عبرت‌ها و دلیل‌ها بر صانع عالم

عقیق

و هر چیزی را برای مصلحتی قرار داده، و انسان به منزله کسی است که این خانه را به او بخشیده‌اند و آنچه در آن است به او واگذاشته‌اند، و انواع نباتات را برای منافع او مقر داشته‌اند، و انواع حیوانات را به جهت مصالح او آفریده‌اند.

پس انتظام این امور و اتساق احوال، دلیل واضح است بر انکه عالم مخلوق است به تقدیر و حکمت و نظام و مصلحت، و برآنکه خالق همه یکی است که این اصناف مخلوق را با یکدیگر الفت داده، بعضی را به بعضی مربوط و محتاج گردانیده، جل قدسه و تعالی جده و کرم و جهه و لا اله غیره تعالی عما یقول الجاحدون و جل و عظم عما ینتحله الملحدون.

مترجم گوید که: این دلیل که در آخر کلام امام(ع) به آن اشاره شد اقوی دلیل توحید است، زیرا که چون انتظام اجزای عالم و ارتباط آنها به یکدیگر و احتیاج هریک به دیگری معلوم شد، ظاهر شد که همه لازم یکدیگرند، و به برهان ثابت شده است که متلازمان یا می‌باید احدهما علت دیگری باشند یا هر دو معلول یک علت باشند، و چون اجزای عالم همه ممکنند و به علت محتاجند باید که همه به یک علت منتهی شوند؛ و ایضا عقل به وجدان خود حکم می‌کند که علت یک نظام شخصی یک کس می‌باشد و اگر در خانه‌ای دو کد خدا باشد احوال خانه مختل می‌شود، چه جای این عالم کبیر؛ و ایضاً عالم کبیر نظیر عالم صغیر است که انسان باشد، و هرچه در عالم کبیر است در عالم صغیر نظیر آن هست؛ و چنانچه بدیهه حکممی کند که در بدن انسان دو نفس مدبر نیست، همچنین حکم می‌کند که در این عالم دو مدبّر نمی‌تواند بود؛ و در تطبیق اجزای عالم صغیر بر عالم کبیر از آن اول عبرتها کتابها نوشته شده و این ترجمه گنجایش ذکر آنها ندارد.

پی نوشت:

کتاب دانستنیهای شگفت انگیز خلقت – ص 18
ترجمه علامه مجلسی

منبع:تسنیم