با تأکید بر نقش حضرت زینب(س) در آرامش بخشی به کودکان قیام کربلا تبیین شد؛
عاشورا، بیشتر از آنکه ثبت واقعه‌ای باشد به تاریخ ۶۱هجری، معجزه‌ای است نهفته در تمام اعصار و قرون که هر چه می‌گذرد گستره این واقعه و مصیبت عظیم، آشکارتر و بر حزن مردمان افزون‌تر می‌گردد.
عقیق:عاشورا تنها، روایت گلوی کوچک طفل شش ماهه و غرق به خون شده علی اصغر و بریده شدن دستان علمدار کربلا نیست که درحسرت آوردن مشک آبی برای کودکان به کوثر می‌رسد، عاشورا سنجش صبر بزرگ بانویی چون زینب(س) است، چشم‌های پرهراس کودکانی است که امامزاده بودند، یا نسبی از امام داشتند.
با واکاوی ابعاد روانی ترس واضطراب درکودکانی که درواقعه عاشوراحضورداشته اند وصحنه‌های خاصی را شاهد بوده اند، نظر تنی چند از صاحب نظران را جویا می‌شویم تا دراین میان شاید بتوانیم ضمن آشکارترشدن نقش و رسالت خطیری که برعهده حضرت زینب(س) قرار داشته است، به تاثیر حضور ایشان بر روان کودکان شاهد برآن مصیبت عظیم فائق آییم .
نقش تربیت درست در کاهش ترس
دکتر پیمان هاشمیان فوق تخصص روانپزشکی کودکان درخصوص ترس واضطراب کودکان، بخصوص روبه رو شدن با صحنه هایی که آکنده ازتنش وعوامل بروزترس و نگرانی است، به خبرنگار ما می‌گوید: اساسا کودکان با توجه به گوناگونی طبع می‌توانند تحت تأثیر آموزه‌های تربیتی والدین، رفتارهای متفاوتی داشته باشند. بدون شک محیط آکنده از آموزه‌های صحیح تربیتی و رفتاری والدین نقش بسزایی در روان فرزند با هرگونه طبع و سرشت خواهد داشت. کودک وقتی درمحیطی رشد می‌کند که همواره از مهر و محبت‌های اصولی والدین و آموزه‌های صحیح و شفاف دینی آکنده شده است، روان سالم تری خواهد داشت واگر کودکی در سیر زندگی خویش در محیطی قرارداشته باشد که سراسر اضطراب و نگرانی باشد، بی‌شک دچار ترس واضطراب و دیگر پیامدهای نشات گرفته ازاین محیط خواهد بود فوق تخصص روانپزشکی کودکان با تأکید بر وجود ترس و اضطراب شدید در کودکان حاضر در واقعه کربلا می افزاید: صرف نظر ازدیدگاه معنوی موضوع مورد بحث و فضای الهی حاکم بر واقعه کربلا، می‌توان گفت کودکان عاشورا هم البته با توجه به مراتب سن وسالی که داشتند، درگیر این فرم‌های روانی بوده‌اند. دیدن صحنه‌هایی مانند جنگ رفتن یا کشته شدن پدر، عمو، برادر، نگرانی‌های عمه و در نهایت همه این عوامل می‌تواند ترس و اضطرابهای شدیدی را برکودکان وارد کند، اما دراین میان باید به عقب برگشت و زمینه‌های رشد تربیتی خانواده‌های این کودکان را بررسی کرد، و دریافت آموزه‌های تربیتی این کودکان در مدیریت و کاهش این ترس و اضطراب بی‌تأثیر نبوده است.
نقش مؤثر حضرت زینب(س)
عضو هیأت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز در پاسخ به این پرسش که آموزه‌های اخلاقی- تربیتی والدین کودکان حاضردر واقعه کربلا در سیر زندگی این کودکان چه نقشی در کنترل ترس و اضطراب آن‌ها داشته است و این مهم از نگاه دینی چگونه تعریف می‌شود، اظهار می‌دارد: ترس، نخستین عامل مشهود در میان کودکان ناظر بر واقعه کربلا و عاشورا بوده است. ترسی که پیامد دیدن صحنه‌های آتش زدن خیمه ها، پدری که در معرکه نبرد و کارزار قرار گرفته و بر اثر زخم شمشیرها مجروح و خونین شده است، عمویی چون عباس (ع) و جراحت‌های شدیدی که بر ایشان وارد شده است و... همه این‌ها از جمله مؤلفه‌های بروز ترس و متعاقب آن اضطراب شدیدی است که برای آن کودکان به وجود آمده است.
حجت الاسلام دکتر مسعود آذربایجانی به قدس می گوید: البته در این میان قطعاً مادران این کودکان نیز با همه آن شرایط سخت روحی که داشته اند مدام سعی برآرامش بخشیدن به این فرزندان داشته‌اند که می‌توان گفت از جمله مهمترین عوامل تسکین و کاهش ترس و اضطراب در همین کودکان بوده است ومضافا دراین خصوص می‌توان به نقش حضرت زینب(س) اشاره کرد که با وجود تمام دلنگرانی‌های خویش، آرامش دهنده بسیار مؤثری برای این کودکان و حتی مادران آنان بوده است.
دوم؛ هدف داربودن و معنا بخش بودن این واقعه است که حضرت سیدالشهدا(ع) بارها در مواضع و مواقع مختلف، هدف این حرکت ونهضت را بیان و ابعاد الهی آن را ترسیم کرده است.
سوم؛ اعمال عبادی واذکار و ادعیه‌ای است که بزرگترها همواره درطول زندگی به آن مبادرت داشته‌اند و کودکان در سیر مراحل رشد و نمو خود، این آرامش نشأت گرفته ازاین اعمال را دیده و حس کرده‌اند و با طبعی آرام و صحیح برخاسته از اعتقاداتی الهی رشد کرده‌اند، بنابراین همین آرامش نسبی حاکم بر روان والدین که تا واقعه عاشورا هم ادامه داشته است، موجب آرامش کودکان و نوجوانان و تسکینی بر ترس و اضطرابهای به وجود آمده از آن واقعه و مصیبت بوده است.
حرکت جهادی والدین در مسیر درست
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران هم در پاسخ به موضوع جایگاه ترس و اضطراب در کودکان عاشورایی با اشاره به ابعاد خلوص عاشورا می‌گوید: عاشورا نقطه‌ای ازتاریخ است که هرگز امت اسلام مانند این روزخالص نشده بود.
دکترسیدحمید خویی می‌گوید: تردیدی نیست که شرایط جسمی کودکان حاضردرواقعه کربلاهم مانند سایر انسان‌ها بوده است و بی‌شک مانند تمام انسان‌های متعارف، رنج و سختی زیادی را متحمل شده‌اند و لذا با این دیدگاه بصراحت می‌توان گفت آن‌ها نیز با دیدن آن صحنه‌های جنگ ودرگیری، دچار ترس و اضطراب شدیدی بوده‌اند، اما این گونه نبوده است که نتوانند این احساس را مدیریت کرده یا تحت کنترل داشته باشند.
دکتر خویی می‌افزاید: عاشورا به تمامی ترس و اضطراب برای این کودکان بوده است، اما این را هم بخوبی درک کرده بودند که حرکت جهادی والدینشان در مسیر حقانیت است و این درک چیزی نبوده است جز آموزه‌هایی که در طول سیررشد خویش از رفتار و بیان والدین خود دریافت کرده‌اند و به باور و آرامش آن رسیده‌اند و بر اساس همین باور بوده که توانسته بودند به درجات بالایی از آگاهی و درک محیط و مدیریت بر این ترس و اضطراب برسند.
رشد آگاهی وفکری کودکان کربلا
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در خصوص تأثیرعواطف تربیتی والدین ناظر بر واقعه عاشورا درکاهش میزان ترس و اضطراب معرکه نبرد می‌گوید: سیدالشهدا(ع) درطول سفرهمواره نگاه ویژه‌ای ازجنبه‌های گوناگون به کودکان داشته‌اند که این نگاه، برخاسته ازحس عاطفی و تربیتی بوده است. دکترسیداحمد طباطبایی، با اشاره به نقش حضرت عباس (ع) می‌افزاید: حتی درعاشورا، می‌بینیم در کشاکش معرکه نبرد حضرت سیدالشهدا(ع) به برادرشان حضرت عباس(ع) می‌فرمایند کودکان تشنه هستند واز برادر می‌خواهند برای بچه‌ها آب بیاورد و به کودکان برساند.
یا در جایی دیگر می‌بینیم که در مسیراسارت اهل بیت (س) در حوالی شام، زنی جلومی آید و به کودکان بازمانده از واقعه عاشورا غذایی می‌دهد که حضرت زینب(س) به او می‌گویند صدقه بر ما حرام است و سپس این کودکان دراوج گرسنگی و خستگی غذا را برمی گردانند، که همین موضوع بیانگر رشد آگاهی فکری این کودکان و اطاعت پذیری براساس آموزه‌های تربیتی والدین است و یا نماز خواندن و روزه گرفتن بچه‌های مسلم در زندان و یا رشادت ونبرد حضرت قاسم(ع) در نوجوانی، که همه این‌ها شواهدی است که نشان می‌دهد کودکان عاشورا درک صحیحی از هدفدار بودن جهاد و کشته شدن پدرانشان داشته اند و با آموزه‌های صحیحی ازرفتارهای تربیتی درمقیاس دینی رشد کرده‌اند.
بنابراین می‌توان گفت، این‌ها مصداق همین تعریفی است که از تأثیر والدین بر رفتار و روان کودکان درسیر رشد و تکامل و نقش آن برکاهش ترس و اضطراب درمواقع بحران داشته‌ایم.
منبع:قدس
211008
با واکاوی ابعاد روانی ترس واضطراب درکودکانی که درواقعه عاشوراحضورداشته اند وصحنه‌های خاصی را شاهد بوده اند، نظر تنی چند از صاحب نظران را جویا می‌شویم تا دراین میان شاید بتوانیم ضمن آشکارترشدن نقش و رسالت خطیری که برعهده حضرت زینب(س) قرار داشته است، به تاثیر حضور ایشان بر روان کودکان شاهد برآن مصیبت عظیم فائق آییم .
نقش تربیت درست در کاهش ترس
دکتر پیمان هاشمیان فوق تخصص روانپزشکی کودکان درخصوص ترس واضطراب کودکان، بخصوص روبه رو شدن با صحنه هایی که آکنده ازتنش وعوامل بروزترس و نگرانی است، به خبرنگار ما می‌گوید: اساسا کودکان با توجه به گوناگونی طبع می‌توانند تحت تأثیر آموزه‌های تربیتی والدین، رفتارهای متفاوتی داشته باشند. بدون شک محیط آکنده از آموزه‌های صحیح تربیتی و رفتاری والدین نقش بسزایی در روان فرزند با هرگونه طبع و سرشت خواهد داشت. کودک وقتی درمحیطی رشد می‌کند که همواره از مهر و محبت‌های اصولی والدین و آموزه‌های صحیح و شفاف دینی آکنده شده است، روان سالم تری خواهد داشت واگر کودکی در سیر زندگی خویش در محیطی قرارداشته باشد که سراسر اضطراب و نگرانی باشد، بی‌شک دچار ترس واضطراب و دیگر پیامدهای نشات گرفته ازاین محیط خواهد بود فوق تخصص روانپزشکی کودکان با تأکید بر وجود ترس و اضطراب شدید در کودکان حاضر در واقعه کربلا می افزاید: صرف نظر ازدیدگاه معنوی موضوع مورد بحث و فضای الهی حاکم بر واقعه کربلا، می‌توان گفت کودکان عاشورا هم البته با توجه به مراتب سن وسالی که داشتند، درگیر این فرم‌های روانی بوده‌اند. دیدن صحنه‌هایی مانند جنگ رفتن یا کشته شدن پدر، عمو، برادر، نگرانی‌های عمه و در نهایت همه این عوامل می‌تواند ترس و اضطرابهای شدیدی را برکودکان وارد کند، اما دراین میان باید به عقب برگشت و زمینه‌های رشد تربیتی خانواده‌های این کودکان را بررسی کرد، و دریافت آموزه‌های تربیتی این کودکان در مدیریت و کاهش این ترس و اضطراب بی‌تأثیر نبوده است.
نقش مؤثر حضرت زینب(س)
عضو هیأت علمی گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز در پاسخ به این پرسش که آموزه‌های اخلاقی- تربیتی والدین کودکان حاضردر واقعه کربلا در سیر زندگی این کودکان چه نقشی در کنترل ترس و اضطراب آن‌ها داشته است و این مهم از نگاه دینی چگونه تعریف می‌شود، اظهار می‌دارد: ترس، نخستین عامل مشهود در میان کودکان ناظر بر واقعه کربلا و عاشورا بوده است. ترسی که پیامد دیدن صحنه‌های آتش زدن خیمه ها، پدری که در معرکه نبرد و کارزار قرار گرفته و بر اثر زخم شمشیرها مجروح و خونین شده است، عمویی چون عباس (ع) و جراحت‌های شدیدی که بر ایشان وارد شده است و... همه این‌ها از جمله مؤلفه‌های بروز ترس و متعاقب آن اضطراب شدیدی است که برای آن کودکان به وجود آمده است.
حجت الاسلام دکتر مسعود آذربایجانی به قدس می گوید: البته در این میان قطعاً مادران این کودکان نیز با همه آن شرایط سخت روحی که داشته اند مدام سعی برآرامش بخشیدن به این فرزندان داشته‌اند که می‌توان گفت از جمله مهمترین عوامل تسکین و کاهش ترس و اضطراب در همین کودکان بوده است ومضافا دراین خصوص می‌توان به نقش حضرت زینب(س) اشاره کرد که با وجود تمام دلنگرانی‌های خویش، آرامش دهنده بسیار مؤثری برای این کودکان و حتی مادران آنان بوده است.
دوم؛ هدف داربودن و معنا بخش بودن این واقعه است که حضرت سیدالشهدا(ع) بارها در مواضع و مواقع مختلف، هدف این حرکت ونهضت را بیان و ابعاد الهی آن را ترسیم کرده است.
سوم؛ اعمال عبادی واذکار و ادعیه‌ای است که بزرگترها همواره درطول زندگی به آن مبادرت داشته‌اند و کودکان در سیر مراحل رشد و نمو خود، این آرامش نشأت گرفته ازاین اعمال را دیده و حس کرده‌اند و با طبعی آرام و صحیح برخاسته از اعتقاداتی الهی رشد کرده‌اند، بنابراین همین آرامش نسبی حاکم بر روان والدین که تا واقعه عاشورا هم ادامه داشته است، موجب آرامش کودکان و نوجوانان و تسکینی بر ترس و اضطرابهای به وجود آمده از آن واقعه و مصیبت بوده است.
حرکت جهادی والدین در مسیر درست
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران هم در پاسخ به موضوع جایگاه ترس و اضطراب در کودکان عاشورایی با اشاره به ابعاد خلوص عاشورا می‌گوید: عاشورا نقطه‌ای ازتاریخ است که هرگز امت اسلام مانند این روزخالص نشده بود.
دکترسیدحمید خویی می‌گوید: تردیدی نیست که شرایط جسمی کودکان حاضردرواقعه کربلاهم مانند سایر انسان‌ها بوده است و بی‌شک مانند تمام انسان‌های متعارف، رنج و سختی زیادی را متحمل شده‌اند و لذا با این دیدگاه بصراحت می‌توان گفت آن‌ها نیز با دیدن آن صحنه‌های جنگ ودرگیری، دچار ترس و اضطراب شدیدی بوده‌اند، اما این گونه نبوده است که نتوانند این احساس را مدیریت کرده یا تحت کنترل داشته باشند.
دکتر خویی می‌افزاید: عاشورا به تمامی ترس و اضطراب برای این کودکان بوده است، اما این را هم بخوبی درک کرده بودند که حرکت جهادی والدینشان در مسیر حقانیت است و این درک چیزی نبوده است جز آموزه‌هایی که در طول سیررشد خویش از رفتار و بیان والدین خود دریافت کرده‌اند و به باور و آرامش آن رسیده‌اند و بر اساس همین باور بوده که توانسته بودند به درجات بالایی از آگاهی و درک محیط و مدیریت بر این ترس و اضطراب برسند.
رشد آگاهی وفکری کودکان کربلا
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در خصوص تأثیرعواطف تربیتی والدین ناظر بر واقعه عاشورا درکاهش میزان ترس و اضطراب معرکه نبرد می‌گوید: سیدالشهدا(ع) درطول سفرهمواره نگاه ویژه‌ای ازجنبه‌های گوناگون به کودکان داشته‌اند که این نگاه، برخاسته ازحس عاطفی و تربیتی بوده است. دکترسیداحمد طباطبایی، با اشاره به نقش حضرت عباس (ع) می‌افزاید: حتی درعاشورا، می‌بینیم در کشاکش معرکه نبرد حضرت سیدالشهدا(ع) به برادرشان حضرت عباس(ع) می‌فرمایند کودکان تشنه هستند واز برادر می‌خواهند برای بچه‌ها آب بیاورد و به کودکان برساند.
یا در جایی دیگر می‌بینیم که در مسیراسارت اهل بیت (س) در حوالی شام، زنی جلومی آید و به کودکان بازمانده از واقعه عاشورا غذایی می‌دهد که حضرت زینب(س) به او می‌گویند صدقه بر ما حرام است و سپس این کودکان دراوج گرسنگی و خستگی غذا را برمی گردانند، که همین موضوع بیانگر رشد آگاهی فکری این کودکان و اطاعت پذیری براساس آموزه‌های تربیتی والدین است و یا نماز خواندن و روزه گرفتن بچه‌های مسلم در زندان و یا رشادت ونبرد حضرت قاسم(ع) در نوجوانی، که همه این‌ها شواهدی است که نشان می‌دهد کودکان عاشورا درک صحیحی از هدفدار بودن جهاد و کشته شدن پدرانشان داشته اند و با آموزه‌های صحیحی ازرفتارهای تربیتی درمقیاس دینی رشد کرده‌اند.
بنابراین می‌توان گفت، این‌ها مصداق همین تعریفی است که از تأثیر والدین بر رفتار و روان کودکان درسیر رشد و تکامل و نقش آن برکاهش ترس و اضطراب درمواقع بحران داشته‌ایم.
منبع:قدس
211008
