولت بدهند به عنوان اپراتور مجازی اگر حساب شود باید 39درصد حق خود را به دولت بدهند حق امتیاز و مالیات و عوارض هم باید بدهد. علاوه براین به ازای هرکاربری که اضافه می شود باید پول ترافیک به دولت بدهند به این می گویند کاپیتالاسیون که در کشور ما وجود دارد حالا چرا نرم افزارهای ایرانی پیشرفت نمی کنند.
شما با ایرانیان موثر و با نبوغ در خارج ارتباط دارید؟
نه؛ مسئله این است که لزوما ایرانی بودن مهم نیست یا ایرانی مسلمان یا حتی ایرانی مسلمان شیعه چون مثلا مریم رجوی و مسعود رجوی هم ایرانی شیعه هستند. در مدیریت اینترنت که سران آلمان و برزیل و فرانسه حضور داشتند از وزیر ارتباطات و قائم مقام ما انقلابی تر بودند. آنها در واقع دستور رهبر انقلاب را در WSIS (اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی ) دستور جلسه قرار دادند ولی مسئولان کشور ما در آنجا مخالف بودند. شما وقتی از اینترنت صحبت می کنید بدانید در داخل و خارج خیلی از معادلات فرق می کند مثلا سازمان صداوسیما تبلیغ کالای خارجی می کند؛ درحالی که در سیاست اقتصاد مقاومتی نباید از کالای خارجی تبلیغ کرد و مهم کالای داخلی است پس نمی توان دسته بندی ایرانی بودن و ایرانی نبودن کرد از کشورهای مختلف چون کانادا، آلمان، انگلیس، فنلاند و ترکیه افرادی با دین و ملیت های مختلفی هستند که دید و نگرش آنها انقلابی تر از وزیر ارتباطات ما است. حتی افرادی سکولار بوده اند که ایران آمده اند مواضع شان انقلابی است در دوره مجازی یکی از اینها می گفت در آمریکا زندگی خیلی خوبی داشتم منتهی وقتی دیدم ایران از نظر تراز فناوری ارتباطی خیلی ضعیف است و کسی به حرف رهبری گوش نمی کند تصمیم گرفتم اینجا بیایم و دست به کار شوم. در دسته بندی ما باید تجدید نظر کنیم من معتقدم در عمق آمریکا افرادی هستند که در حوزه ارتباطی یارگیری می توانیم داشته باشیم چون خیلی از آمریکایی ها با وضع موجود فضای اینترنتی مخالف هستند. یکی از دوستان ما در ایران یک شبکه اجتماعی راه انداخته بود می گفت زبان انگلیسی آن را که راه انداختم تعداد کاربران آمریکایی دو برابر کاربران ایرانی داشته اند از آمریکا عضو شبکه اجتماعی شدندعجیب اینکه شبکه های مجازی ما کمتر از زبان انگلیسی را ساپورت می کنند اگر ساپورت کنند بعید نیست که ما بتوانیم آمریکاییهای زیادی را جذب کنیم.
وقتی بحث موفقیت ایرانی ها در اینترنت می شود اسم افرادی مثل امید کردستانی به ذهن خطور می کند نظرتان در باره ایشان چیست؟
نه؛ او چون چند مصاحبه کرد معروف شد وگرنه ایرانی های بسیار جدی تری هستند که در این حوزه در حال فعالیت اند و فعال تر از او هم هستند حتی کردستانی هم با دولایه توسط ایرانیانی که عرض کردم جذب شد.
بیشتر ایرانیان در شرکت های بزرگ و معروف هستند چقدرشان معارض نظام جمهوری اسلامی نیستند یا هستند. مثلا زن وزیر دفاع پیشین کانادا که ایرانی است اما ایرانی بودنش به ضرر مردم ایران بود و سعی کرد در تحریم ها نقش بیشتری بازی کند یا اسرائیلی که خیلی از شخصیت هاش ایرانی هستند یا سازمان منافقین که همه ایرانی هستند ولی 17 هزار ایرانی را کشتند و مانع از خیلی از پیشرفت ها در ایران شدند؟
بله درست است، بگذارید یک جمله کلی عرض کنم؛ به خاطر نوع ورود اینترنت به کشور و نحوه تدریسش در دانشگاه ها به جرات می توانم بگویم که تقریبا همه آی. تی. من ها سکولار هستند به شکلی که فناوری اطلاعاتی را یک علم بشری می دانند که به دین ارتباط ندارد تقریبا در آی. تی. من ها پیدا نمی کنید که به این مقوله نگاه اسلامی داشته باشند همه این را ابزار می دانند.
یاهو و گوگل را که سرچ می کنیم مطالب ضد ایرانی از قمه زنی گرفته تا مطالب دروغ حقوق بشری راحت تر بالا می اید. سوال اینجاست که ایرانی ها با توجه به نفوذ و قدرتی که در این شرکت ها دارند نقش مثبت در این بحث دارند یا منفی یا خنثی و چرا؟
قطعا سکولار بودن تناقضی با حس ناسیونالیستی ندارد اینها بیشتر پان ایرانیسیم هستند مثلا وقتی نگاه می کنیم کلمه خلیج فارس را خاطرتان هست که بمب گوگلی برای آن راه انداخته شد. بمب گوگلی کلا یک چیز خنده داری است چون خود گوگل مدیریت کلیک می کند؛ یعنی شما نمی توانید هرچیزی که بخواهید را در گوگل بالا بیاورید و گوگل هرچه را بخواهد بالا می آورد و هرچه را نخواهد خودش حذف می کند. مثلا فیلم ندا «اقا سلطان» در یوتیوپ متعلق به گوگل است که در هفته اول یک میلیارد بازدید داشت؛ درحالی که کشته شدن «مروه شروینی» زن محجبه مصری در دادگاه آلمان از یوتیوپ حذف و محو شد این نشان از سیاست گوگل برای مدیریت کلیک ها دارد. لذا به نظرم ایرانیان عضو این شرکت ها یا نسبت به مسایل دینی بی تفاوت هستند در نتیجه فضا برای سوء استفاده دشمنان باز می شود و اسرایلییها در رابطه با مسائل دینی کشور ما مدیریت کلیک را می کنند یا با نگاه بدبینانه خودشان هم با اینها همکاری دارند که البته من نگاهم خوش بینانه است؛ چراکه در بحث ملی مثل بحث خلیج فارس کمک کردند. مثلا در بحث بمب گوگلی من مطمئن هستم اینها در ساخته شدن بمب گوگلی کمک کردند.
شما که گفتید بمب گوگلی یک شوخی است ؟
نه؛ ببینید من می گویم که ساختن بمب گوگلی برای هر چیزی جواب نمی دهد مگر اینکه خود گوگل بخواهد. ما برای کلمه عاشورا هم بمب گوگلی ساختیم ولی موفق نشدیم چون گوکل نخواست اگر هم خود گوگل بخواهد فرق دارد چون راه کارهای بهینه سازی موتورهای جستجوگر در سئو به نحوی است که هرچه را خودش بخواهد بالا می آورد و اصلا در مقرراتش آورده که هیچ استاندارد منتشر شده ای در این رابطه ندارد نه کلیک نه چیز دیگری
راه های درآمدزایی گوگل همه همین است، درست است!! اینکه گوگل هرچه را خودش بخواهد بالا می آورد تا دیده شود و درآمد از این کار کسب کند؟
بله؛ می شود گفت واحد پول اینترنت کلیک است، اگر کلیک را واحد پول اینترنت بدانیم بانک مرکزی اینترنت می شود گوگل که دارد کلیک را ارزش گذاری می کند که مبحث مفصلی است حتی گمرک کلیک در دنیا مفهوم دارد دزدی کلیک و.. هم همینطور
غیر از بحث خلیج فارس موارد دیگر هم داریم؟
در بحث خلیج فارس هنگامی که اسراییل به عنوان حامی یک جریان وارد میدان شد در نقشه گوگل مپ اسم خلیج فارس به خلیج عربی عوض می شود. بعضی از مدیران ارشد گوگل هم ایرانی هستند که اینها به نظر من در بحث فشار آوردن در تعویض این اسم جعلی به اسم خلیج فارس نقش مهمی داشتند اما می بینیم که گاهی با این کلمه بازی می کنند شاید دنبال یک جور تن دادن به جریان پان ایرانیسم است که در این مورد خیلی می توان صحبت کرد.
در بحث ایران هراسی هم کاری شده است ؟
بله؛ حتی در طول تحریم ها علیه ایران وقتی سازمان سیا اعلام کرد تعداد صد و چند نفر از دانشمندان هسته ای ایران را شناسایی کرده و پیشنهادی داد برای لیست تحریم، که بعدا به لیست ترور معروف شد. شرکت گوگل اعلام کرد بیش از 200 دانشمند ایرانی را شناسایی کرده یعنی هیچ وقت گوگل بی طرف نبوده، بعد از فتنه 88 مدیر عامل گوگل رسما ایران را تهدید کرد و گفت ما با شما برخورد می کنیم، بعضی سرویس های خود را بر روی ایرانیان بست و حتی اسم ایران از گوگل و یاهو حذف شد یعنی اسم ایران را از جغرافیای مجازی دنیا حذف کردند و خیلی کارهای مختلف دیگر اینها انجام دادند.
ایرانیان چقدر در این پروژه ضد ایرانی موثر بودند؟
مدیریت گوگل را نباید با بحث ایرانی بودن بعضی مدیران سنجید باید بدانیم هر شش نفری که عضو اصلی گوگل بوند صهیونیست بودند، دانش ایرانیان را در خدمت قدرت و ثروت دشمن ایرانیان است. البته ایرانی بودن همیشه ملاک نیست همانطور که گفتیم اسم ایرانی که می آوریم معنیش این نیست که ایرانی مسلمان چه این که رئیس جمهور سابق اسرائیل هم ایرانی بود، ایرانی مسلمان هم که می گویم معنیش ایرانی شیعه نیست و حتی اگر هم شیعه باشند بازهم ملاک نیست همانطور که گفتیم مریم رجوی هم ایرانی شیعه بوده و... اما ایرانیان نبوغ آی. تی بالایی دارند اصل علم آی. تی را ایرانیان توسعه دادند. شما بینید گوگل گلس یا لنز گوگل ایده ایرانیان بود که رسما هم ثبت شده است. ما در حوزه فناوری اطلاعاتی پیشرفت عجیبی داشته ایم و توانستیم سانترفیوژهای خودمان را با علم آی. تی خودمان با دقت بالا بچرخانیم، با دقت میلی ثانیه، ما موشک فرستادیم کاری که به نوعی اوج قله علمی است قدیم ها می گفتند مگر آپولو هوا کردی؛ یعنی یکی از سخت ترین کارهایی هست که بشر می تواند انجام بدهد چون چندین علم در آن درگیراست، این یعنی ما قله آی. تی را از آن خود کرده ایم یا آن پهباد مریکایی را که نشاندیم، کار خیلی پیچیده ای بود.
چرا در حوزه فضای مجازی مثلا مرورگر یوز نتوانست جا بیفتد؟
یک جا بروید ببنید که مثلا گوگل را رییس جمهور امریکا افتتاح کرده است یا نه با اینکه متعلق به خود امریکا و اسراییل است بالای گوگل زده باشه ساخت امریکا یا بگویند گوگل متعلق به آمریکا یا اسرائیل است هیچ جا به صورت رسمی چنین چیزی را پیدا نمی کنید. بلکه بصورت یک شرکت خصوصی معرفی شده که سهامش در بورس مزدک امریکا ارئه شده، آن وقت زمانی که ما وزیر ارتباطات یوز را فتتاح می کند وقتی افتتاح کرد، قائم مقام او نصرالله جهانگیری در مصاحبه با خبرنگاری به صورت حساب شده که از او می پرسد آیا یوز از کاربران جاسوسی می کند او بلافاصله می گوید: همه جاسوسی می کنند فقط یوز نیست؛ یعنی صراحتا می گوید از یوز استفاده نکنید!! در آمریکا اگر گوگل را رییس جمهور افتتاح می کرد مطمن باشید بیشتر مردم آمریکا از آن استفاده نمی کرند.
یوز خصوصی است؟
یک تیم دانشجویی آن را طراحی کردند اسم اولیه آن« گرگر» بود تقریبا در دوسال پایانی دولت قبل افتتاح شد با حمایت غیر آشکار از سوی وزارت ارتباطات که در دولت جدید اسم آن را عوض کردند و به عنوان تولیدات دولت فعلی از آن بهره برداری نموند که این دروغ بزرگ بود و باعث شد ریزش شدید کاربر این یوز شد.
برای سازماندهی ایرانیان مستعد و نابغه داخل کشور چه کارهایی لازم است؟
به نظرم باید استارتاپ های حقوقی با تاکید شدید به حفظ حقوق مالکیت فکری داشته باشیم و کنار آن مراکز سرمایه گذاری خصوصی ایجاد شود که افراد خلاق حضور یابند ایده دهند و با سرمایه گذاری تقویت شوند، دولت تنها باید تسهیل کننده باشد نه تصدی گر.
جشنواره های فضای مجازی چقدر در قضیه تحریم یا تحرک نخبه ها موثر هستند؟
ما جشنواره های نمایشی و سفارشی زیاد داریم که خیلی موثر نیستند و تنها هدر رفت بودجه های بیت المال هستند منتهی ما زمانی که در مرکز رسانه های دیجیتال بودیم تلاش می کردیم تا به بهانه جشنواره افراد را پیدا کنیم و تقویت نماییم. البته خروجی های خوبی هم داشت مثلا ما شرکت حوزه ای تی در حاشیه نمایشگاه رسانه های دیجیتال به وجود آمدند با رویکرد فرهنگی، منتها من معتقدم بیشتر از نمایشگاهای سفارشی و نمایشی باید کاری کرد که قوانین دست و پا گیر را برداشت، آقا هم فرموند شوراهای موازی با شورای عالی فضای مجازی باید منحل شوند. انحلال این شوراها می تواند کمک بزرگی به رشد بخش خصوصی کند اما کاری نشد که هیچ یکی از این شوراها هم که در اردیبهشت امسال منحل شده بود دوباره احیا شد متاسفانه.
شما در فضای مجازی بسیج هم بودید آنجا را چطور دیدید؟
سازمان بسیج فرا قانونی نیست و ساختاری مجزا در این باره ندارد. بسیج باید در چارچوب قوانین کشور فعالیت کند یعنی وقتی می بینیم که سیستم مدیرتی به سمتی می رود بسیج هم غیر از آن نمی تواند موضعی داشته باشد گرچه من معتقدم که بسیج در فضای مجازی خیلی منفعل بوده و باید فعال شود. من از خودم و از مجموعه سازمان بسیج در حوزه آی. تی راضی نبودم.
از اینکه وقت خود را دراختیار ما قرار دادید سپاسگذارم.
خواهش می کنم، موفق و پیروز باشید.