اگر واقعه کربلا رخ نمی داد چه می‌شد؟

وی در ادامه با اشاره به آیه «أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اَللّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ ولا هُمْ یَحْزَنُونَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ» از سوره مبارکه یونس، افزود: امتیاز اولیای الهی نسبت به دیگران همین «کانوا یتقون» است که معنای آن این است که اولیای خدا همواره از زمانی که در دنیا بوده‌اند تا لحظه خروج، خود را از آلوده شدن به هر گناه و معصیتی حفظ می‌کردند. این کار کوچکی نیست، بلکه این یک قدرت فوق العادۀ ایمانی و روحی می‌خواهد که انسان همواره، خود را از آلوده شدن به گناهان ظاهر و باطن حفظ کند.

این مفسرقرآنکریم در ادامه به یکی از اشعار امام حسین(ع) اشاره کردو افزود: امام حسین(ع) در شعر «سبقت العالمین الی المعالی/به حُسن خلیقة و عُلو همت» می‌فرمایند که در ارزش‌ها، در کرامات، در خیرها، در خوبی‌ها، در رفتارهای پاک، در عقاید درست با تمام جهانیان مسابقه داده و بر همه عالمیان پیروز شده‌اند.‌ برنده شدن در این مسابقه، به خاطر نیکی باطن و به خاطر همت بسیار بلند این امام همام بوده است.

انصاریان در ادامه به اشاره به آیه ۶۸ سوره مبارکه آل عمران «إِنَّ أَوْلَی اَلنّاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اِتَّبَعُوهُ وَ هذَا اَلنَّبِیُّ» خاطرنشان کرد: امام از نظر انسانیت، احسن انسان‌ها و از نظر دارا بودن ارزش‌های الهی و انسانی، احسن انسان‌ها هستند و از نظر فعل و کار و عمل، احسن تمام عالمیان است. از همۀ اینها گذشته، وجود مقدس او چنانکه درقرآنو در سورۀ مبارکه بقره آمده است، از نظر منش، رفتار، کردار و ایمان، تابع آیین ابراهیم خلیل‌الرحمن بوده است.

وی تصریح کرد: خداوند در آیه فوق می‌گوید؛ شایسته‌ترین انسان‌ها به حضرت ابراهیم(ع) و مردم مؤمن واقعی، مقرب‌ ترینشان هستند و «هذا النبی و الذین تبعوه»؛ این پیغمبر اسلام است و آنهایی که به حقیقت تابع پیغمبر هستند، در متابعت و طاعت کم نگذاشتند. غیر از ائمۀ طاهرین در این امت، چه کسانی هستند؟ یعنی در این آیه به حضرت ابی عبدالله الحسین اشاره شده که او تابع آیین ابراهیم(ع) بوده و یک انسان به تمام معنا مانند ابراهیم(ع) تسلیم پروردگار بوده و در هیچ تکلیف و وظیفه‌ای با پروردگار عالم چون و چرا نداشته است. ابی عبدالله(ع) حالت تسلیم به پروردگار را به تبعیت از حضرت ابراهیم(ع) داشتند. دو آیه ازقرآنکه در مورد تسلیم بودن است، آیه ۱۲ سوره مبارکه نسا و یکی از آیات سوره مبارکه لقمان است که هر دو متناظر به ویژگی تسلیم بودن در برابر حق این دو است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه قم اظهار کرد: در این آیات معلوم می‌شود وجود مبارک حضرت حسین (ع) وارث واقعیحضرت ابراهیم(ع) است؛ یعنی تمام ارزش‌های ایمانی، عملی و اخلاقیِ ابراهیم را به ارث برده است؛ لذا یکی از فرازهایی که ما در زیارت وارث می‌خوانیم، فراز «السلام علیک یا وارث ابراهیم خلیل الله» است. در آیاتی که به آنها اشاره شد دیده شد که ابی عبدالله(ع) در این آیات وجود دارد و براساس آن آیات نیز این جمله در زیارت وارث نظام داده شده که حضرت حسین (ع) وارث همۀ خوبی‌ها و ارزش‌های حضرت ابراهیم(ع) است.
استاد انصاریان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در حسینیه حضرت قاسم(ع) در شب اول محرم با طرح این سوال که حضرت ابراهیم(ع) چه ارزش‌هایی داشته‌اند، گفت: در آیات (۱۲۰، ۱۲۱و ۱۲۲) در سورۀ مبارکۀ نحل، هفت ارزش از حضرت ابراهیم(ع) را ملاحظه می‌کنیم و دو نتیجه که خدا برای آن هفت ارزش قرار داده به ابراهیم(ع) عنایت کرده است. همۀ این هفت ارزش و آن دو نتیجه را در ابی عبدالله(ع) می ‌بینیم.

این مفسرقرآنکریم بیان کرد: خداوند در دو آیه ابتدایی هفت ارزش و در آیه سوم نیز دو نتیجه را بیان کرده است. در این آیات گفته شده است که براساس آن هفت خصلت، تمام خوبی‌های دنیا را به او دادم و همانا ابراهیم(ع) در آخرت از شایستگان است. یعنی ابراهیم(ع) شایستگی تمام رحمت، لطف، احسان و محبت خدا را در قیامت دارد و در شایستگی کم ندارد.

انصاریان در ادامه این بخش از صحبت‌های خود به تفسیر معنایی کلمه «امت» پرداخته و گفت: یک معنای امت، سرمشق بودن است که البته خدا به این سرمشق بودن ابراهیم(ع) در اواخرقرآنبا کلمۀ «اسوه» اشاره کرده است. معنای دیگری که برای امت در لغت و تفسیر آمده، به معنای «معلم خیر» است. ابراهیم(ع) در زمان حیات خودش، همۀ خوبیها را به مردم زمانش یاد داد و حالا مردم زمانش مثل هر زمان دیگر به دو دسته تقسیم شدند؛ عده‌ای خیر را یاد گرفتند، اما عمل نکردند که سرنوشتان معلوم است و عده‌ای هم آنچه را که از این معلم فرا گرفتند، عمل کردند و روز قیامت دنبال خود حضرت به طرف بهشت حرکت می‌کنند که این هم یک معنای امت است.

این مفسرقرآنکریم سومین معنای امت را پیشوای هدایت عنوان کرد و افزود: زمانی که حضرت وارد جامعۀ خود شدند، با یک جامعه بت‌پرست مواجه شدند، اما حضرت با این بت‌پرستان هیچ مماشاتی نکرد و از تهدیدها نترسید بلکه هدایتگری‌اش را ادامه داد. معنای دیگر امت، «عمل بطاعة امة» است؛ یعنی ابراهیم(ع) به تنهایی تمام عبادات و خوبی‌های یک امت را انجام داد. همۀ این معانی در وجود مقدس ابی عبدالله(ع) نیز تجلی دارد. در معنای سرمشق بودن مشاهده می‌کنیم که امام به مردم زمان خودشان اعلام کردند که تا قیامت «لکم فیه اسوة؛ برای همۀ شما در وجود من سرمشق است»، هستند.

انصاریان در ادامه با طرح این سوال که اگر کسی ابی عبدالله(ع) را سرمشق خود قرار دهد، عاقبت او چه می‌شود؟، بیان کرد: پیغمبر (ص) می‌فرمایند: «انسان با همان که برای خود سرمشق قرار داده است، محشور می‌شود»؛ یعنی زمانی در قیامت وارد محشر می‌شود، به او می‌گویند شما سرمشقتان ابی عبدالله(ع) بوده و از او در همۀ زندگی سرمشق گرفته‌اید؛ پس به دنبال آن حضرت حرکت کنید تا در جایگاه خاص مأوا گزینید. اما نکته اصلی اینجاست که جایگاه امام حسین(ع) در همین بهشت‌های معمولی کهقرآنمجید می‌گوید نیست، در آیه «فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ» به جایگاه امام اشاره شده است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه قم اظهار کرد: در این آیه آمده است که کسانی که سرمشق‌شان امام حسین(ع) است نزد پروردگار مقتدر در جایگاه صدق هستند. اما خداوند جسم نیست، پس نزد پروردگار هستند به چه معناست؟ یعنی اینها در آن جایگاهی که قرار می‌گیرند، بی‌واسطه و بی‌فاصله از وجود مبارک حضرت حق فیض می‌گیرند. فیضی که دایمی و ابدی است.

انصاریان در پایان بیان کرد: امام(ع) سرمشق است و بنا بر اعلام خودشان، «لکم فی اسوة» هستند. امام معلم خیر است؛ تمام درس‌های خیر را در همین سفر کربلا تا بعدازظهر روز عاشورا به مردم عالم داد. هر درس خیری که شما می ‌خواهید، می‌توانید در زندگی حضرت و در حادثۀ کربلا ببینید. یکی دیگر هم به معنای پیشوای هدایت است؛ اگر حادثۀ کربلا برای حضرت اتفاق نمی‌افتاد، رابطۀ بین آیندگان و تمام پیغمبران خدا قطع می‌شد. ایشان در حقیقت، حلقۀ اتصال بین آیندگان بعد از خود و تمام انبیا تا زمان حضرت آدم شدند. در امر هدایت بر ما واجب است تا ابی عبدالله را بشناسیم، بحث امام شناسی مستحب نیست بلکه واجب است.