حضرت ابراهیم(ع) شیعه چه کسی است؟
آیت الله جوادی آملی در تفسیر آیه 124 سوره بقره، به سرّ دعای حضرت ابراهيم(ع) برای فرزندانش اشاره کرد و گفت: اينكه ابراهيم(ع) مرتب از خداي سبحان ذرّيه صالح طلب مي كند، برای آنست كه به سرنوشت نوح مبتلا نشود.
عقیق: آیت الله جوادی آملی در بخشی از تفسیر آیه 124 سوره بقره ﴿وَإِذِ ابْتَلَيٰ
إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ
لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِنْ ذُرِّيَتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي
الظَّالِمِينَ﴾ که ناظر به بحث امامت است، می گوید: ... بحث در مسئله امامت
ابراهيم(ع) است كه خداي سبحان بعد از إتمام كلمات او را به مقام امامت
رساند و اين امامت را براي او جعل كرد. گرچه لغتً «امام» يعني پيشوا، امّا
در اين آيه كريمه به چه معنا خواهد بود؟ آيا امامت به معناي نبوت است از
اين جهت كه پيغمبر پيشواست؟ چه اينكه بعضي احتمال داداند. يا امامت به
معناي قدوه و الگو بودن است غير از معناي نبوت يا به معناي أسوهٴ أنبيا
بودن است، نه أسوه مردم؟. ابراهيم(ع) در أواخر عمر به جايي رسيد كه أسوه
انبياي بعدي شد نه تنها قدوهٴ أمّت بود بلكه امام الأنبياء بود.
حضرت ابراهيم(ع) شيعه حضرت نوح(ع)
وی در بخشی دیگر از تفسیر این آیه بر پیروی حضرت ابراهیم(ع) از حضرت نوح
اشاره دارد و می گوید: ... گرچه در بعضي از قسمتهاي قرآن خداي سبحان به
پيغمبر فرمود: ﴿و اتّبع ملة ابراهيم﴾ امّا وقتي درباره خود ابراهيم(ع) بحث
ميكنيم ميبينيم خداي سبحان او را «أمّت نوح» ميداند، ميفرمايد: ﴿و انّ
من شيعته لإبراهيم﴾ اما خود ابراهيم(ع را جزء شيعيان نوح ميداند. شيعه
يعني پيرو، وقتي يك گروهي از يك كسي پيروي كردند، مكتب او شيوع پيدا ميكند
از اين جهت آنها را شيعه مينامند و خداي سبحان ابراهيم(ع) را جزء شيعيان
نوح معرفي كرد فرمود: ﴿و انّ من شيعته لابراهيم﴾. لذا سلامي كه بر نوح
فرستاد بر هيچ پيغمبري نفرستاد، درباره ساير أنبيا فقط سلام ميفرستاد،
ميفرمايد: ﴿سلامٌ علي ابراهيم﴾ ﴿سلامٌ علي موسي و هارون﴾ ولي درباره
نوح(ع) ميفرمايد: ﴿سلامٌ علي نوحٍ في العالمين﴾ ؛ يعني الآن الي يوم
القيامه، هر كس هر كار خير انجام ميدهد نوح(ع) در آن كار سهيم است؛ زيرا
كسي كه تقريباً ده قرن رنج ديد ٩٥٠ سال رنج ديد، تا توانست اين فكر را در
بين بشريت تثبيت كند الي يوم القيامة، هر كس هر كار خير انجام داد جزء آثار
خيرِ نوح(ع) هم هست، منتها در اثر بدي فرزند نوح اين رشته قطع شد.
سرّ دعاي حضرت ابراهيم براي فرزندانش
آیت الله جوادی آملی در ادامه تفسیر این آیه به سرّ دعاي حضرت ابراهيم
براي فرزندانش اشاره کرده و می گوید: ... اينكه ابراهيم(ع) مرتب از خداي
سبحان ذرّيه صالح طلب مي كند، هر جا، جاي دعاي خير است فوراً در آنجا از
خدا ذريه صالح طلب ميكند، هر جا جاي استجابت دعاست به فكر بچههاي خود
هست، براي آنست كه به سرنوشت نوح مبتلا نشود و اگر نبود آن جريانِ نوح:
﴿انّه عمل غير صالح﴾ ، اين رشته در دودمان نوح ميماند و او ميشد سرسلسلهٴ
أنبيا، چه اينكه هست ولي چون فرزند صالح نداشت خداي سبحان اين نعمت را از
آن خاندان قطع كرد و براي اينكه ابراهيم(ع) به آن سرنوشت مبتلا نشود، شما
ملاحظه ميفرمائيد در شديدترين حال كه انسان قلبش ميشكند و در آن حال دعا
مستجاب است ميبينيم دعاي ابراهيم(ع) درباره فرزندان خود است. آنجا كه هجرت
كرده است به يك سرزميني كه أحدي در آن سرزمين نبود آنجا به فكر بچهها
بود، عرض كرد: ﴿رب اجعلني مقيم الصلاة و من ذرّيتي﴾ ؛ خدايا بچههاي مرا
اهل نماز كن! آنها را مقيم صلات كن كه آنها در جامعه نماز را زنده كنند!
خدايا اين توفيق را بده كه من از بت پرستي بپرهيزم بچههاي من هم بتپرست
نباشند! ﴿و اجنبني وبنيّ أن نعبد الأصنام﴾ ؛ در تمام آن حالات حسّاس كه
حضرت رنجهاي فراوان ديد و قلبش شكست و در حال شكستگي قلب دعا مستجاب است،
آنجا وقتي دعا ميكند به فكر بچههاي خودش است كه مبادا سرنوشت ابراهيم(ع)
همانند سرنوشت نوح(ع) بشود كه اين دودمان منقرض بشود. و خداي سبحان هم
فرمود: ﴿ان تتولّوا يستبدل قوماً غيركم ثم لايكونوا أمثالكم﴾ ؛ به يك
عدهاي كه متنعمند ميفرمايد: اگر شما حقشناسي نكرديد ما نعمت را از
خاندان شما ميگيريم به ديگران ميدهيم: ﴿و ان تتولّوا يستبدل قوماً غيركم
ثم لايكونوا امثالكم﴾.
وی تأکید می کند: براساس داشتن فرزند صالح است كه خداي سبحان ميفرمايد:
﴿وجعلها كلمة باقيةً في عقبه﴾ ، الآن نام ابراهيم(ع) زنده است و نام نوح(ع)
زنده نيست، نه براي آن است كه نوح سرسلسله نيست و ابراهيم سرسلسله است،
براي اينكه نوح سرسلسله است منتها دودمان او شايسته نبودند كه اين مقامِ
والا را حفظ بكنند از اين جهت آنكه «امام الانبياء و الاولياء» است نوح(ع)
است؛ زيرا گرچه ابراهيم سرسلسله بسياري از أنبيا است، ولي قرآن روشن كرد كه
خود ابراهيم(ع) جزء شيعيان نوح است: ﴿و انّ من شيعته﴾ ؛ يعني «وانّ من
اتباعه لابراهيم(ع)» لذا قبلش فرمود: ﴿سلامٌ علي نوحٍ في العالمين﴾...
منبع: مهر
211001