نگاهی به سیر مطالعاتی امام علی(ع)

*کتاب فروغ ولایت

کتاب فروغ ولایت، تالیف آیه الله جعفر سبحانی و توسط انتشارات موسسه امام صادق روانه بازار نشر شده است. این کتاب مشتمل بر دوران های مختلف زندگی حضرت علی(ع) می باشد که عبارتند از: 1 ـ از ولادت تا بعثت، 2 ـ از بعثت تا هجرت، 3 ـ از هجرت تا رحلت پیامبر، 4 از رحلت پیامبر صلی الله علیه و اله تا خلافت، 5 ـ از خلافت تا شهادت؛ بخش های کتاب بر مبنای دوره ‏های فوق می ‏باشد؛ و تلاش مولف بر این بود که از هر نوع مبالغه و حدس های بی اساس دوری نماید و مصادر و مآخذ را تا جائی که برای نوع خوانندگان فارسی زبان ملال آور نباشد بیان کند. کتاب حاضر همان طور که ذکر شده است، تاریخ و زندگی عادی و شخصی امام علی (ع) را ترسیم می کند ولی فصول دیگر از زندگی آن حضرت، همچون: علم و دانش، زهد و پارسایی، فضایل و مناقب، خطبه ها و خطابه ها، رسائل و نامه ها، پند ها و کلمات قصار، احتجاجات و مناظرات، اصحاب و یاران ایشان و سرگذشت آنان، معجزات و کرامات، و ... در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است. این کتاب با توجه به حالت داستانی و استفاده از منابع معتبر، برای شروع و آغاز سیر مطالعاتی امام علی، گزینه مناسبی خواهد بود.

*کتاب گزیده دانش نامه امیرالمومنین

 کتاب گزیده دانش نامه امیرالمومنین، که توسط موسسه دار الحدیث و با نظارت محمد محمدی ری شهری، تدوین و سامان یافته است، تلفيقى از دو كتاب موسوعة الإمام علىّ عليه السلام و دانش نامه امير المؤمنين عليه السلام است، این کتاب، متناسب با نياز فارسى زبانان آماده سازى شده است، این کتاب، در واقع، ويرايش جديدى از هر دو نسخه عربى و فارسى كتاب را در خود دارد. از مزيّت هاى اين اثر، مقابله مجدّد متن عربى با منابع، اِعراب گذارى كامل متن عربى، بازنگرى ترجمه و بازبينى ويرايش متن فارسى است. به علاوه ، متن عربى و فارسى، در كنار هم عرضه شده اند و اين، امكان مطالعه هم زمانِ هر دو متن را براى استفاده كنندگان، فراهم مى سازد. کتاب گزیده دانش نامه امیرالمومنین، برای طلاب و دانشجویان محترم، گزینه مناسبی برای مطالعه خواهد بود. و در صورت اشتیاق به آگاهی در مساله ولایت و آشنایی بیشتر با احادیث امامت، می توانید به کتاب دانش نامه امیرالمومنین علی بن ابیطالب که در 14 جلد منتشر شده است، مراجعه کنید.

*کتاب دانشنامه امام علی

 کتاب دانشنامه امام علی، در 13 جلد و توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است. این کتاب مرجع، مجموعه‌ای کامل و بی نظیر برای محققان تاریخ و سیره أمیرالمؤمنین علیه‌السلام که در شش هزار صفحه و دوازده جلد، با همکاری مبرّزترین مورخان معاصر همچون آیت‌الله جوادی‌آملی، علامه عسکری، سیدجعفر مرتضی عاملی، استاد شهیدی، حجج اسلام دوانی، جعفریان، جاودان و ... زیر نظر حجت‌الاسلام علی‌اکبر رشاد تألیف شده است.

 دانشنامه امام علی که برای چندمین بار، تجدید چاپ شده، و برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی، برترین پژوهش دینی ایران، برگزیده کتاب سال حوزه و همچنین کتاب سال ولایت می‌باشد، گزینه مناسبی برای محققان و پژوهشگران علوم اسلامی در زمینه امامت و شبهات ولایت امیرالمومنین، خواهد بود.

نکته مهم اینکه این کتاب مرجع، صرفا جمع‌آوری مطالب تاریخی نیست، بلکه چینش موضوعات و نقل و تحلیل مباحث مربوطه، مبتنی بر دیدگاه‌های خاص تاریخی و اعتقادی شیعه است. این مجموعه ارزشمند که شامل یکصد و سی مدخل اصلی و حدود سه هزار مدخل فرعی است و بیش از دویست محقق در تألیف آن همکاری داشته‌اند. موضوعاتی همچون: حکمت و معرفت، مبدأ و معاد، نبوت و امامت، اخلاق و سلوک، و همچنین مباحث بسیار مبتلابه حقوق، سیاست و اقتصاد در سیره و دیدگاه أمیرالمؤمنین علی‌ علیه‌اسلام در این کتاب بررسی شده است.

 *کتاب زندگی نامه تاریخی امام علی

 کتاب زندگی نامه تاریخی امام علی، گزارشی است تاریخی از زندگی حضرت امیرمومنان علی (ع). در این اثر مجموعه گزارش هایی که در منابع تاریخی از حضرت امیر وجود دارد، جمع آوری شده است و البته مواردی که با دیدگاه های شیعی ناسازگار بودند نیز مشخص و بررسی شده اند. در این کتاب زندگی حضرت علی به سه دوره تقسیم شده است، دوره پیامبر (ص)، دوره خلفای سه گانه و دوره حکومت حضرت علی (ع). کتاب، توسط علی کریمی تالیف و از سوی موسسه شیعه شناسی منتشر شده است.

*کتاب الصحیح من سیره الامام علی

 کتاب الصحیح من سیره الامام علی، به قلم علامه محقق سید جعفر مرتضی عاملی در ۲۰ جلد به زندگی نامه و سیره عملی مولای متقیان حضرت علی ابن ابی طالب می پردازد. هم اکنون استاد سيد جعفر مرتضي يکي از بزرگترين مورخان شيعي در گرايش تاريخ صدر اسلام است که مي‌توان از شخصيت او به عنوان يکي از عوامل اصلي احياي تاريخ در حوزه‌هاي علميه ياد کرد.

علامه سید جعفر مرتضی، با وارد کردن مباحث اجتهادي و روش استنباطي در تاريخ، پژوهشی جديدي به روي علاقمندان به کارهاي تاريخي خصوصا دوستداران تاريخ پيامبر و اميرالمومنين بازگشوده است. این کتاب در زمره مهم ترین کتاب های تحقیقی با نگاه تاریخ اجتهادی، قرار گرفته است و امید است ان شا الله در آینده نزدیک به زبان فارسی نیز ترجمه شود.

این کتاب، تجزیه و تحلیلی از سیره زندگانی امام علی(ع) در ابعاد مختلف شخصیتی آن حضرت است. نویسنده در این نوشتار با استناد به رویدادهای گوناگونی از فرازهای مختلف زندگانی امیرالمومنین(ع) ازجمله: حوادث زندگی، نامه‌ها، سخنرانی‌ها، حكمت‌ها، قضاوت‌ها، مناظره‌ها، احكام حكومتی، جنگ‌ها، برخوردها و گفت‌وگوها، كوشیده است زوایای بی‌انتهای شخصیت آن امام(ع) و سیره زندگی آن حضرت را معرفی و تبیین نماید و هم‌چنین، پرده از برخی ابهامات و اتهامات تاریخی نسبت به وی بردارد. هم‌چنین، در این اثر توجه به سیره امام متقین در زمان حضور پیامبر اعظم(ع) نیز مورد توجه پژوهش‌گر بوده است.

 *کتاب سبک زندگی امام علی در خانواده

  با توجه به اینکه خانواده امام علی(ع) به شمول خود آن حضرت و حضرت زهرا (س) و امام حسن و امام حسین علیهما السلام تنها خانواده ای است در اسلام که تمام اعضای آن معصوم بودند، سبک زندگی آن بزرگواران سرمشق مطمئن برای خانواده هایی است که می خواهند پاک زندگی کنند و یک زندگی پاک و خدا پسندانه داشته باشند. کتاب سبک زندگی امام علی در خانواده، اثر سیدمحمد احسانی می باشد که توسط نشر زائر، منتشر گردیده است.

فضائل، مناقب و اختصاصات امام علی

*کتاب اولین میراث مکتوب در فضائل امیرالمومنین

 این کتاب، مطالبی از کتاب «اسرار آل‌محمد» سلیم بن قیس هلالی، پیرامون «فضایل امیرالمومنین»(ع) است. محقق، در این اثر تلاش نموده تا فضایل امام علی(ع) را در نخستین میراث مکتوب اسلام واکاوی نماید. از این جهت وی کتاب اسرار آل‌ محمد نوشته‌ سلیم ‌بن قیس هلالی را انتخاب نموده و بر این اعتقاد می‌باشد که کتاب سلیم بن قیس، بارها توسط امامان مورد تایید قرار گرفته است. در انتخاب احادیث سعی شده تا آن‌چه به مناقب امیرالمومنین(ع) اختصاص داشته، چه در آیات قرآن و چه در کلام رسول خدا(ص) از آغاز خلقت نورانی حضرت تا دوران زندگی در دنیا و فضایل آن حضرت در قیامت گزینش شود. همچنین مناقب آن حضرت در رابطه با انسان‌ها، ملائکه، انبیاء و ادیان دیگر و نیز احتجاجاتی که با فضایل آن حضرت انجام گرفته و اقرارهای دشمنان در این ‌باره از کتاب سلیم اخذ شده است. این کتاب، به وسیله محمدباقر انصاری، تحقیق و توسط انتشارات دلیل ما، به بازار عرضه گردیده است.

*کتاب امام علی در آینه معراج

 اين كتاب به تبيين مجموعه‌اي از سخنان حضرت علي(ع) درباره معراج پیامبر اسلام، همراه با روايات متعددي از فرمايشات اهل‌بيت(ع) پرداخته است. در ميان احاديث و روايات گوناگون اين اثر مباحثي نظير بررسي حديثي، سندي و رجالي معراج نيز با استناد به منابع معتبر ديني، ديده مي‌شود. این کتاب، اثر علیرضا زکی زاده می باشد که توسط انتشارات زائر، منتشر و به علاقمندان امامت و ولایت علی، تقدیم می گردد.

*کتاب اوصاف امیرالمومنین

 این اثر به شیوه دائره‌المعارفی نام، القاب و اوصاف و فضایل امام علی(ع) را گردآوری كرده و برای هر یك از آن‎ها مدخلی در نظر گرفته است. این اوصاف و القاب از منابع حدیثی چون بحارالانوار، موسوعه امام علی(ع)، مناقب آل ابیطالب و سایر منابع رجالی و حدیثی استخراج شده است. این كتاب به شیوه الفبایی و در حرف «آ» این عناوین: آصف الامه‌، الآمر بالعدل، آیه‌‌الله العظمی و آیه‌‌الحق دیده می‎شود. ابوالائمه، ابوتراب، ابوالشهدا، احق المسلمین بالخلافه‌، ازهد الناس، اصحابه الابرار، اصدق الناس، افضل الاتقیاء و امام الحق نمونه‎های اندكی از القاب گردآوری شده در حرف الف است. حرف «ب»، «ت»، «ث»، «ج»، «ح» و «خ» خود مشتمل بر القاب و اوصاف متنوع دیگری است كه عناوینی چون باب الایمان، باب الحكمه، باب الیقین، بیت الله، تاج العارفین، ثارالله، جامع العلم، حجت‌الله و خیرالبشر در آن دیده می‎شود. نویسنده به همین سبك و سیاق بقیه اسامی و القاب امام علی را ذیل سایر حروف الفبا تا «ی» دسته‎بندی كرده است. مولف این کتاب، احمد سعیدی، می باشد که توسط انتشارات مسجد جمکران به بازار عرضه گردیده است.

شایسته است با مطالعه این کتاب و نامگذاری فرزندان، به اسامی و القاب امام علی، بر محبت باطنی خویش به خاندان اهل بیت، پافشاری نمایید. و از انتخاب اسامی بی مسما و دور از حقیقت اسلامی، پرهبز شود.

*کتاب یگانه مولود کعبه

 کتاب یگانه مولود كعبه، به تحقیق حسینعلی عربی و انتشار موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، حاوی مطالبی درباره حضرت علی (ع) است. در این كتاب طی هشت فصل حدیث ولادت حضرت علی (ع) در مكه مكرمه بررسی و تشریح می‌شود و طی آن، نگارنده با استناد به احادیث و روایات متعدد اهل سنت و شیعه، تواتر حدیث شریف ولادت را اثبات می‌كند.كتاب با شرح مختصری از زندگی مولف آغاز می‌شود، سپس این مباحث فراهم می‌آید: شهرت حدیث ولادت در میان مسلمانان"، "حدیث ولادت در نظر محدثان"، "حدیث ولادت در نظر نسب‌شناسان"، "حدیث ولادت در نظر مورخان"، "حدیث ولادت در نظر شعرا"، "اجتماعی بودن حدیث ولادت "و ... .

بخش دوم معرفی کتاب و سیر مطالعاتی امام علی در روزهای آتی منتشر خواهد شد ان شا الله.