قربانیان منا، مثل فرش روی هم افتاده بودند

حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی عسکر، سرپرست حجاج ایرانی و نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت در گفت‌وگو با یکی از شبکه‌های سیما، در تشریح آنچه پس از فاجعه منا رخ داد و تاییدی بر سوءمدیریت عربستان در حج بود، به وضعیت زائران جان‌باخته در سردخانه‌ها و کامیون‌های حمل اجساد اشاره کرد و در ادامه گفت: عربستان در امدادرسانی و مدیریت بحران نتوانست خود را نشان دهد و وخامت آن فاجعه به حدی است که به این زودی از صفحه تاریخ حذف نمی‌شود. وی افزود: بسیاری از نیروهای امدادی مستقر در منا، نظامی بودند. در فیلم‌هایی هم که ما جمع‌آوری کرده‌ایم، این مشهود است که آنها در زمان وقوع فاجعه هیچ کاری نمی‌کردند، چون نیروی امدادی نبودند و بحران عمیقی اتفاق افتاده بود. سرپرست حجاج ایرانی با بیان این که بر اثر بی‌تدبیری و سوءمدیریت عربستان در حج امسال زائران زیادی جان باختند، درباره برخی اظهارات مبنی بر اینکه نیروهای سعودی اولویتی برای جدا کردن مجروحان از جان‌باختگان قائل نشدند و در این چنین شرایطی بسیاری از مجروجان که امکان نجات دادن آنها وجود داشت جان باختند، گفت: آنها شیوه و اصولی برای این کار نداشتند، اولویتی برای تفکیک مجروحان از جان‌باختگان نبود. حتی وقتی مجروحان را به بیمارستان‌ها منتقل کردند، آمادگی پذیرش این حجم مجروح را نداشتند.

وی اضافه کرد: نیروهای امدادی ما در همان لحظات نخست برخی مجروحان ایرانی را شناسایی کردند، اما آنها مانع ادامه کار شدند و این کار را دخالت نامیدند و حتی شاکی شدند، یا فرد مجروحی را در بیمارستان طائف شناسایی کرده بودیم و به خانواده‌اش اطلاع دادیم؛ وقتی آنها به بیمارستان رفتند، گفتند که مجروح منتقل شده، در حالیکه خودشان اصلا نمی‌دانستند به کجا منتقل شده است. نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت همچنین درباره جمع‌آوری جان‌باختگان از کانون حادثه با لیفتراک نیز توضیح داد: قضیه آن لیفتراک‌ها این است که ماموران سعودی برای قراردادن اجساد در کامیون‌های سردخانه‌دار که داخلش قفسه‌بندی شده، از لیفتراک استفاده می‌کردند تا اجساد را بلند کنند و داخل جعبه‌ها قرار دهند. وی ادامه داد: اما دیدیم در بعضی از کامیون‌ها که اجساد را به سردخانه "معیصم" در مکه می‌آوردند، جسدها مثل فرش روی هم قرار داده شده بود. طبیعی است وقتی جنازه روی هم قرار گیرد، دیگر سالم نمی‌ماند و از بین می‌رود.

او در ادامه‌ی ناتوانی عربستان در مدیریت بحران فاجعه منا اظهار کرد: جنازه‌ها در سردخانه شناسایی می‌شدند، اما وقتی مجددا مراجعه می‌کردیم تا امور مربوط به آن جنازه را پیگیر شویم، آنها جسد را جابجا کرده بودند و نمی‌دانستند آن را به کجا منتقل کرده‌اند. دلیل همه این اتفاقات آن است که عربستان خودش را برای چنین بحرانی آماده نکرده بود و نتوانست آن را مدیریت کند و این فاجعه است. قاضی عسکر سپس با بیان این که عربستان با توسعه منا مخالفت می‌کند و اجازه نمی‌دهد سیستم آن تغییر کند، در حالی که قرار است از این پس پذیرای جمعیت بیشتری از حجاج باشد، گفت: نزدیک 18 میلیون زائر اربعین به عراق می‌روند، کشوری که هیچ یک از زیرساخت‌های عربستان را ندارد و غیر از حملات انتحاری که گاهی در مسیر حرکت زائران اتفاق می‌افتد، هیچ یک از آن فجایعی که در عربستان رخ داده، آنجا اتفاق نمی‌افتد. چون در عراق یکدیگر را همپوشانی می‌کنند و به زائر خدمات می‌دهند. او با اعتقاد بر این که عربستان با مشورت قبلی می‌توانست مانع وقوع این فاجعه و بحران شود، بیان کرد: ما همیشه نقاط ضعف را به سعودی‌ها منتقل می‌کنیم، حتی مهندسی را که طرحی برای توسعه منا داشت به عربستان معرفی کردیم، اما "بن زید" با توسعه منا مخالفت کرد و آنها همچنان می‌خواهند منا را با خیمه‌ها اداره کنند.

سرپرست حجاج ایرانی به هلی‌کوپترهایی که در موسم حج مدام در حال گشت‌زنی و تهیه فیلم از زائران بودند اشاره کرد و گفت: عربستان برای اطلاع از دلیل فاجعه هیچ محدودیتی ندارد، چرا که هلی‌کوپترها مدام درحال گشت زدن و فیلم گرفتن هستند و تمام خیابان‌های منا مجهز به دوربین است و اگر روزی آن کمیته حقیقت‌یاب بخواهد مساله را بررسی کند، بهترین سند فیلم همان دوربین‌های منا است. نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت همچنین اظهار کرد: تشکیل کمیته حقیقت‌یاب را در دیداری که با یکی از مقامات عالی‌رتبه عربستان داشتم، مطرح کردم. ما مستندات فراوانی را جمع‌آوری کردیم. شهود زیادی داریم که مدارک آن را به عربی ترجمه خواهیم کرد و به عربستان ارائه می‌دهیم. قاضی عسکر همچنین تاکید کرد: اولویت ما این است که عاملان آن فاجعه شناسایی شوند و به مجازات خود برسند و برای از دست‌رفتگان مثل حادثه اول (سقوط جرثقیل در مسجدالحرام) دیه مشخص و پرداخت شود.