شرک آن است که در کنار خدا به خدای دیگری نیز معتقد باشید یا آن را همسان خدا بدانید. قرآن، علت گمراهی مشرکان را همین امر دانسته است.
عقیق: از نظر شیعه، عبادت در اصطلاح، صرف خضوع و تسلیم نیست؛ بلکه باید این خضوع و
تسلیم در برابر موجودی باشد که اعتقاد به ربوبیت و الوهیت او داشته باشیم و
در غیر این صورت آن عمل را عبادت نمی گویند. مثلا انسان در برابر والدین و
علما خضوع دارد. در برابر مؤمنین خضوع و خشوع دارد. و اینها شرک نیست.
ولی
توحید عبادی در نظر وهابیت، به معنای لغوی گرفته شده است. صرف خضوع و
خشوع. طبق این تعریف بسیاری از مسلمانان کافر به حساب می آیند. زیرا در
مقابل والدین، علما و بزرگان خضوع و خشوع دارند. گرد قبر پیامبر (ص) می
چرخند و در مقابل حضرت (ص) تواضع نشان می دهند.
در مورد شرک در عبادت،
وهابیت تعریفی برای عبادت آورده اند که هر نوع خضوع در برابر انبیاء و حتی
طلب شفاعت و حاجت و زیارت قبور انبیاء را شرک تعریف کرده اند. از نظر آنها
توسل و شفاعت و قسم و نذر و قربانی و زیارت و تبرک جستن به اولیای الاهی
مهمترین مظاهر شرک و پرستش غیر خداوند است.
در حالی که شیعه شفاعت و
زیارت را شرک نمی داند. زیرا شرک در جایی است که اعتقاد به دو واجب الوجود
باشد. فردی اعتقاد داشته باشد که خدا و پیامبرش به صورت مستقل، مؤثر در
عالم هستند؛ این شرک است. زیرا برای تدبیر عالم اعتقاد به فرد دیگری دارد.
اما
اگر کسی انبیاء را واسطه درگاه الاهی دانسته و آنان را مؤثر در این عالم
بداند؛ ولی بگوید به اذن خداوند تأثیر گذارند نه به صورت مستقل، در این
صورت عمل او نه تنها شرک نیست؛ بلکه بهترین مصداق و نمونه توحید است. خود
قرآن نیز فرموده است: «وسیله به درگاه الاهی اخذ کنید؛ وَ ابْتَغُوا
إِلَیهِ الْوَسیلَة»(1) در حالی که شرک، همتا قرار دادن برای
خداوند است؛ یعنی خدا و پیامبر (ص) به صورت مستقل در عالم تأثیرگذار باشند.
آنچه
بیش از همه در قرآن طرح و نقد شده شرک در عبادت است. بدان دلیل که در عصر
نزول قرآن بیشتر مردم، گرفتار این نوع شرک بودند و نوعا یگانگی ذات و وحدت
خالق و تا حدی توحید ربوبیت را قبول داشتند. مشرکان معتقد بودند که بت ها
در عالم به صورت مستقل، تأثیرگذارند.
از دیدگاه قرآن، شرک آن است که در
کنار خدا به خدای دیگری نیز معتقد باشید یا آن را همسان خدا بدانید. قرآن،
علت گمراهی مشرکان را همین امر دانسته است: «تَاللّهِ اِن کُنّا لَفی ضَللٍ
مُبین اِذ نُسَوّیکُم بِرَبِّ العلَمین؛ به خدا سوگند، ما در گمراهی
آشکاری بودیم که شما خدایان دروغین(بت ها) را با خدا یکسان قرار می
دادیم»(2)
آیا از میان مسلمانان کسی هست که رسول خدا(ص) یا اولیای الاهی را همسان خداوند قرار دهد؟! مسلمانان
معتقدند: «مَن ذَا الَّذی یَشفَعُ عِندَهُ اِلاّ بِاِذنِهِ»(3) پیامبر اگر شفاعت هم کند؛ با اذن و اجازه پروردگار است.
پی نوشت ها:
1_(مائده، 35)
2_(شعرا: 97، 98)
3_(بقره، 255)
منبع: حوزه
211008
