منطق تأثیر دعا در عالم چگونه است؟

عقیق:کتاب «حتی مطلع الفجر» رساله‌ای است «حکمی - قرآنی» در تبیین ماهیت و جایگاه وجودشناختی لیلة القدر است که به تازگی و هم زمان با ماه مبارک رمضان و فرا رسیدن شب‌های قدر انتشارات حکمت آن را منتشر کرده است.

این کتاب حاصل سه جلسه درس گفتارهای حسین غفاری استاد فلسفه دانشگاه تهران است که در سال 1388 در جمعی  از دوستان ایراد شده است. البته این جلسات با نیت شرح و تفسیر نکات حکمی و معارفی موجود در ادعیه مشهور ماثوره از ساحت ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین تشکیل شد و در همین راستا این دعاها و زیارت‌ها تفسیر شده است.

در مقدّمه این جلسات که در ماه شعبان سال 1388 برگزار شد به مدت شش جلسه دربارهٔ مطلق دعا در دو بخش بحث شده است، بخش اول به تبیین جایگاه وجودشناسانه دعا در نظام اسباب و مسببی عالم پرداخته شده و در بخش دوم خصوصیات عام ادعیه شیعی و اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به مناسبت ورود به ماه مبارک رمضان، مدت سه جلسه به تفسیر ماهیت لیلة القدر و نقش وجودی آن در جهان بینی الهی قرآنی و شیعی و اهمیت آن از نظر نقش و موقعیت انسان در نظام هستی پرداخته شده است که مطالب این کتاب را تشکیل می‌دهند.

در این کتاب به سوالات بسیاری درباره شب قدر و مفهوم دعا کردن پاسخ داده شده است و اگر می خواهید بیشتر از گذشته قدر شب قدر را بدانید به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما این کتاب را در دست بگیرید و عمیق‌تر و از زاویه فلسفی به این پدیده بی‌نظیر در عالم هستی نگاه کنید و مطمئن باشید بسیاری از پاسخ پرسش‌های خود را نه تنها درباره شب قدر بلکه درباره دعا کردن، قرآن کریم و اینکه چه طور مقدرات در این شب تعیین می‌شود، در این کتاب خواهید یافت.

**شب قدر، شب منزلت و موقعیت انسان

در بخشی از کتاب می‌خوانیم:

 ارتباط بحث لیلة القدر و بحث دعا در این است که این شب، شب انسان است؛ یعنی اگر بخواهیم لیلة القدر را صرف نظر از اصطلاحات اسلامی به مردم دنیا معرفی کنیم؛ مثلاً اگر کسی بپرسد شما در این شب چه کار می‌کنید و برنامه‌تان چیست؟ اگر بخواهیم با یک بیان عمومی جواب بدهیم باید بگوییم این شب، شب منزلت و موقعیت انسان است و این مسئله یکی از شاهکارهای فرهنگ اسلام است. حال اگر از این دید نگاه کنیم که در عالم یک نظام مستحکم و منسجمی بر اساس قانون علت و معلول وجود دارد که همهٔ دانشمندان، حکما و فیلسوفان نیز بر همین عقیده هستند، با چنین وضعیتی توجیه مسئله دعا و از آن مشکل‌تر بحث لیلة القدر و خصوصا دعا در این شب چگونه قابل توجیه است؟ از طرفی در مکاتب و ادیان دیگر نیز بحث دعا مطرح است اما آنها نسبت به مسئله‌ای با عنوان لیلة القدر بیگانه هستند.

یک مشکل اساسی که در بحث دعا مطرح است این است که یعنی چه که انسان دعا کند و عالم تغییر کند؟ به عبارت دیگر منطق تأثیر دعا در عالم چگونه است؟ این چه عالمی است که نظامش با دعای من و شما تغییر می‌کند؟ آیا خداوند در مقابل ما حالت انفعالی دارد؟ اینکه محال است، چون خداوند عالم را از ازل خلق کرده و عالم و تمام کائنات و همه حوادث را با مشیت خود تقدیر می‌نماید. پس چگونه دعای من و شما در عالم اثر می‌کند؟ طرح این سؤال در پیروان همه ادیان مشترک است. حال اگر کسی نتواند جواب بدهد می‌گوید ما دعا می‌کنیم و خداوند دعای ما را به اجابت می‌رساند. این جواب، پاسخی منطقی نیست و سائل را اقناع نمی‌کند و لذا می‌پرسد که نظام عالم چگونه است و چگونه خداوند از دعای ما منفعل می‌شود؟ اما بالاخره همه ادیان به این مسئله اعتقاد دارند و همه انسانها معتقدند که خداوند حداقل بعضی از دعاها را اجابت می‌کند...»

نویسنده این کتاب یعنی حسین غفاری پژوهشگر ایرانی حوزه فلسفه و دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تهران است. او در زمینه فلسفه از شاگردان شهید مرتضی مطهری بوده و دروس حوزوی غیر فلسفی را نیز نزد بعضی علمای دینی تهران همچون سید محمدمهدی بجنوردی فراگرفته است...

انتشارات حکمت کتاب «حتی مطلع الفجر» با زیر عنوان تبیین جایگاه وجود شناختی لیلة القدر را در 104 صفحه با قیمت 10هزار تومان منتشر کرده است. علاقه مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند با تلفن66461292 تماس بگیرند.

منبع:فارس