ابن‌سینا سالی ۱۲۰ ختم قرآن داشت

عقیق:زهره سعیدی: «ابوعلی سینا» حکیم، فیلسوف، طبیب و دانشمند بزرگ ایرانی که در جهان غرب به نام Avicenna و با لقب «امیر پزشکان» شناخته شده است، در 370 قمری (اول شهریور 359 شمسی) در شهر بخارا به دنیا آمد.

در ایران، اول شهریور ماه، همزمان با زادروز بوعلی سینا، به پاس تألیفات و خدمات وی، به علوم پزشکی و فعالیت وی در این رشته، و تجلیل از پزشکان، روز پزشک نام گذاری شده‌است.

ابوعلی سینا، نه تنها یکی از بزرگ‌ترین پزشکان جهان در عصر خود که کتاب قانون را تألیف کرده، بلکه یکی از برجسته ترین فیلسوفان در همه ادوار است.

به منظور بررسی جایگاه ابوعلی سینا در عصر خود و در دنیای کنونی و آسیب‌هایی که در زمینه شناخت و جمع آوری آثار وی وجود دارد، با آیت‌الله غیاث‌الدین طه‌محمدی، رییس بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا، عضو مجلس خبرگان رهبری و نماینده ولی فقه در استان همدان به گفت‌وگو نشستیم.

*به عنوان سوال نخست لطفاً درباره جایگاه علمی و فلسفی ابن سینا در گذشته و حال توضیحاتی بفرمایید؟

- در شهر بخارا یک زمان نوزادی به دنیا آمد که خداوند نبوغ فوق‌العاده‌ای به او عطا کرد، این نبوغ امروز کلید علم جهانیان شده است. بوعلی امام معصوم نبود اما یک انسان فرهیخته و نابغه فکری و دینی جهان است. بوعلی در سن 14 سالگی به تمام علوم زمان واقف بود، این خیلی عشق و نبوغ می‌خواهد با اینکه 57 سال عمر کرد و در مخاطراتی نظیر جنگ، جدل، درگیری، ‌ناامنی و زندان زیست اما آثار علمی او غیر از عشق هیچ توجیه دیگری ندارد، حتی برخی نوشته‌‌اند که او در خواب هم مطالعه می‌کرده است!

امام خمینی(ره) در نوشته‌هایشان آورده بودند که درست است اگر به لحاظ علمی دقیق شویم، بوعلی هم اشتباهاتی داشته، هر چند تنها معصومان هستند که اشتباه ندارند، اما در عین حال وی با این نبوغ و استعداد فوق العاده هیچ کس به مانندش نبود، بنابراین ابوعلی سینا یگانه زمان و دوران است.

* دنیا امروز سر سفره بوعلی نشسته است

اگر انسان‌هایی همچون بوعلی نبودند بشریت دچار خسارت می‌شد، شما تصور کنید ایران باستان به دلیل بی‌عرضگی شاهان دچار چه خسارتی شد، الان مردم بحرین سال‌هاست انقلاب کرده، شهید می‌دهند این کشور و دیگر کشورهای همجوار همه عضوی از ایران بودند، انسان‌های ناکارآمد باعث می‌شوند مدام دنیا ضرر و زیان کند، درحالیکه بوعلی و انسان‌های بزرگ کتاب زیاد نوشتند و حقایق را روشن کردند با اینکه بخش عظیمی از آثار ابن سینا در حمله مغولان به شهر اصفهان سوخت و از بین رفت اما بازهم صدها رساله علمی و کتاب -که امروز کلید قفل همه علوم بشر است- از این انسان مؤمن باقی مانده، بنابراین دنیا امروز سر سفره بوعلی نشسته است.

رساله‌های بوعلی در حوزه‌های فلسفه، عشق، موسیقی، هوا، نجوم و ... بسیار است واقعاً ما که مسئول بنیاد علمی فرهنگی ابوعلی سینا هستیم به دلیل اینکه هیچ بودجه‌ای به ما تعلق نمی‌گیرد خودمان شرمنده ایشان هستیم.

یکی از مشکلات ما این است که دنیا بوعلی را از نگاه طب می‌شناسد اما ما باید بوعلی را از همه زوایا از فقه و تفسیر و فلسفه گرفته تا منطق، عرفان، هوا و فضا و ...دریابیم مگر اینکه علومی امروز باشد که در زمان او مطرح نبوده باشد.

کارهایی البته ما هم با دست خالی انجام داده‌ایم در این مدت یادواره‌ها و کنگره‌های ارزشمندی در معرفی شخصیت بوعلی و آثار او به سهم خود برگزار کردیم، اگر این بنیاد به اندازه نیازش تأمین اعتبار می‌شد خیلی از نوشته‌های بوعلی امروز در دسترس عموم جهانیان بود، آن زمان یک انقلاب بزرگ رخ می‌داد.

البته ما در کشورهای دیگر از جمله چین، ازبکستان، روسیه و آلمان در کنگره‌هایی درباره ابن سینا شرکت کردیم، همه در برابر عظمت شخصیت این مسلمان شیعه‌مذهب خاضع هستند، حتی نمونه بسیاری از این نکوداشت‌ها را در ایران نداشتیم، ما هم کم‌لطفی‌ها و جفاهایی در حق او به عنوان یک ایرانی در مدفن شیخ الرئیس داشته‌ایم.

*چرا برای تأمین بودجه بنیاد بوعلی تلاشی صورت نمی‌دهید؟

-واقعیت امر این است که برخی تشکل‌های علمی مثل بنیاد صدرا که آیت الله سیدمحمد خامنه‌ای در آن فعال هستند هم در پایتخت هستند و هم فارغ بال این مسائل را پی می‌گیرند متأسفانه ما هم از مرکز دور هستیم و هم نماینده رهبری و امام جمعه و هزار کار دیگر بر دوشمان است، منتها آقایان مسئول مثل وزیر فرهنگ و ارشاد و مجلسی‌ها و دیگران باید به کمک ما بیایند تا بتوانیم با وجود همه این مشاغل این بنیاد را سرپا نگه داریم، من بارها پیشنهاد کرده‌ام که ما هم مثل بنیاد صدرا کار را به یک انسان فاخر ارزشمند و عاشق بوعلی بسپاریم تا ادامه پیدا کند. البته ما عاشق هستیم و از فعالیت هم مضایقه نداریم اما دستمان خالی است.

800 نسخه مکتوب و چاپی درباره بوعلی سینا جمع آوری شده است

اینطور برخی رسائل بوعلی به دلیل تأمین نشدن شرایط مالی جا مانده است باید تمام آثار علمی نفیس، خطی و غیر خطی بوعلی از تمام کتابخانه‌های دنیا نسخه برداری شود البته تا الان 800 نسخه جمع‌آوری شده براساس طرح جامعی که ما برای گردآوری آثار مکتوب و چاپی بوعلی تصویب کردیم منتها این طرح یک ماه و یک سال به نتیجه نمی‌رسد ما نیازمند بودجه هستیم تا آثار داخلی و خارجی را جمع کنیم.

بسیاری از این نسخ مربوط به عصر خود ابن سینا است، تلاش داریم تا همدان را به پایگاه ابن سینا پژوهی جهان تبدیل کنیم این طرح بودجه کلان می‌خواهد با این حال ما کارمان را شروع کرده‌ایم مثلا درباره مقالات عربی و فارسی تا به حال 500 مقاله جمع کردیم و بیشتر هم خواهد شد.

*چه طرح‌های دیگری در دست کار دارید؟

طرح‌های دیگری نیز برای چاپ آثار ابن سینا در دست داریم مثلا الان تصحیح انتقادی قانون یک و دو را زیر چاپ داریم که قول انتشار آن را در سال جاری می‌دهیم، یک طرحی هم در زمان ریاست غلامرضا اعوانی در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه با همکاری ریاست جمهوری آغار کردیم که متأسفانه در این دوره متوقف شد الان خیلی پژوهش‌ها و کتاب‌شناسی‌های آن از گذشته انجام شده است.

*امروز با چه آسیب‌هایی برای معرفی و شناساندن شخصیت‌های علمی و فلسفی مواجه هستیم؟

یک حادثه خیلی بدی که رخ داده این است که چهره‌های فاخر اسلام و شیعه توسط عده‌ای تخریب شده و یکی از چهره‌های تخریب شده همین انسان متعالی بوعلی سینا است. یکی از کارهایی که باید صورت بگیرد این است که چهره‌های واقعی شخصیت‌ها را بازسازی کنیم.

یادم می‌آید یک زمان روحانی در همدان به من گفت از زمانی شما به همدان آمده‌اید ما برای بوعلی فاتحه می‌خوانیم! یعنی تا این حد حتی در داخل کشور و شهر همدان چهره او تخریب شده بوده، بنابراین این طبیعی است اگر ما به هر شخصیتی با نگاه غرض ورزی و بغض نگاه کنیم آثارش نیز برایمان بی فایده است، باید همه نظریات علمی بوعلی را به بحث بگذاریم و کسی هم نمی‌تواند ادعا کند که همه نظریات او به حق بوده خود ملاصدرا برخی نظرات بوعلی را به چالش کشانده است جهان طب هم امروز بسیار پیشرفت کرده است اما این دلیل نمی‌شود که او عالم بزرگی نباشد.

اگر بنیاد بتواند همه آثار بوعلی را از سراسر دنیا جمع کند حال باید دانشمندان سراسر جهان نظریات او را تجزیه تحلیل کنند خدا را شکر امروز در بازسازی شخصیت علمی، معنوی، انسانی و شیعی بوعلی کار شده و نگرش‌ها تغییر کرده است.

اول شهریور؛ مراسم ادای احترام به ابن سینا برگزار می‌شود

به مناسبت بزرگداشت بوعلی هر ساله ادای احترام به مقام شامخ او در همدان با حضور دانشجویان فارغ التحصیل پزشکی و مسئولان کشوری برگزار می‌شود این مراسم امسال نیز برپا می‌شود و سوگندنامه‌های پزشکی در مزار بوعلی قرائت می‌شود بنابراین تلاشمان این است که در روز تولد ابن سینا همه نگاه‌ها در کشور به سمت همدان باشد این مستلزم زمان است همایشی نیز امسال با موضوع گیاهان دارویی و طب سینوی فراخوان کرده بودیم که برگزار می‌شود.

یک نکته دیگر که باید یادآور شوم این است که در جایی خواندم بوعلی در سه روز قرآن ختم می‌کرد، این در حالی است که بسیار تلاش شد چهره معنوی او تخریب شود و حتی او را به شرابخواری متهم کردند! بوعلی پیش از فیلسوف بودن، یک طبیب، گیاه‌شناس و شیمی‌دان و فیزیک‌دان تمام عیار است.

زمانی یک روحانی در همدان مهمان بود، سر سفره بحث شد به من گفت بوعلی مشروب می‌خورد و از من می‌پرسید که شما برای او فاتحه می‌خوانید؟!

من مسئله را با عارف بزرگ علامه حسن زاده آملی مطرح کردم ایشان گفت که شیخ الرئیس رساله‌ای نوشتند به نام رساله عهد که در آن آورده، من عهد کردم شوخی نکنم برای اینکه شوخی پشتوانه حقیقت ندارد، آن وقت کسی که آنقدر مقید است در برابر خدا یک شوخی نکند این فرد شراب خواری می‌کند؟

امیدواریم روزی برسد که همه جهان عاشقانه او را بشناسند چرا که دنیای غرب و شرق مدیون بوعلی سینا هستند.