بزرگواراني که درجوارپدرامام زمان آرميده اند

بزرگواراني كه در سامرا مدفون هستند عبارتند از: امام هادي(ع) ، امام حسن عسكري (ع) ، سيدمحمد فرزند امام هادي(ع)، نرگس خاتون ( مادر امام زمان، سمانه ( مادر امام هادي)، حكيمه خاتون (س) دختر امام جواد (ع) و حديثه مادر امام حسن عسكري(ع).

عقیق:در اين تصوير قبري كه به صورت تكي قرار دارد، مزار حكيمه خاتون و سه قبر ديگر به ترتيب از چپ به راست يا پايين به بالا متعلق به امام علي النقي (عليه السلام)، امام حسن عسكري (عليه السلام) و نرجس خاتون، مادر امام زمان (عج الله تعالي فرجه الشريف) است؛ در حقيقت جهت قبله از راست به چپ بوده و مرقد مطهر امام بزرگتر رو به قبله و در ابتدا قرار گرفته، پشت سر ايشان امام بعدي؛ امام حسن عسكري (عليه السلام)، در پايين پاي ايشان حكيمه خاتون، دختر امام جواد (عليه السلام)، خواهر امام هادي (عليه السلام) و عمه امام حسن عسكري (عليه السلام) و بعد از قبر امام دهم، مزار همسر گرامي ايشان نرجس خاتون قرار دارد.

نرجس خاتون
نرجس خاتون، مادر بزرگوار حضرت ولي عصر(عج)، در 260 ق از دنيا رفت و در كنار قبر دو امام بزرگوار، داخل ضريح آن‌ها، به خاك سپرده شد. اين بانوي بزرگوار فرزند شيوعا، پسر قيصر روم، بود كه به عنوان كنيز به سامراء آمد و حكيمه خاتون او را به امام حسن عسكري بخشيد. نام اين بانو در روم « مليكا » بود و از نسب مادري به شمعون و همچنين حواريين حضرت مسيح مي‌رسيد. پس از پذيرش اسلام نام وي به « نرجس » تغيير يافت اما به نام‌هاي ديگري چون ريحانه، سوسن و صيقل نيز ناميده مي‌شد. اين بزرگوار پس از فوت، در خانه امام حسن عسكري در محل سكونت خويش، كنار امام دفن شد كه اكنون داخل ضريح مطهر امامين و پشت سر آن‌ها قرار دارد.

حكيمه خاتون
حكيمه خاتون، دختر بزرگوار امام جواد(ع) و عمه امام حسن عسكري(ع)، در دوران غيبت صغري به عنوان وكيل و نماينده حضرت مهدي (عج) بود. به هنگام رحلت امام جواد(ع)، او كه كودكي بيش نبود، تحت سرپرستي امام هادي(ع) قرارگرفت و در زهد و تقوا سرآمد زنان عصر خود شد. از افتخارات اين بانوي بزرگوار تربيت و سرپرستي نرجس خاتون، مادر امام زمان (عج)، بود. وي در 274ق وفات يافت و داخل خانه امام هادي(ع) دفن شد. اين بانو را در سمت پايين پاي امام عسكري (ع) و امام هادي (ع) به خاك سپردند .

حديثه، ام العسكري
مادر حضرت امام حسن عسكري(ع) را به سبب آن كه جده امام زمان است به « جدّه » ياد كرده‌اند. نام‌هاي اين زن با تقوا و زاهد، حديث، حديثه، سوسن، سليل و ريحانه بوده است. در متون از وي با عنوان « وكيل » يا « نماينده حضرت مهدي(عج) » ياد شده است. زيرا شيعيان از حكيمه خاتون، عمه امام حسن عسكري(ع)، در زمان غيبت صغري سؤال كردند كه اينك به چه كسي رجوع كنند. ايشان گفت: « به جدّه » ؛ يعني مادر ابي محمد(ع). مادر امام حسن(ع) تا 262 ق زنده بود. او را پس از فوت در آستان عسكريين، در خانه مسكوني خود، به خاك سپردند.

حسين بن علي
حسين فرزند امام هادي(ع) و برادر امام حسن عسكري(ع) است. او و امام حسن عسكري را « سبطين » مي‌خواندند. حسين به امامت برادر خود، امام حسن عسكري(ع)، ايمان داشت و از پيروان او بود. وي را از عابدان و زاهدان زمان خود دانسته‌اند. گويند صداي حضرت حجت شبيه صداي عمويش حسين بود. اين بزرگوار در پايين پاي مبارك امام هادي(ع) و عسكري(ع) دفن شده است.

ابوعبدالله جعفر بن علي
ابو عبدالله جعفر فرزند امام علي النقي(ع) است. او را پس از فوت، در خانه پدرش، همان جا كه امام هادي دفن است، به خاك سپردند.

سمانه بنت علي
سمانه يا سمانه مغربيه، مادر امام هادي(ع)، ملقب به « ام الفضل » و « سيده »، از زنان فاضل و زاهد روزگار بود كه بيشتر روزها را روزه داشت و شب‌ها به نيايش مي‌پرداخت. او در خانه امام هادي(ع) از دنيا رفت و درهمان جا، كنار فرزندش، دفن شد.

ابوهاشم جعفري
داوود بن قاسم فرزند اسحاق بن عبدالله بن جعفر بن ابي طالب و از نواده‌هاي جعفر طيار است. قبر او در داخل ضريح و آستان عسكريين قرار دارد. اين بزرگوار از مادر به محمد بن ابي بكر نسب مي‌برد زيرا مادرش، ام حكيم، دختر قاسم بن محمد بن ابي بكر است. او محضر پنج امام را درك كرد و از ياران امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادي(ع) و امام عسكري(ع) شمرده شده است.
به گفته «تقويم شيعه» حرم شريف امامان هادي و عسكري عليهما السلام در سامرا، قريب 13 بار در طول تاريخ به دست ناصبي‌ها تخريب شده و توسط محبان اهل بيت(ع) تجديد بنا شده است.