حجت الاسلام والمسلمین دکتر رفیعی تأکید کرد؛
تقوا، بن مایه اصلی سیره زندگی همه معصومین(ع) و اهل بیت عصمت و طهارت است. ..
عقیق: این صفت در وجود شخصیت‌‌هایی که در محرم سال 61 هجری قمری همراه امام حسین(ع) بودند و در رکاب ایشان به شهادت رسیدند و در وجود همه اسیران کربلا که منزل به منزل به اسارت می‌گذشتند نیز تجلی ویژه دارد.
در بررسی جایگاه شخصیتی حضرت سجاد(ع) به عنوان قافله سالار کربلا و عمه جلیل القدرشان حضرت زینب(س)، با زوایای زیبایی از رفتارها و برخوردهای الهی مواجه می‌شویم که هر یک از این رفتارها برگرفته از تقوای الهی بی‌حد و حصری است که در وجود این دو بزرگوار متجلی شده و ما انعکاس آن را در رفتار سایر اسیران کربلا می‌بینیم. برای بررسی جایگاه تقوا در سیره زندگی کاروانیان عاشورایی کربلا، با حجت الاسلام والمسلمین دکتر ناصر رفیعی، استاد اخلاق و معارف اسلامی گفت‌و‌گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تقوا در سیره سیدالساجدین چه جایگاهی داشت و ایشان در آن شرایط دشوار اسارت برای غلبه بر دشمن از چه راهبردی بهره بردند؟
- تقوا در سیره زندگی امام سجاد(ع) مهم‌ترین رکن مبارزه با نفس و طاغوت است، چنانکه این شیوه زندگی در سیره سایر معصومین(ع) نیز همین گونه بوده و همه ائمه(ع) همچون نور واحدی یک مسیر را برای رسیدن به حق دنبال می‌کردند. سیدالساجدین(ع) در لحظات دشوار اسارت در دستگاه بنی امیه، نهایت اقتدار خود را با پیشه کردن صبر و استفاده از تقوای الهی به نمایش گذاشتند. آن حضرت در هر منزلی از منازل اسارت، از فرصت‌های عبادی برای توسعه دین و روشن کردن حقیقت شخصیت پدر بزرگوارشان امام حسین(ع) بهره می‌بردند. در حقیقت در آن شرایط دشوار اسارت، تقوا راهبرد مبارزاتی امام سجاد(ع) بود که البته به ظرافت تمام به سایر اسیران کربلا تسری یافت.
در آن شرایط دشوار استفاده از چه راهبردهایی تقوای الهی را در میان اسیران کربلا نشر داد؟
- نکته مهم در این پرسش این است که همراهیان امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) در سفر دشوار اسارت، افرادی بودند که تقوا در زندگی آنان جایگاه ویژه‌ای داشت؛ زیرا اگر ذره‌ای در اخلاص عمل آنان زنگاری وجود داشت، هرگز توفیق حضور و همراهی در کاروان حسینی نصیب آنان نمی‌شد. بنابراین اصل توجه همه اسیران کربلا به رهنمودهای امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) بود. آن‌ها پشت سر امام خود حرکت می‌کردند و اگر تقوا نبود، هرگز اذن همراهی امام برای آنان حاصل نمی‌شد.
حضرت زینب(س) چه جایگاهی در توسعه سلوک دینی در میان اسیران کربلا داشتند؟
- پرسش قابل تأملی است؛ زیرا راز ماندگاری نهضت سترگ و حیات بخش عاشورا در روشنگری‌ها، افشاگری‌ها و دفاع جانانه حضرت زینب(س) از ولایت، آن هم در شرایط دشوار اسارت است. آن حضرت با سیاست‌ها و نگاه الهی خویش، اول از همه دامنه تقوا را در میان جمع اسیران گسترش داد. حضرت زینب(س) با طرح شعار هیهات منا الذله امام حسین(ع)، پیام عاشورا را که برگرفته از درجه اعلای تقوای الهی است، در میان اسیران دل شکسته کربلا منتشر کرد و پس از آن هر یک از آنان به عنوان یکی از مهم‌ترین رسانه‌های انتشار حقیقت کربلا ایفای نقش کردند.
تاریخ در مورد نقش آفرینی‌های اسیران کربلا چه می‌گوید؟
- تمامی لحظات اسارت خاندان عترت پس از واقعه عاشورا، سرشار از حرکت‌ها و جنبش‌های روشنگرانه دینی است. در حقیقت همه اسیران همان طور که پیش از این اشاره کردم، رسانه هستند.
رسانه‌ای برای انعکاس تقوا و حق. حضرت رقیه(س) نخستین شخصیتی است که با شهادت خویش در مسیر دشوار اسارت، پیام عاشورا و حقانیت امام حسین(ع) را منتشر می‌کند و در کنار آن، نمایش‌دهنده اوج تقوا در این کاروان است که کاروانیان با وجود هجمه‌ها، رنج‌ها و مرارت‌های منزل به منزل اسارت، باز هم بر اخلاص تکیه دارند تا هرگز تسلیم دشمن نشوند.
پس تقوا به عنوان نیروی محرک اسیران کربلا، در اسارت بوده است؟
- بله همین طور است؛ زیرا یکی از برکات از دیدگاه رسول اکرم(ص) این است که فرمودند: «خصلتی است در تقوا که اگر در اختیار کسی باشد، عالم در اختیارش است.» یعنی دعایش مستجاب می‌شود. و در آن شرایط دشوار، دعای همه اسرا مستجاب شد و آنان سربلند شدند و هجمه‌ها و اهانت‌های دشمنان به خودشان بازگشت.
یادمان باشد اسیران کربلا همنشین‌هایی چون سیدالساجدین(ع) و زینب کبری(س) داشتند. حواسمان باشد که در این دنیا با چه کسانی همنشین می‌شویم؛ زیرا روح و جانمان تا ابدیت با آنان خواهد بود و یادمان باشد که خدا با اهل تقواست.
اهل تقوا حتی در دل افراد بد هم هیبت دارند، یعنی شمر، معاویه و یزید در مقابل امام حسین(ع) احساس حقارت می‌کردند، می‌گفتند حسین در دل‌ها جا دارد. همین ویژگی در وجود همه اسیران کربلا هم بود.
توجه به این آثار و برکات تقوا در کاروانیان کربلا، چه تأثیری در زندگی امروز ما دارد؟
- به نکته خوبی اشاره داشتید؛ چون تقوا حلقه گمشده امروز جهان تشنه حقیقت و معرفت است. اگر تقوا داشته باشیم، خداوند از گناهان کوچک و گناهان گذشته ما می‌گذرد. خداوند متعال وعده کرده که اهل تقوا را از گناه دور نگه می‌دارد و آن‌ها را به پرهیز از گناه توفیق می‌دهد. گناهان کوچک ما را می‌بخشد که گرد گناه بزرگ نگردیم. پس اگر تقوا بر روح ما غالب شد، از آمرزش و ثواب فوق‌العاده بهره خواهیم برد.
انسان متقی محبوب خدا می‌شود و شاهد این جمله هم شهدای کربلا هستند- که چون امام خویش را تنها نگذاشتند و اسیران کربلا هم توفیق همراهی امامی دیگر را داشتند- همه محبوب خدا هستند و با گذشت قرن‌ها از واقعه عاشورا نام این شخصیت‌های ارجمند همچنان زنده است.
چه کنیم که در بیراهه‌های دشوار زندگی، لحظه‌ای از تقوای الهی دور نشویم؟
- تأسی به کلام خدا و معصومین(ع) ما را در مسیر کسب تقوا یاری می‌کند. چنانکه خداوند متعال در این زمینه مي فرمايد: «در آن هنگام [قيامت] کساني که در دنيا با يکديگر دوست بودند، جملگي دشمن يکديگرند؛ مگر تقواپيشگان.» این آيه باز هم به انتخاب دوست و همنشین تأکید دارد، اگر در دنیا با دوستان تقوا داشته باشیم، ما هم در دایره تقوا خواهیم ماند و لازمه دوستي و رفاقت در دنيا، آن است که دوستان، يکديگر را در کارهاي خود ياري کنند. ما باید یاد کربلا و شهدا و اسرای این حرکت انسان ساز را همیشه زنده نگه داریم و با یادآوری حرکت انقلابی اسرای کربلا، برای صیانت از قیام عاشورا، به آن‌ها دست دوستی و مودت بدهیم و از خدا بخواهیم دست ما را تا قیامت از دامن خاندان عترت و پیروان صدیق آن‌ها کوتاه نکند. اگر دنبال افراد متقی باشیم، زندگی ما نیز الهی و معنوی می‌شود، از گناه دور می‌مانیم و آرامش معنوی همراه با یقین به عنایات پروردگار در تمام لحظه‌های زندگی مان توسعه خواهد یافت. در چنین شرایطی است که تقوا هرگز اجازه نمی‌دهد که از مسیر حق گمراه شویم و خدای نکرده در بیراهه‌های دشوار، درگیر گناه شویم.
منبع:قدس
211008
در بررسی جایگاه شخصیتی حضرت سجاد(ع) به عنوان قافله سالار کربلا و عمه جلیل القدرشان حضرت زینب(س)، با زوایای زیبایی از رفتارها و برخوردهای الهی مواجه می‌شویم که هر یک از این رفتارها برگرفته از تقوای الهی بی‌حد و حصری است که در وجود این دو بزرگوار متجلی شده و ما انعکاس آن را در رفتار سایر اسیران کربلا می‌بینیم. برای بررسی جایگاه تقوا در سیره زندگی کاروانیان عاشورایی کربلا، با حجت الاسلام والمسلمین دکتر ناصر رفیعی، استاد اخلاق و معارف اسلامی گفت‌و‌گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تقوا در سیره سیدالساجدین چه جایگاهی داشت و ایشان در آن شرایط دشوار اسارت برای غلبه بر دشمن از چه راهبردی بهره بردند؟
- تقوا در سیره زندگی امام سجاد(ع) مهم‌ترین رکن مبارزه با نفس و طاغوت است، چنانکه این شیوه زندگی در سیره سایر معصومین(ع) نیز همین گونه بوده و همه ائمه(ع) همچون نور واحدی یک مسیر را برای رسیدن به حق دنبال می‌کردند. سیدالساجدین(ع) در لحظات دشوار اسارت در دستگاه بنی امیه، نهایت اقتدار خود را با پیشه کردن صبر و استفاده از تقوای الهی به نمایش گذاشتند. آن حضرت در هر منزلی از منازل اسارت، از فرصت‌های عبادی برای توسعه دین و روشن کردن حقیقت شخصیت پدر بزرگوارشان امام حسین(ع) بهره می‌بردند. در حقیقت در آن شرایط دشوار اسارت، تقوا راهبرد مبارزاتی امام سجاد(ع) بود که البته به ظرافت تمام به سایر اسیران کربلا تسری یافت.
در آن شرایط دشوار استفاده از چه راهبردهایی تقوای الهی را در میان اسیران کربلا نشر داد؟
- نکته مهم در این پرسش این است که همراهیان امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) در سفر دشوار اسارت، افرادی بودند که تقوا در زندگی آنان جایگاه ویژه‌ای داشت؛ زیرا اگر ذره‌ای در اخلاص عمل آنان زنگاری وجود داشت، هرگز توفیق حضور و همراهی در کاروان حسینی نصیب آنان نمی‌شد. بنابراین اصل توجه همه اسیران کربلا به رهنمودهای امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) بود. آن‌ها پشت سر امام خود حرکت می‌کردند و اگر تقوا نبود، هرگز اذن همراهی امام برای آنان حاصل نمی‌شد.
حضرت زینب(س) چه جایگاهی در توسعه سلوک دینی در میان اسیران کربلا داشتند؟
- پرسش قابل تأملی است؛ زیرا راز ماندگاری نهضت سترگ و حیات بخش عاشورا در روشنگری‌ها، افشاگری‌ها و دفاع جانانه حضرت زینب(س) از ولایت، آن هم در شرایط دشوار اسارت است. آن حضرت با سیاست‌ها و نگاه الهی خویش، اول از همه دامنه تقوا را در میان جمع اسیران گسترش داد. حضرت زینب(س) با طرح شعار هیهات منا الذله امام حسین(ع)، پیام عاشورا را که برگرفته از درجه اعلای تقوای الهی است، در میان اسیران دل شکسته کربلا منتشر کرد و پس از آن هر یک از آنان به عنوان یکی از مهم‌ترین رسانه‌های انتشار حقیقت کربلا ایفای نقش کردند.
تاریخ در مورد نقش آفرینی‌های اسیران کربلا چه می‌گوید؟
- تمامی لحظات اسارت خاندان عترت پس از واقعه عاشورا، سرشار از حرکت‌ها و جنبش‌های روشنگرانه دینی است. در حقیقت همه اسیران همان طور که پیش از این اشاره کردم، رسانه هستند.
رسانه‌ای برای انعکاس تقوا و حق. حضرت رقیه(س) نخستین شخصیتی است که با شهادت خویش در مسیر دشوار اسارت، پیام عاشورا و حقانیت امام حسین(ع) را منتشر می‌کند و در کنار آن، نمایش‌دهنده اوج تقوا در این کاروان است که کاروانیان با وجود هجمه‌ها، رنج‌ها و مرارت‌های منزل به منزل اسارت، باز هم بر اخلاص تکیه دارند تا هرگز تسلیم دشمن نشوند.
پس تقوا به عنوان نیروی محرک اسیران کربلا، در اسارت بوده است؟
- بله همین طور است؛ زیرا یکی از برکات از دیدگاه رسول اکرم(ص) این است که فرمودند: «خصلتی است در تقوا که اگر در اختیار کسی باشد، عالم در اختیارش است.» یعنی دعایش مستجاب می‌شود. و در آن شرایط دشوار، دعای همه اسرا مستجاب شد و آنان سربلند شدند و هجمه‌ها و اهانت‌های دشمنان به خودشان بازگشت.
یادمان باشد اسیران کربلا همنشین‌هایی چون سیدالساجدین(ع) و زینب کبری(س) داشتند. حواسمان باشد که در این دنیا با چه کسانی همنشین می‌شویم؛ زیرا روح و جانمان تا ابدیت با آنان خواهد بود و یادمان باشد که خدا با اهل تقواست.
اهل تقوا حتی در دل افراد بد هم هیبت دارند، یعنی شمر، معاویه و یزید در مقابل امام حسین(ع) احساس حقارت می‌کردند، می‌گفتند حسین در دل‌ها جا دارد. همین ویژگی در وجود همه اسیران کربلا هم بود.
توجه به این آثار و برکات تقوا در کاروانیان کربلا، چه تأثیری در زندگی امروز ما دارد؟
- به نکته خوبی اشاره داشتید؛ چون تقوا حلقه گمشده امروز جهان تشنه حقیقت و معرفت است. اگر تقوا داشته باشیم، خداوند از گناهان کوچک و گناهان گذشته ما می‌گذرد. خداوند متعال وعده کرده که اهل تقوا را از گناه دور نگه می‌دارد و آن‌ها را به پرهیز از گناه توفیق می‌دهد. گناهان کوچک ما را می‌بخشد که گرد گناه بزرگ نگردیم. پس اگر تقوا بر روح ما غالب شد، از آمرزش و ثواب فوق‌العاده بهره خواهیم برد.
انسان متقی محبوب خدا می‌شود و شاهد این جمله هم شهدای کربلا هستند- که چون امام خویش را تنها نگذاشتند و اسیران کربلا هم توفیق همراهی امامی دیگر را داشتند- همه محبوب خدا هستند و با گذشت قرن‌ها از واقعه عاشورا نام این شخصیت‌های ارجمند همچنان زنده است.
چه کنیم که در بیراهه‌های دشوار زندگی، لحظه‌ای از تقوای الهی دور نشویم؟
- تأسی به کلام خدا و معصومین(ع) ما را در مسیر کسب تقوا یاری می‌کند. چنانکه خداوند متعال در این زمینه مي فرمايد: «در آن هنگام [قيامت] کساني که در دنيا با يکديگر دوست بودند، جملگي دشمن يکديگرند؛ مگر تقواپيشگان.» این آيه باز هم به انتخاب دوست و همنشین تأکید دارد، اگر در دنیا با دوستان تقوا داشته باشیم، ما هم در دایره تقوا خواهیم ماند و لازمه دوستي و رفاقت در دنيا، آن است که دوستان، يکديگر را در کارهاي خود ياري کنند. ما باید یاد کربلا و شهدا و اسرای این حرکت انسان ساز را همیشه زنده نگه داریم و با یادآوری حرکت انقلابی اسرای کربلا، برای صیانت از قیام عاشورا، به آن‌ها دست دوستی و مودت بدهیم و از خدا بخواهیم دست ما را تا قیامت از دامن خاندان عترت و پیروان صدیق آن‌ها کوتاه نکند. اگر دنبال افراد متقی باشیم، زندگی ما نیز الهی و معنوی می‌شود، از گناه دور می‌مانیم و آرامش معنوی همراه با یقین به عنایات پروردگار در تمام لحظه‌های زندگی مان توسعه خواهد یافت. در چنین شرایطی است که تقوا هرگز اجازه نمی‌دهد که از مسیر حق گمراه شویم و خدای نکرده در بیراهه‌های دشوار، درگیر گناه شویم.
منبع:قدس
211008
