یکی از موضوعاتی که امیرمؤمنان علی (ع) پیوسته بر آن تاکید داشتند، علم گسترده جانشینان خویش در مسائل دنیوی و اخروی بود.
عقیق:در این باره صدوق با سند خود از شریح بن هانى نقل مى كند كه گفت: امیرمؤمنان علی (ع) از فرزند خود، حسن بن على (ع) پرسید: فرزندم؛ عقل چیست؟ عرض كرد: نگهدارى دلت، آن امانتى را كه به آن سپرده اى.
فرمود: دوراندیشى چیست؟ عرض كرد: آنچه را كه موقعیّت مناسب مىطلبد، انتظار برى و آنچه را كه در دسترس خودبینى، شتابان دریابى.
فرمود: سرفرازى چیست؟ عرض كرد: زیان دیده را، بار بردارى و مكارم اخلاق را، به سامان رسانى.
فرمود: گذشت و بزرگوارى چیست؟ عرض كرد: درخواست كننده را پاسخ در خور، گویى و بخشنده را عطا كنى.
فرمود: آزمندى و تنگ نظرى چیست؟ عرض كرد: هزینه اندك را، ولخرجى دانى و آنچه را انفاق كرده اى، از دست رفته پندارى.
فرمود: دزدى و چپاولگرى چیست؟ عرض كرد: اینكه كم دیگران را براى خود، جویى و ناچیز خود را از دیگران، باز دارى.
فرمود: زحمت و درد سر چیست؟ عرض كرد: به دامن كسى كه تو را ایمنى نبخشد، چنگ زنى و در آنچه تو را به كار نیاید، دیده دوزى.
فرمود: نادانى چیست؟ عرض كرد: پیش از توانمندى، بر موقعیّت مناسب چیزى، شتابزده بر آن بجهى و از پاسخى كه دانى، خوددارى ورزى؛ پسندیده یاورى است، آن سكوتى كه بیشتر جاها به یارى آید؛ هرچند سخنور باشى.
سپس امیرمؤمنان علی (ع)، رو به فرزند خود، حسین (ع) نموده، پرسید: فرزندم؛ سرورى چیست؟ عرض كرد: كارسازى، براى خویشان نمودن و جبران لغزش آنان را، بر عهده گرفتن.
پرسید: بىنیازى چیست؟ عرض كرد: اینكه آرزوهایت، كم باشد و به اندازه كفاف، خشنود باشى.
پرسید: فقر چیست؟ عرض كرد: طمع داشتن و سخت، نومید شدن.
پرسید: پستى چیست؟ عرض كرد: اینكه كسى، خود را نگهدارد و همسرش را، فرو گذارد. پرسید: حماقت و كودنى چیست؟ عرض كرد: اینكه با سرور خود، دشمنى ورزى و با كسى كه بر سود و زیان تو تواناست، بستیزى.
امیرمؤمنان علی (ع)، رو به حارث اعور نموده، فرمود: اى حارث! این حكمتها را به فرزندان خود بیاموزید، زیرا آنها در عقل و دوراندیشى و تدبیر آدمى، فزونى آورند.
پی نوشت ها:
1-شیخ صدوق، معانی الاخبار: 401.
2-علامه مجلسی، بحار الأنوار ج 72: 193.
منبع:قدس
211008
فرمود: دوراندیشى چیست؟ عرض كرد: آنچه را كه موقعیّت مناسب مىطلبد، انتظار برى و آنچه را كه در دسترس خودبینى، شتابان دریابى.
فرمود: سرفرازى چیست؟ عرض كرد: زیان دیده را، بار بردارى و مكارم اخلاق را، به سامان رسانى.
فرمود: گذشت و بزرگوارى چیست؟ عرض كرد: درخواست كننده را پاسخ در خور، گویى و بخشنده را عطا كنى.
فرمود: آزمندى و تنگ نظرى چیست؟ عرض كرد: هزینه اندك را، ولخرجى دانى و آنچه را انفاق كرده اى، از دست رفته پندارى.
فرمود: دزدى و چپاولگرى چیست؟ عرض كرد: اینكه كم دیگران را براى خود، جویى و ناچیز خود را از دیگران، باز دارى.
فرمود: زحمت و درد سر چیست؟ عرض كرد: به دامن كسى كه تو را ایمنى نبخشد، چنگ زنى و در آنچه تو را به كار نیاید، دیده دوزى.
فرمود: نادانى چیست؟ عرض كرد: پیش از توانمندى، بر موقعیّت مناسب چیزى، شتابزده بر آن بجهى و از پاسخى كه دانى، خوددارى ورزى؛ پسندیده یاورى است، آن سكوتى كه بیشتر جاها به یارى آید؛ هرچند سخنور باشى.
سپس امیرمؤمنان علی (ع)، رو به فرزند خود، حسین (ع) نموده، پرسید: فرزندم؛ سرورى چیست؟ عرض كرد: كارسازى، براى خویشان نمودن و جبران لغزش آنان را، بر عهده گرفتن.
پرسید: بىنیازى چیست؟ عرض كرد: اینكه آرزوهایت، كم باشد و به اندازه كفاف، خشنود باشى.
پرسید: فقر چیست؟ عرض كرد: طمع داشتن و سخت، نومید شدن.
پرسید: پستى چیست؟ عرض كرد: اینكه كسى، خود را نگهدارد و همسرش را، فرو گذارد. پرسید: حماقت و كودنى چیست؟ عرض كرد: اینكه با سرور خود، دشمنى ورزى و با كسى كه بر سود و زیان تو تواناست، بستیزى.
امیرمؤمنان علی (ع)، رو به حارث اعور نموده، فرمود: اى حارث! این حكمتها را به فرزندان خود بیاموزید، زیرا آنها در عقل و دوراندیشى و تدبیر آدمى، فزونى آورند.
پی نوشت ها:
1-شیخ صدوق، معانی الاخبار: 401.
2-علامه مجلسی، بحار الأنوار ج 72: 193.
منبع:قدس
211008
